YDH - Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Lübnan hükümetinin silahların yalnızca resmi kurumların kontrolünde olması gerektiği yönündeki kararını ve ordunun bu yöndeki planını desteklemek amacıyla özel bir strateji benimsemeyi planlıyor.
Washington için Lübnan yönetiminin planı memnuniyetle karşılaması veya not etmesi değil, Lübnan ordusunun Litani Nehri'nin güneyindeki bölgeyi kapsayan planın ilk aşamasını uygulamaya başlaması önem taşıyor.
ABD'nin mevcut planı iki temel unsurdan oluşuyor. Birincisi, ordunun planı uygulamakla fiilen görevlendirildiği ve hükümetten özel bir karar almasına gerek olmadığı varsayımı.
Bu yaklaşıma göre, 1701 sayılı karar, orduyu en azından Litani Nehri'nin güneyindeki bölgelerde operasyonel adımlar atmakla yükümlü kılıyor.
Görev süresi bir yıl daha uzatılan uluslararası gücün (UNIFIL) de bu aşamanın tamamlanmasına yardımcı olmakla görevli olduğu ve ABD'nin yalnızca gerekli desteği sağlayacağı belirtiliyor.
İkinci unsur ise ordunun lojistik ve mali yardım taleplerinin değerlendirme aşamasında ve uygulanabilir olduğu, ancak ordu komutanlığının Washington'un aracı olduğu mekanizmalar dışında hareket etmemesi gerektiği.
ABD, Lübnan ordusu ile İsrail arasında başka bir mekanizmaya ihtiyaç duyulmaksızın doğrudan arabulucu taraf olmayı amaçlıyor.
Amerikan tarafının sadece sürecin genel denetimini değil, aynı zamanda Lübnan ordusunun hareketlerini düzenlemeyi, İsraillilerle doğrudan koordinasyonu sağlamayı ve uluslararası güçlerin rolünü belirlemeyi arzuladığı anlaşılıyor.
Zira Washington, UNIFIL'in görev süresinin uzatılmasını, gücün rolüne olan inancından değil, Lübnan ordusunun Litani'nin güneyindeki silahları kontrol altına alma planının ilk aşamasında bu güce ihtiyaç duyacağına inandığı için kabul ettiğini düşünüyor.
Bu kapsamda Amerikalılar, ordu komutanlığından askeri kurumun kapasitesini artırmaya yönelik taleplerini dinledi.
Ordu komutanının silahları kontrol altına alma planını sunduğu oturumda hükümete takdim ettiği bu talepler uzun bir liste içeriyor.
Amerikalılar, Lübnan hükümetinin derhal yaklaşık üç bin subay ve askeri personelin işe alımını yaparak güneye göndermesini önemsiyor. ABD'nin, askerlerin maaşlarını iyileştirmek ve tam kapasite çalışmalarını sağlamak amacıyla Suudi Arabistan ve Katar'dan orduya özel mali destek sağlamalarını talep etmesi bekleniyor.
ABD'nin kendisi de gerekli teçhizat ve lojistik desteği sağlayacak. Bu desteğe, Amerikalıların orduya verilmesini önemsediği nitelikli bir unsur olan istihbarat desteği de dahil edilecek.
Böylece Litani Nehri'nin güneyindeki tüm altyapıların, tesislerin veya silahların ortadan kaldırılması hedefleniyor.
Ordunun Litani'nin kuzeyinden Evveli Nehri'ne kadar olan bölgede faaliyete geçmesi durumunda bu desteğin artırılması öngörülüyor.
Ancak dikkat çekici olan husus, Amerikan tarafının ordunun diğer taleplerini karşılama konusunda herhangi bir söz veya güvence vermemiş olması.
Ordu komutanı, planın uygulanması için ordunun ihtiyaçlarını sıralarken, Litani'nin güneyinden kuzeyine geçişin öncelikle ordunun tüm Lübnan topraklarında tam egemenlik kurmasını gerektirdiğine dolaylı olarak işaret etmişti. Bu durum, ABD'nin İsrail'i, beş nokta ve sonradan oluşturulanlar da dahil olmak üzere yüz kilometrekarelik bir alandan tamamen çekilmeye zorlamasını gerektiriyor.
Ayrıca, ABD ve Fransa'nın uluslararası güçler aracılığıyla İsrail'in Lübnan topraklarına yönelik sızma girişimlerini, hava sahası ihlallerini, bombalama ve suikast operasyonlarını durdurmasını garanti etmesi talep ediliyor.
Lübnan ordu komutanlığındaki mevcut hava bu noktada ısrarcı olsa da Amerikan tarafı, ordunun öncelikle ABD'yi ve ikinci olarak İsrail'i, görevini bu yılın sonundan önce fiilen tamamladığına ikna etmesi gerektiğini savunuyor.
Washington, bölgede Hizbullah'a ait herhangi bir silah, silahlı unsur veya tesis bulunmadığının teyit edilmesi hâlinde, işgal altındaki bölgelerden çekilme karşılığında Lübnan sınırında izlenmesi gereken güvenlik düzenlemelerinin İsraillilerle görüşüleceğini taahhüt ediyor.
Hükümetin İsrail tarafından herhangi bir adım atılmadan planı uygulamaya koyması, ordunun görevini ülke içinde tartışmaya açacaktır. Lübnanlı askeri yetkililer, Amerikalı mevkidaşlarıyla yaptıkları görüşmelerde İsrail'in işgal ettiği noktaların askeri ya da güvenlik açısından hiçbir gerekçesi olmadığını dile getirdi.
Dolayısıyla ordu, Washington'un İsrail'i 1701 sayılı karara uymaya zorlayamadığı bir ortamda, kendisinin Hizbullah veya bölge halkıyla bir çatışmayı göze alması gereken bir adıma zorlandığına kimseyi ikna edemeyecek.
El-Ahbar gazetesine konuşan farklı kaynaklara göre, bakanlar kurulunun cuma günkü oturumda onayladığı karar, ülke içindeki rakip güçler arasındaki anlaşmazlığı bir nevi askıya alma niteliği taşıyor.
Fakat bu, Lübnan'daki yönetimin pozisyonunda bir dönüm noktasını temsil etmiyor. Lübnan ordusunun, birliğini ve ulusal rolü üzerindeki fikir birliğini zedeleyecek bir duruma sürüklenmekten çekinerek ihtiyatlı davrandığı belirtiliyor.
Lübnan'daki bazı çevrelerin endişesi, ABD'nin, gerekirse güç kullanarak kararın uygulanması yönündeki ısrarından kaynaklanıyor.
Amerikalıların ve Avrupalıların, Hizbullah'ın başta ordu olmak üzere kimseyle yüzleşemeyecek kadar zayıf olduğunu ve orduyu Hizbullah ile doğrudan bir çatışmada destekleyebilecek pek çok aktör bulunduğunu sıkça dile getirdiği ifade ediliyor.
ABD'nin yeni girişimlerinden somut bir çözüm beklenmemesi gerektiği, önümüzdeki gün ve haftaların Washington'un hâlâ İsrail'in arkasında durduğunu ve Lübnan sınırı boyunca yeni oldubittiler yaratmak istediğini göstereceği değerlendiriliyor.
Bazı çevreler ise Washington'un ateşkes anlaşmasına resmi bir alternatif olarak, Suriye ile üzerinde çalışılana benzer bir "Lübnan-İsrail güvenlik anlayışı" önerme ihtimaline karşı daha dikkatli olunması çağrısında bulunuyor.
Bu durumda ABD, aynı anda birkaç hedefe ulaşmış olacak: İsrail üzerindeki 1701 sayılı karar yükünden kurtulacak, BM güçlerinin gelecek yaz görev süreleri dolmadan hızla çekilmesinin önünü açacak ve Lübnan ile İsrail arasında askeri kanallar üzerinden de olsa doğrudan bir koordinasyon odasının kurulmasına zemin hazırlayacak.