YDH- İsrail Dışişleri Bakanlığı, 15 Aralık Pazar günü yaptığı açıklamada, Dublin hükümetinin "aşırı İsrail karşıtı politikaları" nedeniyle İrlanda'daki büyükelçiliğini kapatma kararı aldığını duyurmuştu.
Le Monde gazetesinin aktardığına göre açıklamada, İrlanda'nın Filistin devletini resmen tanıması ve İsrail’i Gazze Şeridi’nde soykırım işlemekle suçlayan Uluslararası Adalet Divanı davasını desteklemesi gibi adımlara dikkat çekilmişti.
İsrail ekonomi gazetesi Globes, İsrail İhracat Enstitüsü'nün verilerine göre, 2023 yılında İsrail ve İrlanda'nın yıllık toplam ticaretinin 5,9 milyar dolar olduğunu bildirdi. Bu miktarın yarısının mal, diğer yarısının da hizmetlerden oluştuğu kaydedildi.
Mal sektöründe İsrail’in 2,5 milyar dolar değerinde mal ihraç ederken (çoğunlukla elektronik ve endüstriyel ekipman), İrlanda'dan 500 milyon dolar değerinde mal (elektronik ekipman ve ilaç) ithal ettiği belirtildi. Hizmetler sektöründe ise İrlanda’nın, “elverişli vergi politikasının” da yardımıyla, Avrupa pazarına kolay erişim arayan İsrailli teknoloji şirketleri için bir destinasyon haline geldiği, dolayısıyla da ağırlıklı olarak fikri mülkiyet söz konusu olduğu bildirildi.
İsrail'deki uluslararası danışmanlık firması Auren'in başkanı olan İsrail-İrlanda Ticaret Odası Başkanı Ofir Angel'e göre, son yıllarda Avrupa ofisi açılması ya da İsrailli teknoloji şirketlerinin İrlanda'ya taşınması kapsamında “yüzlerce İsrailli İrlanda'ya taşındı.” Bunların en önemlilerinden birinin Dublin'de bir ofis açan Wix adlı şirket olduğu açıklandı.
Angel, “Gazze'deki savaştan önce, ulaşım, iletişim ve demiryolları alanlarındaki altyapı projelerine katılımı incelemek üzere İsrail'i ziyaret eden birkaç İrlandalı şirket vardı ve (her iki ülkede de faaliyet gösteren) Intel'in ortak projeleri vardı” diyor. Ancak savaşın başlangıcından bu yana, “İrlanda'dan gelen talepler %80 oranında azaldı. Sanki İrlandalı şirketler İsrail ile herhangi bir bağlantıya sahip olmak ya da bu şekilde etiketlenmekle ilgilenmiyorlarmış gibi.” diye ekledi.
İsrail tarafından bakıldığında, son yıllarda ilginin ağırlıklı olarak teknoloji şirketlerinden geldiğini söyleyen Angel şöyle devam ediyor: “İrlanda'nın, teknoloji şirketleri için hâlâ yumuşak bir vergilendirme politikası var ve Euro kullanan İngilizce konuşulan bir Avrupa ülkesi, bu nedenle Avrupa pazarına girmeye çalışan şirketler için başarılı bir yer. Ancak savaşın başlamasından bu yana İrlanda'da İsrailli olmak çok daha zor. Atmosfer bize karşı. Orada yaşayan herkes İsrailli olduğunu gizliyor.”
Büyükelçiliğin kapatılmasının ekonomik etkileri nelerdir?
Bu konuda sıkıntıların dile getiren Angel şunları söylüyor: “İş dünyası açısından bakıldığında bu çok üzücü çünkü Dublin'deki büyükelçilikte son yıllarda İrlanda pazarına giren İsrailli şirketlere çok yardımcı olan insanlar var. Orada uygun kapıların açılmasında gayri resmi olarak bile yardımcı olan deneyimli bir ekip var. Bu bağlantılar ortadan kalkacak.”
Angel, stratejik açıdan bakıldığında bunun “çok kötü” bir gelişme olduğunu da ekliyor: “Çünkü İsrail bunca yıldır diplomasiye ya da İrlanda'daki kamuoyunu değiştirmeye fazla yatırım yapmadı. Aslında İrlandalılara rakip değil, yakın bir ülke olabilirdik. Benzer özelliklere sahibiz ve ABD'li teknoloji yatırımcıları için rekabet ediyoruz. Stratejik olarak nasıl ilerleyeceğimize karar vermemiz gerekiyor ve şu anda her iki taraf da rakip olmaya sürüklenmiş durumda. Şu anda hem yatırımcılar hem de küresel kamuoyu için rekabet ediyoruz.”
Büyükelçiliğin kapatılmasının diplomatik sonuçları nelerdir?
Mitvim Enstitüsü İsrail - Avrupa İlişkileri Programı Direktörü Dr. Maya Sion-Tzidkiyahu, “Burada diplomatik açıdan bir ülkeden vazgeçmeye dair çok keskin bir mesaj var” diyor. Ve şöyle devam ediyor: “İrlanda'nın küçük bir ülke olduğu doğru ama marjinal değil. Ekonomik açıdan önemli çünkü pek çok uluslararası teknoloji şirketi için bir merkez. Büyükelçiliği kapatırken verdiğimiz mesaj, onlarla ilişki kurmanın bir anlamı olmadığını düşündüğümüzdür. Ne yaparsak yapalım İsrail tarafını görmeyecekler ve bu da geri dönüşü olmayan bir durum.”