BMGK, İran yaptırımlarını yeniden uygulamaya geçirdi

19 Eylul 2025

BM Güvenlik Konseyi, İran'a yönelik yaptırımların yeniden uygulanmasını durdurmayı amaçlayan karar tasarısını reddetti. Tasarı, 15 üyeli konseyde gerekli olan dokuz oyu alamadı. Rusya ve Çin, oylama esnasında Avrupalı liderleri İran'a karşı yasa dışı eylemde bulunmakla suçladı.

YDH - Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), İran'ın nükleer programı nedeniyle bu ülkeye yönelik yaptırımların yeniden uygulanmasını durdurmayı amaçlayan karar tasarısını cuma günü reddetti.

Karar, dünya liderlerinin yıllık BM toplantısından günler önce, haftalardır süren son dakika diplomatik görüşmelerinin sonuçsuz kalmasının ardından geldi.

Konseyin dönem başkanı Güney Kore tarafından sunulan tasarı, İran'ın 2015 yılında dünya güçleriyle imzaladığı nükleer anlaşmada belirtildiği gibi, ay sonunda yürürlüğe girecek olan bir dizi yaptırımı durdurmak için gereken dokuz ülke desteğini alamadı.

Sadece dört ülke tasarıya destek verdi

Tasarıyı sadece dört ülke —Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir— desteklerken, bazıları toplantıyı Avrupalı liderleri İran'a karşı "haksız ve yasa dışı bir eylem" olarak nitelendirdikleri durum nedeniyle eleştirmek için kullandı.

Rusya: Konseyi baskı aracı olarak kullanıyorlar

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya, oylama öncesinde yaptığı konuşmada, "Şimdi tek hedefleri, konseyi kötü niyetli oyunları için bir araç ve egemen çıkarlarını savunan bir devlete baskı yapmak için bir manivela olarak kullanmaktır," dedi.

Çinli temsilci de benzer görüşleri dile getirerek, konseyin bu konudaki eyleminin sekiz yıllık diplomasiyi "tek bir hamlede" kesin bir şekilde sona erdirdiğini söyledi.

İran'ın BM Daimi Temsilcisi Emir Said İrevani, yaptırımların kaldırılması lehine oy kullanan ve "baskı ile sindirmenin kaba aracını" reddeden dört mevkidaşına teşekkür etti.

İrevani, "Onlar, tarihin doğru tarafında durmayı seçtiler," diye konuştu.

Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, geçen ay nükleer anlaşma öncesinde yürürlükte olan tüm BM yaptırımlarını otomatik olarak yeniden uygulayan "snapback mekanizmasını" tetiklemek için harekete geçmişti.

Bu cezalar arasında konvansiyonel silah ambargosu, balistik füze geliştirme kısıtlamaları, varlıkların dondurulması, seyahat yasakları ve nükleer teknoloji üretimi yasağı bulunuyordu.

Süreç, BM'nin en güçlü organı durdurmayı kabul etmedikçe veto edilemeyecek şekilde tasarlanmış durumda. Ancak Birleşik Krallık, cuma günü yaptığı açıklamada, başarısız oylamanın yaptırımları durdurmaya yönelik gelecekteki çabaların önünü kapatmadığını belirtti.

İngiltere'nin BM Daimi Temsilcisi Barbara Woodward, yaptığı konuşmada, "Birleşik Krallık, diplomatik bir çözüme bağlılığını sürdürmektedir. Farklılıkları gidermek amacıyla önümüzdeki hafta ve sonrasında diplomatik temaslara hazırız," ifadelerini kullandı.

Son birkaç haftadır İran ve Avrupalı ülkeler arasında yoğun diplomatik temaslar gerçekleşmiş, ancak henüz bir çözüme ulaşılamaması yaptırımların muhtemel olduğuna işaret etmişti.