YDH- İsrail ekonomi gazetesi Globes’de yer alan habere göre, uzmanlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kanada ve Meksika'ya %25 gümrük tarifesi uygulama ve Çin'den gelen mallara %10 ek gümrük vergisi getirme yönündeki yıkıcı kararının “İsrail için büyük bir fırsat” olduğunu söylüyor.
Gazete, bunu anlamak için İsrail ile ABD arasındaki 1985 tarihli serbest ticaret anlaşmasına bakılması gerektiğini belirtti.
Anlaşma, şartlarından yararlanabilmek için bir ürünün en az %35'inin İsrail'de üretilmiş olmasını şart koşuyor. İhracatçının, faturada ürünün tam olarak yüzde kaçının İsrail malı olduğunu belirtmesi gerekli. ABD Gümrük ve Sınır Koruması beyanın doğruluğunu kontrol edebilir ve yanlış olduğu tespit edilirse, ABD'li ithalatçı gümrük vergilerinin tamamını ödemek zorunda.
Globes’e göre, Çin, Meksika ve Kanada örneklerinde olduğu gibi, ABD İsrail ile görünür ticarette sürekli açık vermekte. 2023 yılında İsrail'in ABD'ye ihracatı 40,8 milyar dolar, ABD tarafındaki ticaret açığı ise 24,6 milyar dolardı ve bu rakam İsrail'in ABD'den yaptığı ithalatın değerinden daha fazlaydı.
Haberde ancak rakamların nispeten küçük olduğu ve Trump'ın gümrük vergisi politikası devam ederse, çeşitli ülkelerdeki şirketlerin üretim hatlarını İsrail'e aktarmasına yol açabileceği belirtildi.
İsrail İmalatçılar Birliği Başkanı ve ilaç şirketi Unipharm'ın eş CEO'su Dr. Ron Tomer, “ABD'de üretim tesisi bulunmayan İspanyol ilaç şirketlerinin, İsrail ile işbirliği yaparak tesislerinden bazılarını kaydırma konusunda kendisiyle görüştüğünü” söyledi.
Tomer şöyle dedi: “Bunlar ABD'de hiçbir faaliyeti olmayan ve üretimlerini çeşitlendirmek isteyen şirketler. İsrail, ABD'ye karşı güvenli bir bahis olarak görülüyor.”
Yabancı yatırımın çekilmesi
Uluslararası lojistik ve gümrük uzmanı ve dijital tedarik zinciri platformu SlickChain'in kurucusu Elad Barshan, “Başkan Trump'ın Kanada, Meksika ve Çin'den gelen mallara uyguladığı gümrük vergilerinin yürürlükte kalacağını varsayarsak, İsrail endüstrisinin yabancı yatırım çekmesi ve ABD'ye ihracatı artırması için eşsiz bir fırsat yaratıldı” dedi.
Barshan bunları söyledi: “Bu fırsat, üretim hatlarını İsrail'e aktarmanın ve ABD'ye sevkiyat yapmanın maliyetinin yeni tarifelerden kaynaklanan kayıptan daha düşük olduğu yüksek değerli ürünlere sahip gelişmiş şirketler için özellikle cazip. Teknolojik ürünler, endüstriyel bileşenler ve tıbbi ekipmanlar böyle bir hamle için ideal adaylar olabilir.”
Globes konuyla ilgili olabilecek diğer anlaşmalar olarak İsrail ve ABD'nin Ürdün, Mısır ve Filistin Yönetimi ile yaptığı QIZ (nitelikli sanayi bölgesi) anlaşmalarını zikretmekte.
Globes’in bildirdiğine göre, bu anlaşmalar bir ürünün kümülatif değerinin %11,7'sinin Ürdün'den, %8'inin İsrail'den, %15,3'ünün ise Ürdün, İsrail, ABD, Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nin birleşiminden oluşması halinde gümrük vergilerinden muafiyet sağlamakta.
Yıllar içinde anlaşmanın genişletildiğini söyleyen gazete, kümülatif değerin %24,5'ine kadar Mısır girdisi ve en az %10,5'inin İsrail girdisi olması halinde ürünlerin ABD'ye girişinde gümrük vergilerinden “muafiyet” sağladığını kaydetti.
Barshan şöyle devam etti “Bu anlaşmalar yabancı yatırımcıların Mısır, Ürdün, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki ucuz işgücünden faydalanırken ABD pazarına serbest erişimlerini sürdürmelerini sağlıyor. Bu da şirketlerin üretim maliyetlerini düşürebilecekleri ve ABD ile serbest ticaret anlaşmasının avantajlarından faydalanmaya devam edebilecekleri anlamına geliyor.”
İsrail'in avantajı
Dr. Tomer'e göre, ABD Başkanı'nın Çin ve diğer ülkelere uyguladığı gümrük vergileri devam edecek, Kanada ve Meksika'ya uygulananlar ise kısa ömürlü olacak ve Avrupa ülkelerine karşı durum orta vadede de devam edecek.
Dr. Tomer, önümüzdeki yıllarda uluslararası ticaretteki sorunların İsrail ekonomisine “fayda” sağlayabileceğini söyleyerek şöyle diyor: “Doğudan Batı’ya ticaretin durması alternatifler gerektiriyor ve İsrail ekonomisinde Çin'in ABD'ye ihracatından düşülecek miktarın %3'ünü almak bizim için yeterli olacaktır ve serbest ticaret anlaşması sayesinde büyük bir patlama yaşanacaktır. İsrail'in üretkenlik, bilgi birikimi, kabiliyetler ve esneklik konularında Amerikalıların sahip olmadığı avantajları var. İsrail'in GSYİH'sine eklenebilecek 10 milyar dolar için ABD'ye bağımlı olacağımız doğru, ancak güvenlik gibi alanlarda zaten onlara bağımlıyız.”