YDH - İran, uluslararası Kuzey-Güney ulaşım koridorunun bir parçasını oluşturan Reşt-Astara demiryolu hattının güzergahını değiştirdiğini duyurdu.
Proje kapsamındaki inşaat çalışmalarına, arazilerin kamulaştırma süreci bittikten sonra başlanacak.
Tahran, arazi satın alımını Mart 2026’ya kadar tamamlamayı hedefliyor.
Güzergah değişikliği kararı, Rusya, İran ve Azerbaycan yetkililerinin 13-14 Ekim’de Bakü’de yaptığı toplantıda alındı. Bu karar, hattın toplam 162,4 kilometrelik uzunluğunun 80 kilometreden fazlasını kapsıyor.
Konuyla ilgili RBK gazetesine açıklama yapan Rusya Ulaştırma Bakanlığı yetkilisi Nikolay Şestakov, “Güzergah, İran tarafınca yürütülen kamulaştırma çalışmaları sırasında değişti. Bu tür projelerde teknik, coğrafi ya da hukuki nedenlerle yapılan revizyonlar olağandır” diye konuştu.
Şestakov, yapılan değişikliğin proje bütçesini etkilemeyeceğini belirterek, toplam maliyetin 1,6 milyar avro olarak kalacağını söyledi.
Şestakov, “Ancak köprü, viyadük ve üst geçit gibi bazı mühendislik yapılarında teknik düzenlemeler yapılabilir. İran’ın sağladığı vergi muafiyetleri ve teşvikler dikkate alınarak nihai proje harcamaları buna göre güncellenecek” dedi.
Rusya ve İran, hattın inşasına ilişkin finansman koşullarında Mayıs 2023’te anlaşmaya varmıştı.
İki ülke arasındaki hükümetler arası mutabakata göre Rusya, projeye 1,3 milyar avroluk devlet kredisi sağlayacak. Bu tutar, hattın toplam maliyetinin yüzde 81,25’ine denk geliyor.
Toplam 7 bin 200 kilometre uzunluğundaki Kuzey-Güney koridoru, St. Petersburg’dan Hindistan’ın Mumbai kentine kadar uzanıyor.
Güzergah, Rusya’nın güneyinde Hazar Denizi kıyısında üç kola ayrılıyor. Doğu hattı Kazakistan ve Türkmenistan üzerinden, batı hattı ise Azerbaycan üzerinden İran’a ulaşıyor.
Yeni inşa edilecek Reşt-Astara hattı, bu batı kolunun “eksik halkası” olarak tanımlanıyor.
Hat tamamlandığında yük trenleri, Rusya’dan İran’ın güneyindeki limanlara kadar kesintisiz ulaşım imkanına kavuşacak.
Proje, taşımacılık süresini ve maliyetini önemli ölçüde düşürecek. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, daha önce yaptığı bir açıklamada, güzergahın faaliyete geçmesiyle St. Petersburg-Mumbai hattındaki taşımaların 10 günde tamamlanabileceğini söylemişti.
Mevcut deniz rotalarıyla aynı güzergahtaki taşıma süresi 30 ila 45 gün sürüyor.
Rusya Ulaştırma Bakanlığı, hatta ilişkin jeodezik ağın kurulduğunu, hava fotoğrafı çekimlerinin başladığını ve gerekli izinlerin alındığını açıkladı.
Projenin ön incelemelerini Moskova merkezli Caspian Services şirketi yürütüyor. Şirket, aynı zamanda hattın ana yüklenicisi olacak.
Şestakov, “Caspian Services, projenin yürütülmesinde yetkili şirkettir; teknik kapasiteye ve kaynaklara sahip” ifadelerini kullandı.
Proje kapsamında İran hükümeti, demiryolu hattının geçeceği tüm arazilerin mülkiyetini üstlenecek.
Hükümetler arası anlaşmanın 4. maddesinin 13. fıkrası uyarınca İran, inşaata başlamadan önce kamulaştırma sürecini tamamlamak zorunda.
Anlaşmaya göre inşaatın, çalışmaların başlamasından itibaren 46 ay içinde bitirilmesi öngörülüyor.
Şestakov, “Reşt-Astara demiryolu hattı İran’da öncelikli projeler arasında yer alıyor. Bu hat, ‘Kuzey-Güney’ koridorundaki yük akışlarını artıracak ve bölgenin lojistik kapasitesini güçlendirecek” dedi.
Sovyetler Birliği döneminde Rusya ile İran arasındaki doğrudan demiryolu bağlantısı, Azerbaycan’ın orta kesimleri, Ermenistan’ın güneyi ve Nahçıvan üzerinden sağlanıyordu.
Fakat SSCB’nin dağılması ve Dağlık Karabağ savaşıyla Ermenistan’ın Nahçıvan’ı ablukaya alması sonrasında bu hat devre dışı kaldı. Bunun üzerine İran, Azerbaycan’ın Astara kenti ile Kazvin arasındaki hattı inşa etmeye karar verdi.
Bu hattın 164 kilometrelik Kazvin-Reşt bölümü 2019’da hizmete açıldı. Reşt-Astara bağlantısı tamamlandığında, yükler artık Orta Asya hattı veya Hazar Denizi üzerinden değil, doğrudan kara yolu ile taşınabilecek.