YDH- El-Cezire'ye bir röportaj veren Amerikalı yazar Thomas Friedman, mevcut savaşı zorlaştıran şeyin “en kötülerin şu anda yönetimde olması ve aşırılık yanlılarının kokpitte oturması” olduğunu söyledi.
Deneyimli Amerikalı gazeteci, İsrail'in Gazze Şeridi'ndeki savaşını sona erdirecek bir anlaşma olmaması halinde İsrail ile Hizbullah arasında bir savaş çıkma olasılığının dramatik bir şekilde arttığına dikkat çekerek “bu her iki taraf ve muhtemelen bölge için yıkıcı bir savaş olacak” dedi.
Bir dönüm noktası yılı
Friedman'a göre, “bu yıl ya İsrail-Arap çatışmasına iki devletli çözümün radikal ve ciddi bir şekilde uygulanmasına dayanan köklü bir çözüme tanıklık edecek ya da 1947'ye (İsrail'in kurulmasından önce) yeni silahlarla geri dönülecek.”
“Bölgenin şu anda, özellikle İsrail, Lübnan ve muhtemelen Ürdün için çok tehlikeli bir kavşakta olduğunu belirterek, bu ülkelerin son yıllarda inşa edilen her şeyin çöküşünü görebileceğini” kaydetti.
Friedman, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun, “hükümetinin sağcı tutumu göz önüne alındığında bir ateşkes anlaşmasını nasıl ilerletebileceğini bilmediğini” söyledi ve “bir anlaşmanın her iki tarafın da taviz vermesini gerektireceğini” vurguladı.
“Hamas lideri Yahya Sinvar'ın, İsrail'in yeniden savaşa dönmeyeceğini ya da hareketin liderlerine suikast düzenlemeyeceğini garanti etmeyen bir anlaşmayı kabul edip etmeyeceği de belirsiz” diyen yazar, şu anda her iki tarafın da en zor pozisyonları aldığını vurguladı.
ABD'nin savaşı durdurma konusundaki tutumuyla ilgili olarak Friedman, Başkan Joe Biden'ın “insani ve jeopolitik nedenlerle savaşı sona erdirmek istediğini, bunun Suudi Arabistan'la (normalleşme konusunda) bir plan yapabileceğini ve İsrail ile Hizbullah arasında bir çatışma olasılığını sona erdirebileceğini” söyledi.
Friedman, bu savaşın “Biden'ın seçmen kitlesine zarar verdiğini” ve bunun da “savaşı durdurma arzusunu güçlendirdiğine” dikkat çekerek, bunun “Netanyahu ve Sinvar'a hizmet edip etmediğini kimsenin bilmediğini” belirtti.
Amerikalı gazeteci, “Netanyahu'nun ne düşündüğünü bilmediğini” ve “kendisiyle iletişim kurmadığını” vurguladı ancak Netanyahu'nun iki şey arasında kaldığını hissettiğini ifade etti: “Birincisi, savaşı durdurmanın kendisini siyasi tehdit altına sokacağı, diğeri ise savaşı durdurmamanın Washington, İsrail içi ve muhtemelen Lübnan cephesiyle açık bir çatışmaya girmek anlamına geleceği.”
Friedman şöyle devam etti: “Sinvar'a göre savaşın durdurulması Gazze Şeridi'ndeki Filistinliler açısından da siyasi bir ikilem yaratacaktır çünkü elde edilen en fazla şey siyasi ve askeri durumun 7 Ekim öncesine dönmesi ise tüm savaşın nedenini soracaklardır.”
“Sorun her iki tarafta da işlerin en sağcı kişiler tarafından yürütülüyor olması” diyen Friedman, “Hiç kimse İsrail'e mevcut hükümetten daha fazla zarar vermedi ve Filistin için de en çok Hamas zarar verdi, tıpkı Tahran'ın İran halkına verdiği zarar gibi” dedi.
Kavşak Noktası
Friedman, Lübnan-İsrail cephesindeki gelişmelerin, “olayların tırmanmaya” ve “hem Lübnan'ın hem de İsrail'in yıkımına yol açacak geniş çaplı bir çatışmaya doğru gittiğine” işaret ettiğini ifade ederek, “Gazze savaşından farklı bir savaş olacak çünkü her iki taraf da diğerini yok edebilecek hassas füzelere sahip ve bu bölgesel bir savaşa dönüşebilir” dedi.
İsrail ve Hizbullah'ın son yıllarda savaşa girmemesini sağlayan “caydırıcılık denkleminin” aşınmaya başladığını söyleyen Friedman, “iki devlet arasındaki bir çatışmadan değil, o toprak parçası üzerinde kontrolünü dayatacak olan taraftan bahsediyoruz” dedi.
Friedman sorunun “sadece İsrail ve Filistin'de değil, tüm bölgede aşırılık yanlılarının kokpitte oturuyor olmasından kaynaklandığını” söyledi ve farklı bir geleceği garanti eden tek şeyin “iki halk için iki devlet” olduğuna inandığını ifade etti.
İki devletli bir çözüm karşılığında “İsrail ve Suudi Arabistan arasındaki normalleşmenin kapsayıcı bir Orta Doğu'nun başlangıcı” olabileceğini dile getiren Friedman, “bunun çok farklı İsrail ve Filistin liderlikleri gerektireceğini” de sözlerine ekledi.
Sözlerini, “savaşı sona erdirecek ve rehineleri geri getirecek bir anlaşmaya varılması konusunda iyimser olmadığını” söyleyerek bitiren Friedman,” bazı liderlerin endişeleri ortadan kaldıracak önemli kararlar alabileceğini, ancak bunu ne ölçüde yapabileceklerinden emin olmadığını” belirtti.