YDH- İsrail’iin önde gelen bilimsel araştırma kurumlarından biri olan Weizmann Enstitüsü, İran’ın gerçekleştirdiği bir füze saldırısının ardından büyük bir hasarla karşı karşıya.
Enstitünün başkanı Alon Han, İsrail gazetesi Maariv'e yaptığı açıklamada saldırının etkisini “eşi benzeri görülmemiş” olarak tanımladı ve hasarın gerçek boyutunun ancak şimdi netleşmeye başladığını söyledi.
Hedef alınan merkezde yaşam bilimleri, yapay zekâ ve moleküler biyoloji alanlarında ileri düzey araştırmalar yürütülüyordu. Bu alanlar, İsrail’in gözetleme, hedefleme ve silah sistemlerinin geliştirilmesinde doğrudan rol oynamıştı ve bu sistemler bölge genelindeki saldırılarda kullanılmıştı.
İsrail medyası tarafından “İsrail'in bilimsel ve askeri beyni” olarak tanımlanan Weizmann Enstitüsü, hava saldırısı koordinasyon sistemleri, insansız hava aracı (İHA) savaş kabiliyetleri ve savaş alanı tıbbi teknolojileri gibi alanlarda teknoloji araştırma ve geliştirme süreçlerinde kilit bir rol oynamıştı. Bu teknolojiler, Gazze, Lübnan, Yemen ve son olarak İran’a yönelik tekrar eden saldırılarda kullanıldı.
Maariv'e göre, zararın 1.5 ila 2 milyar şekel (yaklaşık 450.000 ila 600.000 ABD doları) arasında olduğu tahmin ediliyor; bu rakam, enstitünün altyapısına verilen zararın ciddiyetini gözler önüne seriyor.
Alon Han tarafından sunulan verilere göre, saldırı sonucunda enstitü kampüsündeki 112 bina zarar gördü. Bunlardan 65’i araştırma amaçlı kullanılan binalardı ve bilimsel hizmetler sağlayan kilit bir bina da ciddi şekilde hasar aldı. Beş bina ağır zarar gördü, bir bina ise tamamen çöktü. Bu yıkım sonucunda 52 araştırma laboratuvarı ve Biyolojik Araştırma Altyapısı Departmanına bağlı altı laboratuvar devre dışı kaldı.
Yıkılan laboratuvarlardan biri, Moleküler Hücre Biyolojisi Bölümünde görev yapan İsrailli Profesör Eldad Tzahor’a aitti. İsrailli Profesör Eran Segal’ın yapay zekâ laboratuvarı da doğrudan hedef alındı. Segal, milyonlarca dolar değerindeki ekipmanın su ve yapısal hasar nedeniyle tamamen kullanılamaz hale geldiğini belirtti. Segal’in laboratuvarının, savaş alanında karar alma ve gerçek zamanlı gözetleme sistemlerinde kullanılan algoritmalara katkı sunduğu ve bu sistemlerin İsrail’in Gazze ve diğer bölgelerdeki saldırılarına destek sağladığı bildirildi.
Kritik araştırma tesisleri "tamamen durdu"
Han, değerlendirmesinde açık konuşarak füze saldırısının birkaç kritik araştırma tesisini adeta “tamamen durdurduğunu”, bunun büyük bir darbe olduğunu ve enstitünün, uzun zamandır inovasyon ve uluslararası iş birliğinin merkezi konumunda olmasına rağmen bu saldırı sonrasında varoluşsal bir krizle karşı karşıya olduğunu ifade etti.
Saldırıdan bu yana enstitüde görevli uluslararası araştırmacıların yaklaşık %60’ının ülkeyi terk ettiğini belirten Han, ayrıca hükümetin geliştirme veya ekipman alımı için hiçbir bütçe ayırmadığını vurguladı.
Han, temel kaynaklar için finansman eksikliğinin enstitü operasyonlarını daha da istikrarsızlaştırabileceğine dikkat çekti.
“Eğer 5 milyon şekel değerinde sofistike bir mikroskop satın alırsak, bunun emlak vergisi 200.000 şekel olur. Bu fark, bilgi ve yeteneklerdeki kaybı karşılamaz.” dedi.
Son teknoloji bilimsel ekipman da dahil olmak üzere kaybedilen ekipmanların toplam zararının, süren araştırma projeleri için ciddi bir gerileme anlamına geldiği ve bu kayıpların telafisinin yıllar alacağı belirtildi.