YDH- Foreign Affairs'te ''The Dangers of an Ungovernable Gaza -Without Basic Postwar Stability, “the Day After” Might Never Arrive'' başlığıyla yer bulan makale, İsrail'in kara birliklerinin çoğunu Gazze Şeridi'nden çekerek, Gazze'de Hamas sonrası yönetim konusunda, yönetim sorumluluğunu Filistin liderliğindeki bir oluşuma devredecek geçici bir çok uluslu veya BM liderliğindeki misyonun kurulmasıyla birlikte, birlik için potansiyel bir fırsatın sinyalini vermesinin aciliyetini tartışıyor.
***
Nisan ayının ilk günlerinde, İsrail'in Hamas'ı çökertmek için sürdürdüğü çabaların yedinci ayında, İsrail ordusu stratejik bir karar alarak kara birliklerinin büyük bir kısmını Gazze Şeridi'nden çekti ve merkez bölgede sadece bir tugay bıraktı.
Bu hamle, İsrail güçlerinin, ABD istihbaratının Hamas lideri Yahya Sinvar'ın karmaşık bir tünel ağı içinde gizlendiğinden şüphelendiği Gazze'nin güneyindeki geniş bir bölge olan Han Yunus'tan çıkarılmasını içeriyordu.
İsrailli yetkililer askerlerin geri çekilmesini, Hamas'ın 24 taburundan 18'ini ortadan kaldıran askeri operasyonlarının başarısını vurgulayarak gerekçelendirdi. İsrail güçleri, Gazze'nin en güneyindeki Refah'ta bulunan kalan dört Hamas taburunu ortadan kaldırma görevlerine yeniden başlamadan önce bir süre dinlenmeye ihtiyaç duydu.
Bu ara dönemde Gazze'deki günlük rutin, aralıksız devam eden hava saldırıları ve kara operasyonlarının gölgesinde kalmadı.
Ancak Gazze'nin güvenliğini yöneten net bir otorite olmadığı için hem insani yardım kuruluşları hem de siviller kendilerini belirsizlik içinde buldu.Bundan böyle Birleşmiş Milletler'in bazı temsilcileri Gazze'yi “Akdeniz'deki Mogadişu” olarak nitelendirmeye başladı.
Bazı bölgelerde Hamas'ın kontrolü altındaki bakanlıkların kalıntıları temel hizmetleri sunmaya veya insani yardımı yönlendirmeye devam ederken, diğer bölgelerdeki suç şebekeleri bu kaynakları yağmalıyor ve dağıtıyor.
Dahası, çeşitli topluluklar ve insani yardım kuruluşları güvenliği sağlamak için Hamas dışındaki silahlı gruplara başvurdu. Gazze, paralel ve birbiriyle çatışan otorite sistemlerinin giderek yerleştiği kuralsız bir alan haline geldi. Kalıcı istikrarsızlığı besleyen koşullar şimdiden kendini göstermiş durumda.
Tam da o ay, bölgeyi saran yaygın kanunsuzluğun ortasında The New York Times, danışmanlıklar, kalkınma ajansları ve finans kuruluşları tarafından Gazze'nin yeniden inşası için kapsamlı planlama çalışmalarının başlatıldığını vurguladı.
Aralık 2023'te Londra'da düzenlenen bir toplantıda kalkınma uzmanları, özel sektör temsilcileri ve uluslararası finansörler Gazze için alternatif bir yörünge çizmek üzere bir araya geldi. Önerilen planda Gazze için bir derin su limanı, bağımsız bir para birimi ve bir futbol stadyumu öngörülüyordu.
Ancak Hamas'ın modern ekonomik ortamdan dışlanması, yönetişim için siyasi bir çerçeve oluşturulması ve Gazze'nin Batı Şeria'daki Filistin Yönetimi ile ilişkisinin tanımlanması gibi kritik konular ele alınmadı. Bu arada İsrail, Gazze'de çekilme sonrası senaryo için strateji belirleme konusunda isteksiz davranmaya devam ediyor.
Gazze'de “ertesi gün” için gerçekçi çözümlerin azlığı, daha rahatsız edici bir planlama eksikliğini yansıtıyor. Aslında gözlemciler yanlış güne dikkat ediyor. Asıl önemli olan, İsrail ordusu askeri operasyonları devam ederken bile acil insani yardımın ötesinde sivil destek ve hizmet akışına ihtiyaç duyulduğu “ertesi gün”.
İsrail'in planlama ve Filistinlilere öncelik verme konusundaki siyasi kararlılığı ile uluslararası uzmanlık ve finansman gerektiren bu destek, “ertesi günün” boşa harcanmaması için kritik önem taşıyacaktır.
Ufkun ötesinde
Yetkililer ve yorumcular “ertesi günden” bahsederken, İsrail'in Hamas'ın askeri altyapısını çökertmek için yürüttüğü aktif askeri operasyonların sona ermesinden sonraki dönemi kastediyorlar.
Bu “ertesi gün” senaryosunda beklenti, İsrail ordusunun Hamas'ı organize bir varlık olarak etkin bir şekilde çökerteceği ve Gazze Şeridi'ni yönetemez hale getireceği yönünde.
Ayrıca Arap başkentleri, İsrail, ABD ve uluslararası kuruluşlar tarafından kabul edilebilir, sahada bir güvenlik gücü, Hamas dışı bir yönetim için bir çerçeve, daha fazla insani yardım dağıtımı ve dağıtımı için bir plan ve istikrar ve yeniden yapılanma için finansman oluşturmak için bir anlaşma olması bekleniyor.
Savaş sonrası Gazze için böylesine iddialı bir plan detaylı bir planlama ve sıralama, sivil-asker koordinasyonu ve uluslararası destek gerektiriyor ki bu da İsrail ordusunun Ekim 2023'te Gazze'ye başlattığı harekatla eş zamanlı olarak başlamalıydı.
Ancak İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, Hamas üzerindeki baskıyı hafifleten bir taviz olarak gördüğü bu tür bir planlamadan kasıtlı olarak kaçındı. Ancak bu durum İsrail'i “ertesi gün” ya da RAND gibi kuruluşların “altın saat” olarak adlandırdığı dönem için planlama yapmaktan alıkoymamalıdır.
Bu, aktif askeri operasyonlar sona erdikten hemen sonra ancak uzun vadeli yeniden yapılanma başlamadan önceki haftalar ve aylar dönemidir. Bu kısa dönem kritiktir çünkü çatışma sonrası toparlanmayı olumlu ya da olumsuz bir yörüngeye oturtur.
Yakın tarih, bu dönemin planlanmasındaki başarısızlıkların kötü aktörlerin fırsatları değerlendirmesine, isyanları hızlandırmasına, terörizme olanak sağlamasına ve ek şiddet döngülerini alevlendirmesine doğrudan katkıda bulunduğu örneklerle doludur.
ABD'li yetkililer çatışma sonrası bir toplumu etkin bir şekilde istikrara kavuşturmanın ve bir isyanı önlemenin ne kadar zor olduğunun farkındadır. Bu amaçla ABD Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları defalarca alınan dersleri ve en iyi uygulamaları İsrailli muhataplarıyla paylaşmayı teklif etmiştir.
İsrail, çatışma sonrası toplumlar için en kötü sonuçları önleyecek faaliyetlerin sıralanmasına ilişkin bu bilgi ve deneyim birikiminden ders almayı reddetmekle kalmadı, aynı zamanda aynı hataları tekrarlama yolunda ilerliyor gibi görünüyor.
Boşa duran uzmanlık
Çatışma sonrası faaliyetleri planlamak için geçmişteki başarısızlıklardan ders çıkarmaya odaklanan kapsamlı ve kolay erişilebilir bir akademik birikim mevcuttur. Bu durum, Hamas sonrası Gazze'ye ilişkin tartışmaların bu kadar az gelişmiş olmasını daha da dikkat çekici kılmaktadır.
ABD ve BM'nin 1992'de Somali, 1994'te Haiti, 1995'te Bosna, 1999'da Kosova, 2001'de Afganistan ve 2003'te Irak'taki deneyimleri uluslararası örgütler, sivil toplum grupları ve ABD hükümeti için değerli deneyim ve bilgiler sağlamıştır.
Bu kuruluşlar ve organlar planlama çabalarını yeniden yapılandırmak, personeli eğitmek ve ölümcül çatışmalardan sonra toplumları istikrara kavuşturmak ve yeniden yapılandırmak isterken başarısız sonuçlara yol açan kararları ya da karar eksikliklerini belgelemek için önemli zaman ve kaynak ayırdılar.
Örneğin Irak ve Afganistan'daki savaşların doruk noktasında, ABD silahlı kuvvetleri silahlı isyanlar ve yönetim boşlukları için planlama yapmakta başarısız olduğunda, ABD hükümeti tarafından finanse edilen kurumlar ders alınmasını sağlamaya odaklandı.
ABD Barış Enstitüsü (USIP) 2005 yılından bu yana insani krizler, yardım ve kurtarma çalışmaları konusunda sivil ve askeri uzmanlardan oluşan bir grubu bir araya getirmiştir.
Bu grup, üniformalı askeri personelin barışı inşa eden değil savaşan taraflar olduğunu ikna edici bir şekilde savunmuştur - her ne kadar sivil işçiler sahaya gelmeden önce kendilerini savaş sonrası faaliyetlerden sorumlu bulsalar da.
Sorun, bu sivillerin savaş planlamasına dahil edilmemeleri ve doğal olarak askeri olmayan faaliyetleri yönetmek için kendilerini askeri komuta zincirlerine sokmaya çalışmak zorunda bırakılmalarıdır.
USIP 2009 yılında “İstikrar ve Yeniden Yapılanma için Yol Gösterici İlkeler” adlı bir el kitabı yayınladı. Bu kılavuz, sivillerin çatışma sonrası ortamların kendine özgü bağlamında aktif görevdeki birliklerle birlikte çalışmak için doktrin ve yol haritalarından yoksun olduğunu savunuyordu.
2011 yılında USIP, geçmişteki başarısızlıkların tekrarlanmaması için ABD hükümeti çalışanlarına sürekli eğitim sunmak üzere Uluslararası Çatışma Yönetimi ve Barış İnşası Akademisi'ni açtı.
2004 yılında ABD Dışişleri Bakanlığı, personelinin çatışma sonrası durumlarda diplomasi, kalkınma ve askeri koordinasyonu etkin bir şekilde yürütmek için gerekli bilgi ve becerilerden yoksun olduğunu kabul ederek, Yeniden Yapılanma ve İstikrar Koordinatörlüğü Ofisi veya CRS adında yeni bir oluşum kurdu.
Ertesi yıl CRS, düşmanlıkların sona erdirilmesi, silahsızlanma, geçici polislik ve patlamamış mühimmatın temizlenmesinin yanı sıra geçiş dönemi yönetişiminin oluşturulması, sivil hizmet personeli ve kıtlığın önlenmesi de dahil olmak üzere çatışma sonrası yeniden yapılanma için 100'den fazla temel görevin bir listesini yayınladı.
2011 yılında CRS ofisi bir büro haline gelmiştir ve bugün Senato tarafından onaylanmış bir sekreter yardımcısı tarafından yönetiliyor. Büro, İsrail hükümetiyle ortaklık kurabilecek ve Gazze'de savaş sonrası acil ihtiyaçları etkili bir şekilde ele alan bir planlama sürecini destekleyebilecek personel ve uzmanlığa sahiptir.
Büro ayrıca Hamas sonrası Gazze'ye yönelik planlamayı desteklemek için uluslararası ilişkilerinden de yararlanabilir.
2018 yılında ABD Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve USAID yöneticisi, ABD hükümetinin çatışmalardan etkilenen bölgelerdeki çabalarını düzene sokmak için ortaklaşa bir “istikrar yardımı incelemesi” yayınladı.
Bu inceleme, “barışa ulaşan” çatışmaların yarısından fazlasının tekrar şiddete dönüştüğüne dikkat çekmiş ve siyasi istikrar olmadan uzun vadeli kalkınma çabalarının başarılı olmasının mümkün olmadığı uyarısında bulunmuştur.
İnceleme, sivil istikrar uzmanlarının “kurumsallaşmış mekanizmalar” aracılığıyla askeri meslektaşlarıyla koordinasyon içinde olmaları çağrısında bulunmuş ve “istikrarın, ABD Hükümeti'nin çabalarının - diplomatik angajman, dış yardım ve savunma - çatışmayı barışçıl bir şekilde yönetmek ve şiddeti önlemek için yerel olarak meşru otoriteleri ve sistemleri desteklemeye yönelik olarak hizalanmasını gerektiren, doğası gereği siyasi bir çaba olduğunu” gözlemlemiştir.
Ayrıca istikrar planlamasının en başından itibaren askeri planlarla entegre edilmesi gerektiğini savunmuş ve terörle mücadele operasyonlarının istikrarı bozucu bir etkiye sahip olabileceği konusunda uyarıda bulunmuştur. 2018'deki incelemenin sonuçları, tavsiyeleri ve uyarıları, İsrail'in Gazze konusunda bilerek bir kenara bıraktığı anlaşılan hazır uzmanlığın bir başka örneğidir.
Anı yakalamak
Altın saat, Gazze planlamasında eksik olan kritik dönemdir. Bu dönemde sahadakiler travmatize olacak ve toplumsal sözleşme bozulacaktır. İnsani yardım sağlanabilir, ancak Gazze'de yaşayan hiç kimse yabancıların yardım dağıtması için kuyrukta bekleyeceği bir hayatı kolaylıkla kabul etmeyecektir.
Siviller planı ve bu planın uygulanmasından kimin sorumlu olacağını anlamak isteyecektir. Evlerine dönüp dönemeyeceklerini ve dönmeleri için geriye ne kaldığını bilmek isteyeceklerdir. Güvende olup olmayacakları ve hayatlarını yeniden inşa etmeye çalışırken hangi otoritenin temel hizmetleri organize edeceği ve ihtiyaçlarına cevap vereceği konusunda bilgi isteyeceklerdir.
Bir plan olduğuna dair güven olmazsa, silahlı gruplar ve yabancı güçler devreye girecek ve daha fazla istikrarsızlık için gerekli koşulları hazırlayan paralel yapılar oluşturacaktır. Hamas, İran ve diğerlerinin sinik bir şekilde faydalanmayı bekledikleri fırsat budur.
2020 tarihli bir RAND çalışması olan “Altın Saati Yakalamak”, bu kısa dönemde “ilk izlenimlerin oluştuğunu, beklentilerin yaratıldığını ve yerel destek ile direnişin birleşmeye başladığını” belirtiyor. Rapor, çatışma sonrası dönemin gidişatını etkileyen dinamikleri tanımlamaktadır.
ABD ve ortaklarının yeni bir siyasi düzen için yeterli korumanın yanı sıra uzun vadeli siyasi ve mali desteğin sağlanacağına dair güvence vermeleri gerektiğinin altını çiziyor.
Savaş öncesi rejimin silahlı kalıntıları, alternatif ya da yasadışı ağlar oluşturma fırsatı bulmadan önce koopere edilmeli ya da çökertilmelidir. En endişe verici olanı ise RAND'ın Soğuk Savaş sonrası ABD liderliğindeki her müdahalede, durumu istikrara kavuşturmak için sahada savaşta kullanılandan daha büyük bir güce ihtiyaç duyulduğu sonucuna varmasıdır.
Eğer İsrail ordusu büyük sayılarda sahada olmayacaksa ve savaş sonrası güvenlik gücü konusunda bir uzlaşı yoksa, altın saat kaybedilmiş olacaktır.
İsrail altın saat için planlama yapmayarak zaten risk alıyor. İsrail ordusu Ocak ayında güneye doğru ilerlerken kuzeydeki Hamas taburlarının dağıtıldığını ilan ederek kuvvetlerinin çoğunu kuzey Gazze'den çekti. İsrail ordusu güçleri kuzey Gazze'yi terk ederken, BM Dünya Gıda Programı'nın ABD'li direktörü Cindy McCain, bu bölgenin zaten “tam anlamıyla kıtlık” içinde olduğunu ilan etti.
Ardından Mayıs ayında İsrail ordusu, daha önce Hamas'tan arındırıldığı ilan edilen Gazze Şehri ve Cibaliye mülteci kampına, yenilenen terörist faaliyetlerle mücadele etmek üzere çok sayıda askerle geri döndü.
Güvenilir bir güvenlik varlığı ve Gazze'nin kuzeyindeki sivil halkın ihtiyaçlarını karşılayacak bir plan olmadan, Hamas ve diğerleri sürekli olarak geri dönecek, yönetim ve güvenlik boşluklarını dolduracaktır.
Barışçıları gönderin
Amerika Birleşik Devletleri, savaş sonrasında bir bölgenin istikrara kavuşturulmasında sivil merkezli bir yaklaşım benimsenmediği takdirde askeri başarıların geçici olacağını acı bir şekilde öğrenmiştir.
İsrail'in Gazze'deki harekâtı sadece altın saatlerdeki fırsatları heba etmekle kalmayıp aynı zamanda İsrail'in güvenliği için kritik öneme sahip olan savaş sonrası toparlanma koşullarını oluşturma fırsatını da kaçırma riskiyle karşı karşıyadır.
Tüm bu hatalar ABD, BM ve diğerleri tarafından başka yerlerde de yapılmıştır. Hamas sonrası Gazze için planlama ve karar alma söz konusu olduğunda tarihsel deneyimin ağırlığını göz ardı etmek siyasi bir karardır.
Gazze'deki bu gidişatı tersine çevirmek için sivil odaklı faaliyetler askeri operasyonlarla aynı önceliğe yükseltilmelidir. En acil olarak İsrail, kabul edilebilir bulduğu ve Filistinli sivillere hizmet ve Hamas'a alternatif sağlamak için gerekli asgari koşulları karşılayan bir kolluk kuvveti varlığı önerisini dile getirmelidir.
Bu öneri uluslararası alanda tanınır ve ABD ile Abu Dabi, Amman, Kahire ve Riyad dahil olmak üzere Arap başkentleri tarafından desteklenirse başarı şansı artar.
İkinci olarak, İsrail, Filistin Yönetimi ve ABD dahil olmak üzere Hamas'ın yeniden dirilmesini önlemeye kararlı dış paydaşlar, yardım dağıtmak ve enkaz temizleme ve patlayıcı mühimmat imhası gibi diğer temel faaliyetleri başlatmak için sivillerin gözünde meşruiyetini koruyan sahada bir ortağa ihtiyaç duymaktadır.
Bu, İsrail, ABD, bölgesel ve uluslararası destekle aynı uluslararası yetki altında yapılabilir. Son olarak, İsrail'in yönetim koalisyonu, savaş sonrası Gazze'de İsrail ordusunu birincil karar alma rolünden kurtarmak için İsrail hükümeti içinde sivil liderler belirlemelidir. Ardından gerçek bir sivil-asker planlaması başlamalıdır.
İsrail'in Hamas'a karşı yürüttüğü kampanyanın sadece askeri kriterleri var ve bunların başında da terör örgütünün komuta ve kontrol yapısını çökertmek geliyor. Bu da Hamas'ın savaşçılarını hedef alarak, terör tüneli altyapısını etkisiz hale getirerek ve üst düzey liderlerini ortadan kaldırarak başarılacak.
Ancak ilerlemeyi değerlendirmek için sadece bu ölçütler varken ve bunlardan ikisi -tünellerin etkisiz hale getirilmesi ve liderlerin ortadan kaldırılması- tamamlanmaya yakın değilken İsrail, Hamas'ın yerini alacak proaktif bir vizyon oluşturmak yerine tehditlerin ortadan kaldırılmasına odaklanma riskiyle karşı karşıya.
Netanyahu İsrail'in uzun vadede Gazze'yi işgal etmek istemediğini belirtti. İsrail, Arap başkentleri, ABD ve diğer ülkelerle Hamas'ın yeniden iktidara gelememesi, Gazze'ye hakim olamaması ve terör ihraç edememesi hedefini paylaşıyor.
Bu da Gazze'de Hamas sonrası yönetim konusunda birlik için hala siyasi bir alan olduğunu gösteriyor. Sıralama kilit önem taşıyor: öncelikle çok uluslu veya BM liderliğinde geçici bir misyon kurulmalı ve bu misyon yönetim sorumluluğunu eninde sonunda Filistin liderliğindeki bir oluşuma devretmelidir.
Kim yönetecek?
Geriye iki acil görev kalıyor. Bunlardan ilki Gazze'de hem hemen hem de uzun vadede bir kolluk kuvveti varlığı oluşturmaktır. Düzen sağlanamazsa, anlamlı bir istikrar ve toparlanma faaliyeti yürütülemez.
İsrail ile barış anlaşmaları ya da normalleşme anlaşmaları yoluyla bağları olan Arap başkentleri, Hamas sonrası güvenlik varlığı için personel, ekipman ve finansman katkısında bulunmaya istekli olabilir.
Ancak öncelikle Filistinli sivillerin öncelikli olduğu, İsrail ordusunun bu kolluk kuvvetlerinin güvenliğini tehlikeye atmayacağı ve savaş sonrası Gazze'nin toparlanması için bir yol haritası ve Filistinlilerin kendi kaderini tayin etmesi için uluslararası bir çerçeve olduğu konusunda İsrail'den güvence almaları gerekecektir.
Yerel çözümler en kalıcı çözümler olduğundan, Filistinli güçler nihai olarak Filistinli sivilleri korumalıdır. Filistin Yönetimi'ne bağlı güvenlik güçleri, ABD'nin İsrail ve Ürdün'deki Güvenlik Koordinatörü'nün yardımıyla eğitime şimdiden başlamalıdır.
İkinci acil görev ise Gazze için bir yönetim çerçevesi üzerinde uzlaşma sağlanmasıdır. Savaş sonrası faaliyetleri koordine etmek ve yerel topluluklara Hamas'a karşı güvenilir bir alternatif olduğunu göstermek için, uluslararası güç ve kaynaklara sahip bir oluşum derhal harekete geçecek ve sivil katılıma öncelik verecek şekilde konumlandırılmalıdır.
Örneğin Wilson Center, kısa bir süre önce Gazze'nin çok uluslu bir otorite ve uluslararası temas grubu tarafından, misyona meşruiyet sağlayacak uluslararası bir tüzük çerçevesinde yönetilmesini önermiştir.
Grubun üyeleri arasında G-7, bazı Arap başkentleri, Amerika Birleşik Devletleri ve belki de Japonya ve Kore Cumhuriyeti gibi Asyalı anlaşma müttefikleri yer alabilir. Filistin Yönetimi'nin de bir rolü olmalıdır, ancak öncelikle kendi zayıflıklarını gidermek için bölgesel desteğe ve baskıya ihtiyacı olacaktır.
Çok uluslu bir yönetim misyonu, sonunda Filistin liderliğindeki bir oluşuma geçiş, savaşın bu noktasında en iyi seçenek gibi görünüyor. Bu misyonun, aralarında eski Filistin Yönetimi memurlarının da bulunduğu yerel aktörlerle ortaklık kurması ve Gazze için Hamas dışı bir yönetim çerçevesi oluşturma hedefiyle uyumlu olması gerekecektir.
İsrail geçmişte Gazze'de yaşayan Filistinli iş dünyası liderleri ve Hamas mensubu olmayan memurlarla başarılı bir şekilde koordinasyon kurmuştur; yani gerekli yerel kadro bugün mevcuttur ve Gazze'deki sivil halkın güvenini kazanacak en iyi konumdadır.
İsrail, planlama ve sıralamanın devam edebilmesi için, koordine etmek ve bu kişiler ile çok uluslu yönetim misyonu arasındaki işbirliği mekanizmalarını desteklemek üzere incelenmiş devlet memurları ve iş adamları listelerini hazırlayarak bu süreci hızlandırabilir.
BM Kalkınma Programı, Gazze'nin yeniden inşası için gerekenleri İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en önemli ihtiyaçlar olarak tanımlamakta ve bunun on milyarlarca dolara mal olacağını tahmin ediyor.
Altın saatin heba edilmemesi için İsrail'in Gazze'deki rol ve sorumluluklarının yeniden düzenlenmesi de gerekecektir. Bugün Batı Şeria ve Gazze'nin günlük denetimi COGAT ya da Topraklardaki Hükümet Faaliyetleri Koordinatörü tarafından yürütülüyor.
Savunma Bakanlığı bünyesinde yer alan COGAT, Gazze'ye insani yardımın koordine edilmesinde İsrail'in liderliğini üstlenirken, Batı Şeria'daki sivil meselelerde birincil rolü elinde tutuyor.
Ancak COGAT hiçbir zaman savaş sonrası bir istikrar misyonuna liderlik etmedi ve böyle bir misyonu başarıyla uygulamak için gereken personele, becerilere veya uluslararası ortaklarla ilişkilere yatırım yapmadı.
COGAT'ı Gazze'deki savaş sonrası faaliyetler için İsrail'in lideri olarak tutmak, üniformalı askeri aktörlerin doğası gereği sivil görevleri yönetmek için en iyi şekilde konumlandırılmadığı dersini alamama riskini taşır. Gazze'nin yeniden inşası sivil ortaklara ihtiyaç duyacaktır.
Savaş sonrası Gazze için aylar süren planlamalar çoktan kaybedilmiş olduğundan, Arap başkentleri, İsrail, Filistin Yönetimi, BM ve ABD'den diplomatik, kalkınma ve güvenlik temsilcilerini içeren bir sivil-askeri planlama hücresi derhal toplanmalıdır. Koordinasyon mekanizmalarının altın saat için hazır olması için ilişkiler ve örgütsel bağlar kurmalıdır.
Son olarak, Gazze'deki acil ihtiyaçlara cevap vermek ve uzun vadeli yeniden inşayı mümkün kılmak için finansman ve kaynak gerekecektir.
BM Kalkınma Programı, Gazze'nin yeniden inşası için gerekenleri İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana en önemli ihtiyaçlar olarak tanımlamakta ve bunun on milyarlarca dolara mal olacağını tahmin ediyor. Bu finansman ancak uluslararası bir havuz mekanizması ile mümkün olacaktır.
BM ve uluslararası finans kuruluşlarının çatışma sonrası finansman programlarının pek çok örneği bulunmaktadır. 2022 yılında Dünya Bankası'nın Ukrayna için memur maaşlarını, kamu sağlığı girişimlerini, altyapı onarımını ve yardım ve yeniden inşa çabaları için esnek finansman olanaklarını desteklemek üzere mali taahhütleri ve taahhütleri harekete geçirmesi de buna dahildir.
İnsani yardımların ulaştırılması için Kıbrıs'tan Gazze'ye uzanan deniz yolu, İsrail tarafından onaylanan bir havuz finansman planı çerçevesinde halihazırda işliyor. Bu durum, siyasi iradenin Gazze'nin acil ihtiyaçlarının tanınmasıyla aynı hizaya gelmesi halinde ülkelerin finansman konusunda işbirliği yapabileceğine dair yararlı bir kanıt sunuyor. Bu uyum, kritik altın saatin heba edilmemesini sağlamak için çok önemli olacaktır.
Çeviri: YDH