YDH - Filistin Yönetimi Devlet Başkanı Mahmud Abbas, yardımcısı Hüseyin eş-Şeyh'i başkanlığa atayan yeni bir kararname yayımlayarak veraset sürecini tamamlama aşamasına geldi.
Kararnamede şu ifadelere yer verildi:
"Filistin Ulusal Yönetimi başkanlığı makamının, meclisin bulunmadığı bir durumda boşalması halinde, Filistin Kurtuluş Örgütü Yürütme Komitesi başkan yardımcısı ve Filistin Devleti başkan yardımcısı, Filistin Ulusal Yönetimi başkanlığı görevlerini geçici olarak üstlenir. Bu görev, Filistin Seçim Yasası uyarınca yeni bir başkan seçmek için özgür ve doğrudan seçimlerin yapılacağı doksan günü aşamaz. Mücbir sebeplerle bu süre içinde seçimlerin yapılamaması durumunda, Filistin Merkez Konseyi kararıyla bu süre bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir."
Filistin Temel Yasası, başkanlık makamının boşalması halinde meclis başkanının bu görevi üstlenmesini öngörüyor.
Nitekim eski Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın vefatının ardından, seçimler yapılana kadar yerine Ruhi Fettuh geçmişti.
Ancak Mahmud Abbas, 2018 yılında Anayasa Mahkemesi kararına dayanarak meclisi feshetmişti.
Daha sonra Mayıs 2021'de yapılması planlanan seçimleri erteleyen bir kararname yayımlamıştı. Geçtiğimiz nisan ayında ise "Filistin Kurtuluş Örgütü Yürütme Komitesi başkan yardımcılığı" makamını ihdas etmiş ve bu göreve Hüseyin eş-Şeyh'i atamıştı.
Hüseyin eş-Şeyh'in, "Sivil İşler Dairesi"ndeki uzun yıllara dayanan görevi sayesinde uluslararası ve bölgesel aktörlerle, özellikle de İsrail ile iyi ilişkilere sahip olduğu biliniyor.
Şeyh, bu görevi esnasında tüm siyasi, güvenlik ve iktisadi konularda koordinasyonu yürütüyordu.
Son yıllarda Abbas ile yakın bir ilişki kuran Şeyh, siyasi karar alma süreçlerinde de etkili oldu.
Filistin Kurtuluş Örgütü Yürütme Komitesine girip genel sekreterlik görevini üstlenmesi, başkanlığa giden yolu açarken rakiplerini ve bu makama talip olanları saf dışı bıraktı.
Yayımlanan son kararname, Filistin Yönetimi'nin özellikle ABD'nin taleplerine yanıt verme çabası olarak değerlendiriliyor. Abbas'ın bu taleplere karşı çıkmayarak uygulama kararı aldığı belirtiliyor.
Bu talepler arasında, Fetih Hareketi içinde yaşanacak bir iktidar mücadelesiyle yönetimin çökmesini önlemek için "kendi halefiyet sürecini düzenlemesi" de bulunuyor.
Diğer talepler ise "yönetime bağlı sivil kurumların ve güvenlik güçlerinin verimliliğinin ve profesyonelliğinin artırılması, Hamas'ı dengelemek amacıyla el-Fetih'in meşruiyetinin ve halk desteğinin güçlendirilmesi, Filistin Yönetimi'nin mali uygulamalarında şeffaflık ve hesap verebilirliğin artırılması" olarak sıralanıyor.
El-Ahbar gazetesinin değerlendirmesine göre Abbas'ın son kararnamesi, önümüzdeki dönemde siyasetten çekileceğine dair bir hazırlık olarak da yorumlanabilir.
Zira ABD Başkanı Donald Trump'ın Time dergisine yaptığı açıklamada belirttiği gibi, Amerikan planı Abbas'ı gelecekte Gazze Şeridi'nin bir yöneticisi olarak görmüyor.
Öte yandan kararnamenin, Ramallah'taki karar alıcıları endişelendiren bazı gelişmelerin yaşandığı bir dönemde gelmesi dikkat çekiyor.
Bu gelişmeler, tasfiye edildiği düşünülen güçlü rakiplerin siyaset sahnesine geri dönme ihtimaliyle ilgili.
Bu isimler arasında el-Fetih Hareketi'nden ihraç edilen Nasır el-Kudva gibi liderler ve Muhammed Dahlan liderliğindeki "İslahatçı Akım"a mensup pek çok kadro bulunuyor.
Ancak en belirleyici ve etkili faktör, el-Fetih Hareketi Merkez Komite üyesi Mervan Bergusi olarak öne çıkıyor.
Bergusi'nin serbest bırakılması, yıllardır çizilen ve planlanan her şeyi altüst etme potansiyeli taşıyor. Zira Bergusi, hem hareket içinde hem de Filistin halkı nezdinde kimsenin rekabet edemeyeceği bir popülerliğe sahip.
Gözlemcilere göre Abbas'ın kararnamesi, Trump'ın Bergusi'nin serbest bırakılması ihtimalini değerlendireceğini ve onu Gazze Şeridi'ni yönetmesi için düşünebileceğini söylediği açıklamanın beraberinde geldi.
Bazı çevreler bu durumu, Arap ülkeleri ve bölgesel aktörlerin Bergusi'nin bu görevi üstlenebilecek ve Filistinlileri birleştirebilecek tek kişi olduğu yönündeki değerlendirmelerine bağlıyor.
Kararname, İsrail medyasının da yakın takibindeydi. İbrani dilinde yayın yapan Epoch dergisinde yazan Yoni Ben Menahem, "el-Fetih Hareketi'ndeki kaynaklara göre, Filistin Yönetimi Başkanı Ebu Mazin, Hüseyin eş-Şeyh'i ABD'nin talebi ve İsrail'in onayıyla yardımcısı olarak seçti" diye yazdı.
Ben Menahem, bu tercihin iki nedeni olduğunu belirtti: "Filistin Yönetimi'nin istikrarını korumak ve Başkan Trump'ın Gazze'deki savaşı durdurma planını uygulamasına yardımcı olmak."
Ben Menahem, Filistin Yönetimi'ndeki kaynakların şu ifadeleri kullandığını ekledi:
"Bu kararın hassas bir dönemde geldiği ancak gerekli olduğu konuşuluyor. Karar, Batı Şeria'da iktidarın sorunsuz bir şekilde devrini sağlamayı, Filistin Kurtuluş Örgütü'ne alternatif bir liderliğin kurulmasını engellemeyi ve uluslararası toplumun reform ve yönetim yapısında değişiklik taleplerine yanıt vermeyi amaçlıyor."
Maariv gazetesi ise "Amerikalı ve İsrailli yetkililerin, Şeyh'i istikrarın korunmasını isteyen ılımlı bir şahsiyet olarak gördüğünü" kaydetti.