YDH - Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Gazze Şeridi'ne yönelik insani yardımların koordinasyonu için gündeme getirdiği Gazze Yardım Vakfı adlı yeni mekanizma, arkasındaki gerçek amaçlar ve bağlantılara dair artan şüpheler nedeniyle bölgesel ve uluslararası alanda derin bir meşruiyet kriziyle karşı karşıya.
Proje, Birleşmiş Milletler'in (BM) geleneksel kanallarını devre dışı bırakma ve uluslararası mutabakattan yoksun tek taraflı çözümler dayatma girişimi olarak görülerek eleştirilerin hedefi oluyor.
Kahire, projenin duyurulmasından bu yana temkinli bir duruş sergileyerek, mekanizmaları ve gerekçeleri konusundaki çekincelerini kamuoyuyla sıkça paylaştı.
El-Ahbar gazetesine konuşan Mısırlı bir yetkili, projeyi "siyasi bir kumar" olarak nitelendirerek, finansman ve dağıtım mekanizmalarındaki şeffaflık eksikliğinin "vakfın insani yardımın ötesine geçen, Gazze'nin güvenlik ve toplumsal yapısını etkileyebilecek faaliyetler için bir kılıf olarak kullanılması ihtimaline dair meşru endişeler doğurduğunu ve Kahire'nin bunu kesin bir dille reddettiğini" vurguladı.
Paralel olarak, vakfın tarafsızlığına ilişkin soru işaretleri yaratan ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile bağlantılandıran haberler art arda yayımlanıyor.
New York Times ve Haaretz gazetelerinde yer alan araştırmalar, ABD girişimi olarak sunulan vakfın aslında "bir İsrail fikri ve tasarımı" olduğunu, yönetici kadrosunda iş insanları, yedek subaylar ve İsrail güvenlik çevreleriyle doğrudan bağlantılı kişilerin bulunduğunu ortaya koydu.
Raporlar ayrıca, projenin planlamasının Ekim 2023'teki savaşın başlamasından sonra, yani İsrail'in Gazze'de "ertesi gün" için resmi bir vizyon oluşturmasından önce başladığına işaret etti.
Diğer yandan vakıf, Avrupa'dan da beklediği desteği bulamıyor. Henüz hiçbir büyük Avrupa ülkesi projeye açık destek beyan etmezken, Avrupalı kurumlar vakfın finansmanını ve örgütsel yapısını titizlikle incelemeye devam ediyor.
Bu Avrupa tutumu, Mısır'ın çekinceleriyle örtüşüyor ve genel kabul görmüş meşru çerçevelerin, özellikle de Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) gibi onaylanmış BM kuruluşlarının rolünün göz ardı edilmesine yönelik daha geniş bir reddediş eğiliminin parçası olarak değerlendiriliyor.
Konuyla ilgili olarak İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, dün Knesset'te (parlamento) yaptığı konuşmada projeyle ilgili bir dizi soru ve şüpheyi gündeme getirdi.
Lapid, "devletin" Gazze'ye yardımları İsviçre'de kayıtlı GHF ve ABD'de kayıtlı SRS adlı iki paravan şirket aracılığıyla finanse ettiğini ima etti.
İsrailli vergi mükelleflerinin paralarının bu yardımları gizli kanallar üzerinden finanse etmek için kullanılıp kullanılmadığını sorgulayan Lapid, "Bu durum, İsrail'in bizzat Gazze'ye giren yardımların bedelini ödemesi anlamına geliyor," ifadelerini kullandı.
Hükümet kanadından ise bu suçlamalara henüz bir yanıt gelmedi.
Bu şüpheler, İsviçre makamlarının, Trial International adlı kuruluşun talebi üzerine GHF hakkında resmi bir soruşturma başlatmayı değerlendirdiklerini açıklamasıyla daha da güçlendi.
Soruşturma talebi, vakfın yerel yasalara ve uluslararası standartlara uygunluğunun doğrulanmasını amaçlıyor.
Belirtilene göre vakıf, BM denetimi veya yetkili organların resmi gözetimi olmaksızın, yasal ve idari ihlallerin gölgelediği şaibeli sözleşmelere imza attı.
Basında yer alan haberlerde ayrıca, eski Amerikan istihbarat teşkilatı mensuplarının yönettiği özel güvenlik şirketlerinin, İsrailli kişilerle koordinasyon halinde sahadaki dağıtım operasyonlarını yürüttüğü belirtiliyor.
Bu durum, projenin geleneksel resmi kurumsal kanalların dışında yürütüldüğü ve paralel bir yönetime tabi olduğu izlenimini derinleştiriyor.