18 Ekim 2025

"UNRWA, Filistin kimliğini korumanın bir tercih değil, dokunulmaz bir hak olduğunu anlamalı. Filistin halkı, tarihine ve kimliğine yönelik hiçbir müdahaleyi kabul etmeyecektir."

YDH - Lübnan’daki UNRWA okullarında Filistin kimliğine ait sembollerin müfredattan çıkarılması büyük tepki topladı. Ajans, değişikliği “tarafsızlık” gerekçesiyle savunurken, eleştirmenler bunun kimlik silme girişimi olduğunu söylüyor. El-Ahbar gazetesi yazarı İbrahim Marai'nin aktarımına göre, UNRWA’nın kuruluşunu düzenleyen BM kararlarıyla da çelişiyor.

Lübnan’daki UNRWA okullarında yapılan müfredat değişiklikleri, yalnızca eğitimle sınırlı kalmayıp Filistin kimliğini doğrudan etkilediği için tartışma yarattı. Kurum, ilkokul birinci sınıf öğrencileri için hazırlanan “Ben ve Vatanım” başlıklı kılavuzu -Filistin bayrağı, dönüş anahtarı ve Hanzala figürü gibi temel simgeleri içeren kitabı- tamamen farklı bir içerikle değiştirdi.

UNRWA, adımını “siyasi fanatizme karşı durmak” ve “eğitimde tarafsızlığı sağlamak” gerekçesiyle savundu. Ancak bu gerekçe, kurumun tarafsızlık anlayışına dair ciddi bir sorun ortaya koyuyor. Zira tarafsızlık, kültürel kimliğin silinmesi değil, siyasal çekişmelere mesafe koymaktır. Filistin sembollerinin müfredattan çıkarılması, tarafsızlık değil, bir halkın kimliğini silme girişimidir.

Eğitim yalnızca bilgi aktarmak değil, çocukların bilinç ve aidiyet duygusunu şekillendirmektir. Çocuk Hakları Bildirgesi’nin 29. ve 30. maddeleri de eğitimin çocuğun kültürel kimliğini ve aidiyetini güçlendirmesi gerektiğini açıkça vurgular.

Dolayısıyla bu simgelerin kaldırılması, yeni Filistin kuşağını işgal altındaki vatanıyla duygusal bağ kurmaktan mahrum bırakıyor ve dolayısıyla ulusal bilincini zayıflatıyor.

Bu adım, 1949’da UNRWA’nın kuruluşunu düzenleyen 302 sayılı BM kararıyla da çelişiyor; çünkü bu karar, Filistinli mültecinin onurunu ve kültürel kimliğini koruma yükümlülüğünü vurgular.

Aynı şekilde, 194 sayılı “geri dönüş hakkı” kararı da bu kimliğin muhafazasını garanti eder.

Bu bağlamda UNRWA’nın “tarafsızlık” savunması, hukuki açıdan geçersiz hale geliyor; zira kimliği hedef almak, uluslararası yükümlülüklerle bağdaşmıyor.

UNRWA’nın müfredatta yaptığı değişiklikler, Filistin meselesinin geleceğine dair geniş bir tartışma başlattı. Ortaya çıkan soruların başında şunlar var: Ajans, kültürel simgeleri silerek Filistinlilerin tanımını mı yeniden yazmak istiyor? Yeni kuşak, bu koşullar altında kimliğini nasıl koruyacak? Bu değişiklikler, daha büyük bir siyasi projenin parçası mı?

Ve nihayet, bu değişiklikler, tıpkı 1990’larda Irak’a uygulanan “petrol karşılığında gıda” formülüne benzer biçimde, “kültür karşılığında fon” gibi bir denklemle mi dayatılıyor?

UNRWA, Filistin kimliğini korumanın bir tercih değil, dokunulmaz bir hak olduğunu anlamalı. Filistin halkı, tarihine ve kimliğine yönelik hiçbir müdahaleyi kabul etmeyecektir.

Tarafsızlık, kimliğin silinmesi değil, ona tam saygı duyulması anlamına gelir. Kurum, bu değişiklikleri gözden geçirip Filistin halkının kültürünü ve onurunu koruyacak şeffaf bir tutum benimsemelidir. Filistinliler de kültürel ve eğitimsel haklarını ödünsüz biçimde savunmaya devam etmelidir.

Çeviri: YDH