Irak'ta yapılan yasama seçimlerinin ilk sonuçları, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin liderliğindeki ittifakın zaferini ortaya koydu. Şii siyasetinin güçlü ismi Nuri el-Maliki ile Sudani arasında yeni parlamentoda en büyük bloğu kurma ve hükümeti şekillendirme yarışı başladı.
YDH - Irak'ta yapılan parlamento seçimlerinin ilk sonuçları, Şii siyasi güçler arasında yeni parlamentodaki en büyük bloğu kurma yarışını başlattı.
Seçimler, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin, Şii bileşen içindeki pek çok rakibini geride bırakan bir zafer kazanmasıyla sonuçlandı.
Söz konusu tablo, daha ilk andan itibaren Koordinasyon Çerçevesi içinde yaşanması beklenen gerilimin ilk işaretlerini verdi.
Sudani'nin ittifakı önde, Maliki takipte
Irak Yüksek Bağımsız Seçim Komisyonu'nun verilerine göre, Sudani’nin liderlik ettiği “İmar ve Kalkınma İttifakı” 50’nin üzerinde sandalye kazandı.
Bu sonuç, ittifakı Şii cephede üst sıralara taşırken, Sudani’yi de çerçeve içindeki siyasi karar mekanizmasında gerçek bir rakip hâline getirdi.
Buna karşılık, Nuri el-Maliki’nin başında bulunduğu Kanun Devleti İttifakı da 40’ı aşan sandalye sayısıyla güçlü bir performans sergiledi.
El-Ahbar'a konuşan kaynaklar, 2021 seçimlerine tek parça hâlinde giren Şii bloğun bugün keskin biçimde bölündüğünü değerlendiriyor.
Diğer taraftan Sünni blokta Takaddum lideri Muhammed el-Halbusi yaklaşık 30 sandalye ile önemli bir başarı elde ederken, Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi de Kürt siyasetindeki yerini korudu.
Koordinasyon Çerçevesi'nde bakanlık pazarlığı başladı
Koordinasyon Çerçevesi’nden bir siyasi kaynak, el-Ahbar gazetesine yaptığı açıklamada, “Sonuçlar resmen onaylanmamış olsa da büyük Şii güçler arasında bakanlık dağılımı üzerine görüşmeler fiilen başladı” dedi.
Aynı kaynak, çerçeve içinde “istikrarın korunması ve topyekûn değişimden kaçınılması amacıyla mevcut hükümetten iki ya da üç bakanın görevde kalabileceği” yönünde bir görüşün dile getirildiğini belirtti.
Kaynak, buna karşılık Sudani’nin yeniden başbakan olarak görevlendirilmesi konusunun çerçeve içinde temel bir ihtilaf yarattığını ve bazı tarafların bu tercihin uluslararası ve bölgesel itirazlara yol açacağını düşündüğünü vurguladı.
Bölgesel ve uluslararası vetolar devrede
Koordinasyon Çerçevesi’nin önde gelen isimlerinden Ali el-Musevi ise ortaya çıkan tablonun beklenen bir sonuç olduğunu ifade etti.
Musevi, “Sudani’nin geniş bir tabanı var ve iktidarda kaldığı dönemde hem hizmet alanında hem de siyasette kabul edilebilir bir performans gösterdi. Bu durum sandığa da doğrudan yansıdı” diye konuştu.
Bununla birlikte Musevi, “Sudani’nin yeniden hükümeti kurmakla görevlendirilmesi son derece zor görünüyor. Bunun sebebi yalnızca bazı çerçeve bileşenlerinin itirazı değil, aynı zamanda etkili bölgesel ve uluslararası güçlerin kendisine yönelik açık vetosudur” diye ekledi.
Bağdat’taki gözlemcilere göre bu “veto”, Tahran ve Washington ile ilişkiler, İran’a yönelik enerji yaptırımlarının yönetimi ve Sudani hükümetinin son iki yılda Arap ve Körfez ülkelerine yönelik açılımı gibi dosyalarla bağlantılı.
Maliki karşı ittifak için harekete geçti
Irak Siyasi Araştırmalar Merkezi Direktörü Beşir el-Ferici, ülkenin fiilen “en büyük blok sancıları” dönemine girdiğini düşünüyor.
Ferici, Koordinasyon Çerçevesi içinde yeni başbakanın adı konusunda uzlaşı sağlanamadığı için önümüzdeki haftalarda geçici bir siyasi tıkanma yaşanacağını öngörüyor.
El-Ahbar gazetesine konuşan Ferici, “Maliki, Sudani’ye karşı hızlı şekilde bir karşı ittifak kurmak için harekete geçecektir. Parlamenter müzakereleri yönetme konusundaki tecrübesini kullanarak mevcut başbakanın yeniden sahneye çıkmasını engellemek isteyecektir” dedi.
Hiçbir blok tek başına çoğunluğa sahip değil
329 sandalyeli parlamentoda hiçbir tarafın mutlak çoğunluğa sahip olmaması, Şiiler, Sünniler ve Kürtler arasında geniş koalisyonlar kurulmasını zorunlu kılıyor.
Bu ise, 2005’ten bu yana tüm hükümetleri şekillendiren paylaşım formülüne göre başbakanlık, cumhurbaşkanlığı ve meclis başkanlığı makamları için sert pazarlıklar yaşanacağını gösteriyor.
