YDH- New York Times gazetesi, “ABD ordusunun, hem İsrail’in hem de Hamas’ın kırılgan ateşkes anlaşmasına uymasını sağlamak amacıyla yürütülen daha geniş bir çabanın parçası olarak, son günlerde Gazze Şeridi üzerinde gözetleme amaçlı insansız hava araçları (İHA) uçurmaya başladığını” bildirdi. Bu bilgi, İsrailli ve Amerikalı askeri yetkililer tarafından paylaşıldı.
Gözetleme faaliyetlerinin detayları
Haberde, iki İsrailli askeri yetkili ile bir ABD Savunma Bakanlığı yetkilisinin, operasyonel ayrıntıları konuşmak için isimlerinin gizli kalması koşuluyla, “İHA’ların İsrail’in onayıyla Gazze’deki kara faaliyetlerini izlemek amacıyla kullanıldığını” belirttikleri aktarıldı. Yetkililer, bu uçuşların rotalarını paylaşamadıklarını ifade etti.
Aynı kaynaklar, “bu gözetleme uçuşlarının, ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) tarafından geçen hafta İsrail’in güneyinde kurulan yeni bir Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi’ni desteklemek amacıyla yürütüldüğünü” bildirdi. Bu merkezin, “kısmen ateşkesin izlenmesi için kurulduğu” kaydedildi.
Ateşkes anlaşması ve zorluklar
Haberde, “bu ayın başlarında ABD, Katar ve Mısır’ın arabuluculuğunda varılan ateşkes anlaşmasının, Gazze’deki son olaylar ve cenazelerin karşılıklı değişimi konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle zorlandığı” belirtildi.
İki yıldır süren savaş boyunca, ABD desteğiyle hareket eden İsrail ordusunun Hamas’a karşı yürüttüğü operasyonlarda “yoğun biçimde insansız hava araçlarını kullandığı” hatırlatıldı. Haberde, “ABD ordusunun daha önce Gazze üzerinde esirlerin yerini tespit etmeye yardımcı olmak için İHA uçurduğu, ancak son dönemdeki bu keşif faaliyetlerinin, Washington’un Gazze’de yaşananları İsrail’den bağımsız biçimde kendi değerlendirmesiyle takip etmek istediğine işaret ettiği” kaydedildi.
ABD ve İsrail yetkililerinin ziyaretleri
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın, ateşkesi izleme çabalarını koordine ettiği, ancak İHA uçuşlarıyla ilgili detaylı sorulara yanıt vermediği aktarıldı. İsrail ordusunun ise yorum yapmayı reddettiği belirtildi.
Habere göre, “ABD Başkanı Donald Trump’ın geçtiğimiz hafta İsrail’e yaptığı ziyaretten bu yana, aralarında Başkan Yardımcısı J.D. Vance ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun da bulunduğu ABD yönetiminden birçok üst düzey yetkilinin ateşkes anlaşmasını güçlendirmek amacıyla İsrail’de bulunduğu” bildirildi.
Trump yönetiminden bazı yetkililerin, özel görüşmelerle ilgili konuşmak için gizli kalma koşuluyla, “İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun anlaşmadan çekilme ihtimaline ilişkin yönetim içinde endişe bulunduğunu” ifade ettikleri aktarıldı.
Cuma günü Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun, yaklaşık 200 ABD askeri personelinin görev yaptığı yeni Sivil-Askeri Koordinasyon Merkezi’ni ziyaret ettiği belirtildi. ABD ordusunun, bu merkezin “ateşkesin uygulanmasını izlemek ve uluslararası ortaklardan gelen insani, lojistik ve güvenlik yardımlarının Gazze’ye akışını kolaylaştırmak amacıyla kurulduğunu” açıkladığı kaydedildi.
Rubio’nun, “İnişler çıkışlar, dönemeçler olacak ama kaydedilen ilerleme konusunda iyimser olmak için çok nedenimiz var.” ifadelerini kullandığı bildirildi.
İsrail ve ABD güvenlik işbirliği
Haberde, “İsrail ile ABD arasındaki güvenlik ilişkilerinin son derece derin olduğu, Washington’un İsrail’e silah ve finansal destek sağladığı ve iki ülkenin istihbarat paylaştığı” hatırlatıldı. Bu yılın başlarında iki ülkenin, “İran’daki nükleer tesislere yönelik hava saldırılarında da işbirliği yaptığı” belirtildi.
Savaşın erken dönemlerinde ABD’nin, “Gazze’de esirlerin kurtarılmasına destek olmak amacıyla MQ-9 Reaper tipi İHA’lar kullandığı ve bu uçuşlardan elde edilen bilgileri, rehinelerin tutulabileceği yerleri göstermek üzere İsrail ile paylaştığı” kaydedildi.
Hem bazı İsrailli yetkililer hem de eski bir Amerikalı diplomat ve savunma yetkilisinin, “iki ülke arasındaki yakın askeri işbirliği göz önüne alındığında, ABD’nin Gazze’deki son gözetleme faaliyetlerinden şaşkınlık duyduklarını” ifade ettikleri bildirildi.
ABD’nin eski Tel Aviv Büyükelçisi ve eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde İsrail Özel Temsilcisi olarak görev yapan Daniel B. Shapiro, “Bu, İsrail’in aktif bir tehdit olarak gördüğü bir cephede ABD’nin oldukça müdahaleci bir izleme şeklidir.” ifadelerini kullandı.
Shapiro, “Eğer İsrail ve ABD arasında tam bir şeffaflık ve güven olsaydı, buna ihtiyaç duyulmazdı. Ama açıkça görülüyor ki, ABD herhangi bir yanlış anlamanın önüne geçmek istiyor.” dedi.
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı sözcüsü Yüzbaşı Timothy Hawkins, perşembe günü İsrail televizyon kanalı i24’e verdiği röportajda, Sivil-Askerî Koordinasyon Merkezi’nin “Gazze’de sahada olup bitenleri gerçek zamanlı olarak izlememizi sağlayan bir operasyon merkezi içerdiğini” belirtti.
Hawkins, ateşkesi korumak için “çok yoğun bir şekilde çalıştıklarını” ve mevcut durumun “son derece hassas” olduğunu ifade etti.