YDH- İran parlamentosu, dünya petrol arzının beşte birinden fazlasının günlük olarak geçtiği hayati önemdeki küresel ticaret yolunu kapatma kararını onayladı.
The Guardian gazetesi, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ın üç nükleer tesisine yönelik hava saldırısı kararının, Ortadoğu’da çatışmanın büyüyeceği korkularını derinleştirdiğini bildirdi.
The Guardian’a göre, İsrail’in yanında yer alan ABD, 1979’daki İslam Devrimi’nden bu yana İran’a karşı “en büyük” Batılı askeri harekâtı başlatırken, dünya İran’ın vereceği cevaba hazırlanmaya başladı.
Uzmanlar, İran’ın misilleme yollarından birinin, küresel ticarette kritik bir rota olan ve dünya petrol arzının beşte birini (günlük 20 milyon varil) ve önemli miktarda sıvılaştırılmış gazın geçtiği Hürmüz Boğazı’nı kapatması olabileceğini söylüyor.
Gazete, İran’ın daha önce bu söz konusu boğazı kapatmakla tehdit ettiğini, ancak bu tehdidini hiç uygulamaya koymadığını kaydetti.
Hürmüz Boğazı nedir?
The Guardian, dünyanın en önemli petrol geçiş noktalarından biri olan Hürmüz Boğazı’nın, ABD ve diğer ülkeler için jeostratejik açıdan “kritik öneme” sahip olduğunu belirtti.
Gazete, Hürmüz Boğazı hakkında da şu bilgileri paylaştı: “Boğaz, Umman ile İran arasında yer alır ve kuzeydeki Basra Körfezi’ni güneydeki Umman Körfezi ile ve ötesinde Arap Denizi’ne bağlar. En dar noktası 33 kilometre genişliğinde olup, gemi geçiş hattı yalnızca 3 kilometre genişliğindedir.”
Neden bu kadar önemli?
The Guardian, dünyadaki toplam petrol tüketiminin yaklaşık beşte birinin Hürmüz Boğazı’ndan geçtiğini söyledi.
Analitik firma Vortexa’nın verilerine göre, 2022 başından geçen aya kadar günlük 17,8 ile 20,8 milyon varil ham petrol, kondensat ve yakıt boğazdan akmaktadır.
Gazete, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri Suudi Arabistan, İran, Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt ve Irak’ın, ham petrol ihracatlarının çoğunu, özellikle Asya’ya yönelik olanını, bu boğaz yoluyla gerçekleştirdiğini kaydetti.
The Guardian’a göre, Bahreyn’de konuşlu ABD Beşinci Filosu bu bölgede ticari gemilerin “güvenliğinden” sorumlu.
Boğaz kapanırsa ne olur?
The Guardian, Hürmüz Boğazı’nın kapanmasının, Trump’a doğrudan maliyet getirme anlamına geleceğini çünkü petrol fiyatlarında ani bir yükselişe neden olacağını ve bunun da ABD ve dünya genelinde enflasyonist etkiler yaratacağını belirtti.
Ancak bunun, İran açısından da “dramatik ekonomik zarar” demek olduğunu iddia eden The Guardian şöyle devam etti: “İran petrolü aynı kapıdan geçer ve boğazın kapanması, İsrail saldırısına sert tepki gösteren Körfez Arap ülkelerini kendi çıkarlarını korumak için savaşa çekebilir.”
Özellikle Çin’in, bu durumdan ciddi şekilde zarar göreceği öne sürüldü. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olan Çin’in, İran petrol ihracatının neredeyse %90’ını satın aldığı ve bu ihracatın “uluslararası yaptırımlara” tabi tutulduğu kaydedildi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Çin’i İran’ın boğazı kapatma girişimini engellemeye çağırdı. Fox News’e verdiği demeçte, “Çin hükümetini Hürmüz Boğazı’ndaki petrol akışına ciddi biçimde bağımlı oldukları için uyarıyorum” dedi.
“Eğer bunu yaparlarsa, korkunç bir hata olur” diyen Rubio “Bu onların ekonomik intiharı olur” diye ekledi.
ABD saldırılarının ardından bazı süper tankerlerin stratejik su yolunda geri döndüğüne dair haberler var.
İran Hürmüz Boğazı hakkında ne dedi?
İran Parlamentosu, kritik öneme sahip Hürmüz Boğazı’nın kapatılması yönünde oybirliğiyle karar aldı. Ancak nihai kararın, Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi ve Devrim Lideri Ayetullah Hamenei'nin yetkisinde olduğu belirtildi. Parlamento Ulusal Güvenlik Komisyonu üyesi Serdar Kevseri, kararı teyit ederek, son sözün yüksek güvenlik organlarında olduğunu vurguladı.