YDH- Washington Post’un haberine göre, Pazar sabahı çekilen uydu görüntüleri, İran’daki önemli Fordo uranyum zenginleştirme tesisinde en az altı belirgin bomba giriş noktası olduğunu ortaya koydu.
Fordo tesisi, beton ve çelikle korunan bir dağın 100 metre altında yer alıyor. Uydu görüntüleri, Fordo’nun üzerindeki sırt boyunca iki adet, üçlü bomba giriş noktasından oluşan kümeler gösteriyor.
Politico’ya göre, Pentagon yetkilileri, İran saldırılarının başarı durumu hakkında henüz erken bir değerlendirme yapıldığını açıklarken Savunma Bakanı Pete Hegseth ise yetkililerin hasarın tam boyutunu henüz bilmediğini söyledi.
New York Times'a göre, ABD'li bir yetkili şunları söyledi:
“Fordo’ya 12 adet sığınak delici bomba atıldı ve tesis bu saldırıda yıkılmadı. Daha fazlasının yapılabileceğini sanmıyorum”
Patlama analistleri, yer altı hedeflerinde oluşan hasarın aceleyle değerlendirilmemesi gerektiğini belirtiyor çünkü etkiler, patlamanın derinliği ve çevre jeolojisi gibi birçok faktöre bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
CBS News’e göre Maxar Technologies tarafından Pazar günü çekilen saldırı sonrası uydu görüntüleri, Fordon’un dağ yamacında yer altındaki nükleer tesisin gömülü olduğu yaklaşık 91 metre derinlikte hasar olduğunu gösteriyor.
[video]
Bu fotoğraflar, saldırı öncesi çekilenlerle karşılaştırılabiliyor. Hava saldırılarının oluşturduğu kül tabakası geniş bir alana yayılmış halde gözlemleniyor. Saldırı öncesi ve sonrası ise uydu görüntülerinde şöyle gözlemlendi:
Maxar görüntüleri, yer altı kompleksi üzerindeki sırtta birkaç büyük çaplı krater veya çukur gösteriyor. Ayrıca saldırı sonrası tünel girişlerinin toprakla kapandığı da açıkça görülüyor.
Breaking Defense’in haberine göre, ABD, İran’ın yer altındaki nükleer tesislerine nüfuz edebileceği iddiasıyla 13.6 tonluk MOP bombalarını ilk kez operasyonel denedi.
GBU-57 MOP bombalarının ilk kez operasyonel olarak kullanılması, özellikle Fordo gibi derin ve tahkimatlı yer altı tesislerinde etkinliği ve güvenilirliği konusunda daha önce sahada test edilmemiş olması nedeniyle jeopolitik ve askeri uzmanlar arasında ciddi şüpheler ve uyarılar yaratmıştı.
The Guardian'a göre, emekli Tümgeneral Randy Manner, GBU-57’nin “kesin bir sonuç” doğurmayacağını belirterek, “Tesis kısa sürede yeniden inşa edilebilir. En iyi ihtimalle program altı ay ile bir yıl arasında ertelenmiş olur,” dedi.
Yerel saatle 01:45 ile 02:30 arasında, dünya genelinde yangın ve şiddetli hava olaylarını tespit eden uydular, Fordo tesisi yakınlarında önemli ısı kaynakları kaydetti.
Uzmanlara göre bu ısı izleri, tesisin hava savunma bölümünden kaynaklandı.
The Times’a göre toplamda yedi B-2 bombardıman uçağı, iki bomba Fordo’ya; geri kalan 12 bomba ise Natanz ve İsfahan hedeflerine atıldı.
Bombanın kesin yetenekleri gizli tutulsa da, ilk darbenin yaklaşık 900 megajoule kinetik enerji sağladığı tahmin ediliyor.
Bu, tam yüklü bir Boeing 747’nin 170 mil/saat hızla bir bariyere çarpmasına eşdeğer güçte. Ancak bombada bu enerji küçük bir alana yoğunlaşarak 60 metreye kadar beton veya sert kayaya nüfuz edebiliyor.
Bu sayede yaklaşık 2,5 ton ağırlığında patlayıcı yük devreye giriyor. Patlama, hedefi tamamen yıkmak veya kullanılamaz hale getirmek amacıyla tasarlandı.
Uzmanlar, saldırıların 250 metre uzunluğundaki santrifüj salonunu hedeflediğini belirtiyor. Bu salon, dağın içine inşa edilmiş ve üzeri sonradan kapatılmıştı.
Saldırıdan önce Fordo’da “olağandışı kamyon ve araç hareketliliği” gözlemlendi.
Uydu görüntüleme firması Maxar Technologies’ten bir üst düzey analist, Perşembe günü yer altındaki askeri komplekse giden yolda 16 kargo kamyonu görüldüğünü; bir sonraki gün çekilen görüntülerde ise kamyonların büyük çoğunluğunun yaklaşık 800 metre kuzeybatıya taşındığını söyledi.
Ayrıca tesis girişine yakın bölgede kamyonlar ve buldozerler konumlandırılmıştı; bunlardan biri doğrudan girişin yanındaydı.
Institute for Science and International Security’den kıdemli araştırma görevlisi Spencer Faragasso, Cumartesi günü saldırı öncesi çekilen bir görüntüyü incelediğini ve İranlıların muhtemelen tünelleri tehlikeli madde yayılımını önlemek için doldurmuş olabileceğini ifade etti.
Doğu Asya Nükleer Silahsızlanma Projesi direktörü Jeffrey Lewis ise “Muhtemelen sistemi durdurdular, çıkarılabilen ekipmanı aldılar ve tünelleri kapattılar” dedi.
Kamyonların görüldüğü noktaya yakın tünel girişleri, saldırı sonrası toprakla kapandı.
Bu durum ya bombalamanın şok dalgasından ya da İran’ın önceki faaliyetlerinden kaynaklanıyor olabilir. Tesisin üzerindeki kumlarda gri-mavi tonlarında, enkazdan oluşan kül tabakası yayılmış durumda.
İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ise daha temkinli bir tutum sergileyerek BBC’ye, tüm ayrıntıların henüz ortaya çıkmadığını söyledi.
Bazı uzmanlar, sahadaki birliklerin bölgelere verilen hasarı tam olarak değerlendirebileceğini belirtiyor.
El-Cezire’nin haberine göre, tesislerdeki hasarın derecesiyle ilgili bağımsız doğrulama henüz mevcut değil.