YDH- Times of Israel’in aktardığına göre Fransa, savaş sonrası “Gazze’de İsrail ordusunun yerine geçecek ve Hamas’ın silahsızlandırılmasını hedefleyecek” bir “Uluslararası İstikrar Misyonu” kurulmasını öngören bir girişim hazırlıyor.
Haberde, taslağı elde edilen önerinin, temmuz ayında kabul edilen ve “iki devletli çözüm” çağrısı yapan uluslararası bildiriyi uygulamaya dönük bir adım olduğu belirtildi.
Taslakta, “güvenliğin kademeli olarak Filistin Yönetimi’ne devredilmesi ve Gazze’de iç güvenliğin zamanla Filistin kurumlarına aktarılması” öngörülüyor. Misyonun başını çekmesi için Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Katar’ın isimleri geçtiği kaydedildi.
Fransız önerisinde, “BM onaylı ve bölgesel liderlikte geçici bir istikrar gücünün” kısa sürede konuşlandırılması için “pragmatik bir yol haritası” sunulduğu ifade edildi. Bu plan, temmuz ayında Fransa ve Suudi Arabistan’ın öncülüğünde hazırlanan ve Katar ile Mısır dahil Arap ülkelerinin destek verdiği “New York Deklarasyonu”na dayandırıldı. Söz konusu deklarasyon bu ay BM Genel Kurulu’nda da kabul edilmişti.
Belgede, “uluslararası gücün Filistin halkını koruması, güvenliğin Filistin Yönetimi’ne aktarımını desteklemesi, Filistin devletinin kurumlarını güçlendirmesi ve Filistin ile İsrail’e güvenlik garantileri sağlaması gerektiği” belirtildi. Ayrıca, ateşkesin denetlenmesi ve ileride yapılacak olası bir barış anlaşmasının izlenmesi de misyonun görevleri arasında sayıldı.
BM barış gücü mü, çok uluslu misyon mu?
Taslağa göre, bu misyon ya BM barış gücü ya da özel bir siyasi misyon şeklinde tasarlanabilir. Böylece tarafsızlık ve uluslararası meşruiyet sağlanabileceği kaydedildi. Ancak daha hızlı konuşlanabilmek için bazı ülkelerin liderlik ve komutasında oluşturulacak, belirli bir görev için geçici nitelikteki çok uluslu bir misyonun daha hızlı konuşlanabileceği belirtildi.
Finansman konusunda ise Körfez ülkelerinden gönüllü katkılarla bir “fon” oluşturulmasının öngörüldüğü aktarıldı. Öneride, misyonun savaş bitmeden önce bile devreye sokulabileceği, fakat ateşkesin sağlanmasının en tercih edilen koşul olduğu ifade edildi.
İki aşamalı konuşlanma planı
Belgeye göre, ilk aşamada ateşkesin denetimi, Filistin halkının korunması, “Hamas’ın kademeli olarak silahsızlandırılması” ve insani yardımların ulaştırılması öngörülüyor. Orta ve uzun vadeli ikinci aşamada ise Filistin devletine yönelik kapasite geliştirme desteği, iç güvenliğin Filistin Yönetimi’ne devri, seçim hazırlıkları ve yeniden inşa sürecinin koordinasyonu hedefleniyor.
Öneride misyonun başlangıçta sadece Gazze’de konuşlandırılmasının planlandığı, ancak uzun vadede “Batı Şeria’yı da kapsamasının gündeme gelebileceği” belirtildi. Bunun ise siyasi uzlaşı ve operasyonel koşullara bağlı olacağı ifade edildi.
İsrail ve Katar faktörü
Haberde, taslak metinde İsrail’in yalnızca bir kez anıldığı ve bunun dikkat çekici bulunduğu kaydedildi. İsrail’in, Gazze’de Filistin Yönetimi’nin rol almasına ve Batı Şeria’da uluslararası bir gücün konuşlanmasına karşı çıktığı hatırlatıldı. Bu nedenle İsrail’in öneriye engel olabileceği öne sürüldü.
Katar’ın güvenlik misyonunda yer almasının da Kudüs yönetiminden tepki görebileceği, ancak plana aşina kaynakların “Doha’nın rolünün Hamas üzerinde etkili olabilmek açısından kritik olduğunu” savunduğu belirtildi.
Haberde ayrıca, Hamas’ın silahsızlandırılmasına yönelik açık vurgunun, geçtiğimiz hafta Times of Israel’in yayımladığı ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair tarafından hazırlanan ABD destekli plana kıyasla “daha ileri gittiği” kaydedildi. Blair’in planında ise ağırlığın geçici bir yönetim otoritesine verildiği, Hamas’ın ismen anılmadığı ifade edildi.
Fransız önerisinin “iki devletli çözüm” vurgusunun Arap ülkelerinin pozisyonunu dikkate aldığı, buna karşın ABD’nin destek vermemesi hâlinde tasarının BM Güvenlik Konseyi’nden geçme ihtimalinin bulunmadığı aktarıldı.
Macron’un açıklamaları
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un, CBS televizyonuna verdiği röportajda, ABD ve Blair ile Paris’in önerisi üzerine görüşmeler yürüttüğünü söylediği bildirildi. Macron, önümüzdeki günlerde Filistin devletini tanıma kararının bu süreçte Arap ülkelerinin katkısını sağlamak için kritik olduğunu belirtti.
Macron ayrıca, önerinin İsrail’in onayından geçecek şekilde Filistin güvenlik güçlerinin eğitilmesini içerdiğini ifade etti. Fransa’nın İngiltere ve Arap liderlerle yakın çalıştığını, uluslararası gücün BM mandasıyla Gazze’de konuşlanacağını ve Filistinli güvenlik güçlerini destekleyeceğini kaydetti.
Macron, “planın merkezinde Hamas’ın silahsızlandırılması” olduğunu vurguladı. Hamas’ın silah bırakmasının, militanların tasfiyesi ve yeniden entegrasyonu süreciyle birlikte gerçekleşmesi gerektiğini, bunun da ancak uluslararası güçlerin bölgede bulunmasıyla sağlanabileceğini belirtti.
Fransa’nın BM’deki misyonunun ise konuya dair yorum yapmaktan kaçındığı bildirildi.