YDH- Reuters’ın konuştuğu beş eski ABD yetkilisine göre, geçen yıl toplanan istihbarat, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarına ilişkin “savaş suçu iddialarını destekleyebilecek kanıtların bulunduğunu” gösterdi. Bu operasyonlar, Amerikan tedarikli silahlara dayanıyordu. Yetkililer, söz konusu istihbaratın, savaş sırasında ABD üst düzey politika yapıcılarıyla paylaşılan “en çarpıcı bilgilerden biri” olduğunu belirtti.
İki eski yetkili, söz konusu materyalin, Biden yönetiminin sonlarına kadar ABD hükümetinde geniş çapta dolaşıma girmediğini, Aralık 2024’te yapılacak Kongre brifingi öncesi “daha geniş şekilde paylaşıldığını” ifade etti.
ABD yetkilileri, İsrail’in operasyonları sırasında “sivilleri ve insani yardım çalışanlarını kasıtlı hedef almış olabileceği” endişelerini dile getirdi. Bu durum, uluslararası hukuk açısından potansiyel “savaş suçu” olarak değerlendiriliyor. Ancak söz konusu kanıtların detayları, örneğin spesifik olaylar, eski yetkililer tarafından açıklanmadı.
Gaza sağlık yetkililerine göre, iki yıl süren soykırım savaşı sırasında 68.000’den fazla Filistinli yaşamını yitirdi.
Biden yönetiminde tartışmalar
Reuters’ın görüştüğü dokuz eski Biden yönetimi yetkilisi, altı kişinin istihbarat ve ABD hükümetindeki tartışmalar hakkında doğrudan bilgiye sahip olduğunu aktardı. Tüm yetkililer, konunun hassasiyeti nedeniyle anonim konuştu.
ABD hükümeti içinde İsrail’in Gazze’deki savaşına ilişkin iç tartışmalar, Biden başkanlığında ortaya çıkmıştı. Eski yetkililere göre, bu tartışmalar, Trump’ın ocak ayında göreve başlamasıyla sona erdi.
İsrail’in Washington Büyükelçisi Yechiel Leiter’in, ABD istihbaratı ve Biden yönetimi içi tartışmalar hakkında “yorum yapmayı reddettiğini” belirten Reuters, İsrail Başbakanlığı ve ordu sözcüsünün de yanıt vermediğini kaydetti.
Söz konusu istihbarat, Ulusal Güvenlik Konseyi’nde acil bir toplantı yapılmasına yol açtı ve yetkililer ile hukukçular, “bulgulara nasıl yanıt verileceğini” tartıştı. ABD’nin İsrail’in savaş suçu işlediğini resmi olarak tespit etmesi durumunda, Amerikan yasalarına göre “silah sevkiyatı durdurulacak ve istihbarat paylaşımı sona erecekti.”
Hukuki değerlendirme ve ABD kararı
İstihbarat ve kanıtların ABD’nin kendi topladığı verilerinin “İsraillilerin sivilleri ve insani yardım çalışanlarını kasıtlı olarak öldürdüğünü kanıtlamadığını” iddia eden üç eski ABD yetkilisi, bu nedenle ABD’nin silah ve istihbarat desteğini sürdürmeye devam ettiğini belirtti.
Biden yönetimi yetkilileri, İsrail’in olası savaş suçlarının ABD’nin desteğini kesmeyi gerektirebileceği endişesini taşıyordu. Ajansa göre, böyle bir adımın “Hamas’ı cesaretlendirebileceği, ateşkes görüşmelerini geciktirebileceği ve militan gruba siyasi avantaj sağlayabileceği” kaydedildi.
Eski yetkililer, bazıları için Biden yönetiminin İsrail’in “iddia edilen ihlallerini ve ABD’nin rolünü daha sert şekilde ele alması gerektiği” görüşünü paylaştığını söyledi. Trump ve ekibi ise göreve geldikten sonra konuyla ilgilenmedi ve İsrail’i güçlü şekilde desteklemeye başladı.
Dışişleri Bakanlığı hukukçularının endişeleri
Beş eski yetkiliye göre, ABD’nin İsrail’in askeri operasyonlarını hukuki olarak değerlendiren Dışişleri Bakanlığı hukukçuları, Aralık 2023 itibarıyla Bakan Antony Blinken’a İsrail’in Gazze’deki eylemlerinin “muhtemelen uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiğini ve potansiyel savaş suçu oluşturduğunu” bildirdi.
Ancak hukukçular, İsrail’in uluslararası hukuku ihlal ettiğine dair “kesin bir değerlendirme yapmadı.” Eski yetkililer, bunun politik bir kararı gerekçelendirme amacı taşıdığını iddia etti.
Mayıs 2024’te hazırlanan ABD hükümeti raporu, İsrail’in Amerikan silahlarını kullanarak Gazze’de uluslararası hukuku ihlal etmiş olabileceğini belirtti, ancak “savaşın belirsizlikleri nedeniyle kesin bir yargıya varmadı.”
Dışişleri Bakanı Blinken, “Biden yönetimi sürekli olarak İsrail’in silahlı çatışma yasalarına uyumunu ve kendi yasalarımızın gerekliliklerini gözden geçirdi.” ifadelerini bir sözcü aracılığıyla aktardı.
Reuters’a göre, ABD yetkilileri, iç istihbarat raporlarına dayanarak İsrail’i kamuya karşı savunsa da özel olarak tartışmalar yürüttü. Bu tartışmalar, Demokratlar için “siyasi bir hassasiyet unsuru” oluşturdu.
Demokrat Senatör Chris Van Hollen, Reuters’a yaptığı açıklamada, haberdeki bilgilerin, Biden yönetiminin Gazze’de Amerikan silahlarının kullanımındaki ihlallere karşı “kasıtlı körlük” sergilediğini gösterdiğini söyledi.