Sudan Başbakanı Kamil İdris, geçen mayıs ayında göreve başlamasından bu yana Hartum'a ilk ziyaretini gerçekleştirerek, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri arasındaki savaşın yıktığı başkenti yeniden imar etme sözü verdi.
YDH - Sudan Başbakanı Kamil İdris, geçen mayıs ayında göreve başlamasından bu yana ilk kez başkent Hartum'u ziyaret ederek, ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki savaşın yerle bir ettiği şehri yeniden inşa etme taahhüdünde bulundu.
İdris, bu adımla "umut hükümeti" olarak tanımladığı sürecin temelini attı.
Nisan 2023'te çatışmaların patlak vermesinin ardından başkentten kaçan milyonlarca Sudanlının bir kısmının geri dönme ihtimaline karşı kapsamlı bir yeniden imar planı uygulama niyetinde olduğunu açıklayan İdris, şehirdeki havalimanı, ordu karargâhı ve Hartum'un kuzeyindeki Ceyli rafinerisi gibi bir dizi hayati tesisi teftiş etti.
Sudan Haber Ajansı'nın aktardığına göre İdris, "Hartum, görkemli bir milli başkent olarak geri dönecek," diyerek devletin tesisleri "eski hâlinden daha güzel bir şekilde" yeniden faaliyete geçireceğini belirtti.
Yeniden imarın maliyeti 700 milyar doları aşıyor
Ordu birlikleri, bu yılın başlarında Hartum Havalimanı ve başkanlık sarayının kontrolünü yeniden ele geçirmişti.
Bu gelişme, gözlemciler tarafından ordunun başkentte sahada inisiyatifi geri kazandığının bir işareti olarak yorumlanmıştı.
Ancak yeniden imar, karmaşık ve zorlu bir görev olmaya devam ediyor.
Sudan hükümeti, ülke genelinde 700 milyar doları aşan toplam yeniden inşa maliyeti kapsamında yalnızca başkentin ayağa kaldırılmasının maliyetini yaklaşık 350 milyar dolar olarak tahmin ediyor.
Savaşın başından beri Port Sudan'dan faaliyet gösteren ordu yanlısı hükümet, başkente yeniden yerleşmeye hazırlık olarak idari hizmetleri yeniden etkinleştirmeye, etrafa dağılmış cesetleri defnetmeye ve binlerce patlamamış mühimmatı temizlemeye başladı.
Devletin başkente dönüş sinyali
Savaştan önce günde 100 bin varil petrol işleyen Ceyli rafinerisinde konuşan İdris, tesisin "tamamen geri kazanılacağını" söyledi.
Agence France-Presse'in (AFP) resmi kaynaklara dayandırdığı haberine göre, bu yılın başlarındaki çatışmalarda yıkılan rafinerinin rehabilitasyon sürecinin birkaç yıl sürmesi ve ilk maliyetinin 1,3 milyar doları aşması bekleniyor.
İdris'i başbakan olarak atayan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan da ziyaretle eş zamanlı olarak Hartum Havalimanı'na ulaştı.
Bu hamle, merkezi devletin mevzilerini geri kazandığını göstermek ve hem iç hem de dış kamuoyuna başkentte siyasi ve kurumsal çalışmaların yeniden başlayabileceği konusunda güvence vermek amacıyla atılmış planlı bir adım olarak görüldü.
İnsani kriz derinleşiyor
Tüm bu gelişmeler, benzeri görülmemiş bir insani trajedinin ortasında yaşanıyor. Birleşmiş Milletler (BM) rakamlarına göre, 3,5 milyon sakininin kaçtığı başkentte on binlerce kişi hayatını kaybetti.
Savaş ayrıca ülke içinde 10 milyondan fazla kişinin yerinden edilmesine ve yaklaşık 4 milyon kişinin de ülke dışına sığınmasına neden oldu.
Hâlihazırda 25 milyondan fazla Sudanlı, ciddi gıda güvensizliği ile karşı karşıya.
Ordunun Hartum'daki kısmi askeri ilerlemesine rağmen, Darfur bölgesi ve Güney Kordofan'da çatışmalar şiddetle devam ediyor.
HDK, kontrol alanını genişletme çabaları sırasında bu bölgelerde katliamlar yapmakla suçlanıyor.
