YDH- Filistin Sağlık Bakanlığı, 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de öldürülen kişilere ilişkin verileri 31 Temmuz 2025 tarihinde kamuoyuyla paylaşmıştı
Bakanlık, “Gazze’de isimleri kayıt altına alınmış 60 bin 199 kişinin” hayatını kaybettiğini ve bu kişilerin yaş, cinsiyet ve kimlik numaralarıyla belirlendiğini bildirmişti.
İngiliz tıp dergisi The Lancet’te yayımlanan “Gazze’de Kaybedilen 3 Milyon Yıldan Fazla Hayat” başlıklı 31 Ekim 2025 tarihli raporuna göre, paylaşılan verilerde ölüm tarihleri, yerleri ya da koşullarına dair bilgiler yer almadı. The Lancet, bakanlık “verilerinin daha önce istatistiksel incelemelerden geçtiğini ve diğer uluslararası raporlarla doğrulandığını” kaydetti.
Rapor, Filistin Sağlık Bakanlığı’nın yalnızca “İsrail ordusunun doğrudan saldırılarıyla bağlantılı ölümleri” kayda aldığını, “altyapı yıkımı, sağlık hizmetlerinin çökmesi, gıda ve suya erişim engeli ya da sağlık personelinin kaybı gibi dolaylı nedenlerle yaşanan ölümlerin bu verilere dahil edilmediğini” vurguladı.
Ayrıca, “üçlü listeleme yöntemiyle yapılan analizlerin, mevcut kayıtların travmatik yaralanma ölümlerini önemli ölçüde eksik gösterdiğini” belirtti. Bu nedenle, rapora göre, “Gazze’de kaybedilen toplam yaşam yılına dair tahminlerin ‘ihtiyatlı’ bir alt sınırı yansıttığı” ifade edildi.
“3 milyon 82 bin yıl hayat kaybedildi”
Rapor, Filistin Devleti için yaşa ve cinsiyete göre yaşam beklentilerini hesaplayarak, 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de kaybedilen toplam insan ömrünü tahmin etti. Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Dairesi’nin 2022 verileri ile ABD Nüfus Bürosu’nun uluslararası istatistikleri temel alınarak yapılan hesaplamada, “Gazze ve Batı Şeria’da doğumdaki ortalama yaşam beklentisinin kadınlarda 79,19 yıl, erkeklerde 74,30 yıl olduğu” belirtildi.
Rapor, bu veriler ışığında her bir ölüm için “kaybedilen potansiyel yaşam yıllarını” hesapladı. Buna göre, “31 Temmuz 2025 itibarıyla Gazze’de toplam 3 milyon 82 bin 363 (güven aralığı 2 milyon 962 bin–3 milyon 206 bin) yaşam yılı kaybedildiği” tespit edildi.
Raporda, “Bir ölüm başına ortalama 51,2 yıl yaşam kaybı” yaşandığı, bu oranın kadınlar için 1 milyon 75 bin 984, erkekler için 2 milyon 6 bin 379 yıl olarak belirlendiği ifade edildi.
“Kaybedilen yılların büyük bölümü sivillere ait”
The Lancet analizine göre, “kaybedilen yaşam yıllarının büyük kısmı sivillere ait.” Dergi, “savaşçı olarak kabul edilebilecek 15–44 yaş arası tüm erkekleri kapsayan geniş bir tanım kullanıldığında bile” sivil ölümlerinin çoğunlukta kaldığını belirtti.
Rapor, “15 yaş altındaki çocuklara ait 1 milyondan fazla yaşam yılının (yaklaşık 1 milyon 27 bin–1 milyon 112 bin aralığında)” kaybedildiğini ortaya koydu.
“Gerçek tablo daha da ağır olabilir”
Dergi, Filistin Sağlık Bakanlığı verilerinin yalnızca “doğrudan saldırı sonucu ölümleri” kapsadığını hatırlatarak, “dolaylı ölümler ve veri eksikliği nedeniyle gerçek kayıpların bu tahminin de üzerinde olabileceğini” ifade etti.
Raporun sonuç bölümünde, Gazze’de yaşanan kayıpların “sadece ölüm sayısıyla değil, aynı zamanda milyonlarca yıl sürecek yaşam potansiyelinin yitirilmesiyle” ölçülmesi gerektiği vurgulandı.
Yaş ve cinsiyete göre yapılan ayrıntılı inceleme, Gazze’nin en genç sakinleri üzerindeki orantısız etkiyi ortaya koydu. Rapora göre, ölenlerin büyük çoğunluğu uluslararası hukuk uyarınca hiçbir şekilde “savaşçı” olarak sınıflandırılamayacak demografik gruplara ait: “kadınlar, yaşlılar, bebekler ve küçük yaştaki çocuklar.”
Bu veriler, İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşının, “ulusal, etnik, ırksal veya dini bir grubun tamamını ya da bir bölümünü kasıtlı olarak yok etme” anlamına gelen soykırım tanımına uyduğunu gösterdi.
Gazze’deki “kaybedilen yaşam yılı” ölçeği, modern savaş araştırmalarında benzeri çok az görülen bir seviyeye ulaştı. Yaşam beklentisindeki azalma bakımından, Gazze’nin düşüşü artık “dünyada en düşük sıralarda yer alan Çad ve Lesotho’yu da geride bırakıyor.”
İnsan hakları örgütleri, söz konusu çalışmanın “İsrail rejiminin ve onu destekleyen ABD ile Avrupa ülkelerinin soykırım niyetini” açığa çıkardığını belirtti.