İsrail ordusunda ruh sağlığı alarmı

02 Eylul 2025

Ekim 2023’ten bu yana 1.100’den fazla İsrail askerinin travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) nedeniyle ordudan terhis edildiği bildirildi.

YDH- İsrail medyası, İsrail’in Gazze’de sürdürdüğü savaşın psikolojik etkilerinin ordu içinde ağır bir kriz yarattığını bildirdi.

Walla’nın elde ettiği askeri verilere göre, 7 Ekim 2023 ile Temmuz 2025 arasında 1.135 aktif görevli asker, yedek ve kariyer personeli, çatışma kaynaklı psikolojik travmalar nedeniyle savaş, destek ve arka hat görevlerinden çıkarıldı.

Walla’nın aktardığına göre, Gazze Şehri’ne yapılacak büyük kara operasyonu hazırlıkları ve yedek askerlerin seferberliğinin devam etmesi nedeniyle, İsrail ordu komutanları askerler üzerindeki ruhsal yüke dikkat çekiyor.

Buna karşılık, İsrail ordusu, Sağlık Kolordusu ile Teknoloji ve Lojistik Direktörlüğü, psikolojik hizmetleri genişletti. Savunma Bakanı İsrael Katz’a sunulan verilerde, savaş stresi ekipleri tarafından akut stres belirtileri için erken dönemde tedavi edilen askerlerin yaklaşık %85’inin görevine dönebildiği belirtildi.

Walla’nın bildirdiğine göre, bir yedek asker subayı, TSSB ile ilgili en zor sorunlardan birinin utanç olduğunu ifade ederek, “Askerler ve komutanlar belirtileri farklı düzeylerde yaşasa da yardım talep etmekten çekiniyor; ileride zarar verebilecek belgelerden korkuyorlar.” dedi. Subay, İsrail ordusu ve Savunma Bakanlığı’na, “damgalamayı” azaltmak ve uzun vadeli destek sağlamak için daha fazla tedavi ve iletişim kanalı açma çağrısında bulundu.

Walla’nın aktardığına göre, kara kuvvetleri komutanları, İsrail ordusunun ruh sağlığı biriminin, çatışma öncesi, çatışma sırasında ve sonrasında hazırlık, tedavi ve izleme alanlarında önemli iyileşmeler sağladığını ifade etti. Komutanlardan biri, “Sürekli olarak hizmetin erişilebilirliği ve kalitesi bizi şaşırtıyor. Ama ne kadar sağlanırsa sağlansın, hâlâ cephede olan askerleri düşünmeye devam etmeliyiz.” dedi.

Habere göre, savaşın başlamasından bu yana yürürlüğe giren girişimler arasında, savaş sırasında travmaya maruz kalan aktif görevli askerleri tedavi etmeye adanmış Taatzumot şubeleri ve klinikleri yer alıyor.

Ayrıca, İsrail ordusu ve Savunma Bakanlığı tarafından ortak yürütülen Savaş Stresi Müdahale Birimi’nin de genişletildiği bildirildi. Kuzey ve Güney’de yeni şubeler açılacak ve kariyer askerleri ile aileleri için kapsamlı psikolojik ve tıbbi hizmet sunacak ulusal bir merkez kurulacak.

İsrail ordusu içindeki artan ruh sağlığı krizi, ordu ve hükümet için en acil sorunlardan biri haline geldi. Yedek askerlerin ruh sağlığı desteği talebi, savaş öncesinde yılda yaklaşık 270 iken, şimdi yıllık yaklaşık 3.000’e yükseldi; bu on katın üzerinde bir artış olarak kaydedildi. Uzmanlar, bu artışın sadece çatışmanın yoğunlaşmasından değil, aynı zamanda yardım aramanın damgalanmasının yavaş yavaş azalmasından kaynaklandığını belirtti.

Habere göre, bu talep artışı intihar vakalarındaki “rahatsız edici yükselişle” eş zamanlı gerçekleşiyor. İsrail ordusu, 2024’te 21 askerin intihar ettiğini; bu sayının son on yılın en yüksek rakamı olduğunu belirtti. 2025’te en az 17 ek intihar kaydedildi ve çoğu cepheden dönen yedek askerlerden oluşuyor. Daniel Edri’nin intiharı, savaş sonrası bakımın acilen reforme edilmesi çağrılarını yeniden gündeme getirdi.

Artan krize yanıt olarak hükümet, eski Tümgeneral Moti Almoz başkanlığında, görevden alınan ve aktif askerler için ruh sağlığı destek sistemini değerlendirmek ve yenilemek üzere özel bir komite oluşturdu. Komitede askeri psikologların, hukuk uzmanlarının, kayıp ve yaralı birimi yetkilileri ile Savunma Bakanlığı temsilcilerinin yer aldığı kaydedildi. Komitenin merkezi hedeflerinden biri, savaş stresi yaralanmalarının tanınmasını kolaylaştırmak ve zamanında bakım erişimini iyileştirmek olarak belirtildi.

Habere göre, operasyonel alanda, İsrail ordusu erken müdahaleyi sağlamak için hızlı yanıt protokollerini uygulamaya aldı.