YDH - Geçtiğimiz hafta, Amerikalı üç diplomat, Suriye'nin başkenti Şam'da Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) lideri Ebu Muhammed el-Colani ile bir araya geldi.
ABD'nin Orta Doğu'daki üst düzey diplomatı Barbara Leaf, görüşmelerde Colani'nin pragmatik bir tavır sergilediğini ve kadınlar ile azınlık hakları konusunda ılımlı açıklamalar yaptığını belirtti. Ancak, yetkililer bu ılımlı duruşun uluslararası desteği kazanmak adına bir strateji olabileceğinden endişeli.
New York Times (NYT) gazetesinde yer alan habere göre ABD'nin bu süreçteki temkinli yaklaşımı, Taliban'ın 2021'de Afganistan’da iktidarı ele geçirdikten sonra izlediği katı politikaların oluşturduğu kötü deneyime dayanıyor.
Taliban, o dönemde uluslararası desteği kazanmak adına ılımlı bir tutum sergilerken, iktidarı ele geçirdikten sonra sıkı İslami kurallar dayatmış, kadınların ve azınlıkların haklarını ciddi şekilde kısıtlamıştı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, bu deneyimi "Taliban’ın iktidarı ele geçirme sürecinde ılımlı bir yüz sergileyip ardından gerçek yüzünü göstermesi, bize önemli bir ders oldu," sözleriyle değerlendirdi. Blinken, bu durumu HTŞ için bir uyarı olarak nitelendirirken, analistler ABD'nin aynı hatayı Suriye'de tekrarlayabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.
Colani, geçmişte el-Kaide bağlantılı Nusra Cephesi’nin lideriydi. 2017’de kurduğu HTŞ’nin, el-Kaide ile bağlantısını kopardığını ilan etmesine rağmen, ABD tarafından hâlâ bir terör örgütü olarak kabul ediliyor.
ABD yetkilileri, HTŞ’nin son yıllarda kontrol ettiği bölgelerde daha az saldırgan bir yönetim sergilediğini ve terörist taktiklerden uzaklaştığını belirtse de örgütün gerçek arka planı iyi biliniyor.
NYT'ye göre ABD, HTŞ'nin terör örgütü statüsünden çıkarılması için yalnızca söz değil, somut eylemler bekliyor. Özellikle, Suriye’nin terörist gruplar için bir üs haline gelmemesi, bu sürecin kritik bir testi olacak.
HTŞ saflarında bulunan yabancı militanların bu konuda oluşturduğu tehdit, uluslararası toplumun endişelerini artırıyor.
Bazı uzmanlar, ABD'nin Suriye'deki angajmanının artırılmasını öneriyor. Eski ABD Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Biden yönetiminin Taliban’la yeterince temas kurmamasının hata olduğunu savunarak, Suriye’de daha aktif bir yaklaşım izlenmesi gerektiğini ifade etti.
Gazeteye demeç veren Halilzad, "Suriye, ABD için Afganistan’dan daha stratejik öneme sahip. Bu nedenle, zamanlama ve etkili bir diplomasi kritik önemde," ifadelerini kullandı.