YDH - Irak'ta gerçekleştiirlen parlamento seçimlerinin ardından açıklanan ilk sonuçlar, Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani liderliğindeki koalisyonun önemli bir başarı elde etmesine rağmen hiçbir ittifakın tek başına hükümet kuracak çoğunluğu sağlayamadığını ortaya koydu.
Sonuçlar; ülkenin geleceğini şekillendirecek yeni hükümetin, en güçlü bloklar arasında yapılacak çetin pazarlıklar sonucunda kurulacağına işaret ediyor.
Irak Yüksek Seçim Komisyonu tarafından açıklanan ilk verilere göre, Başbakan Sudani'nin liderliğindeki İmar ve Kalkınma Koalisyonu, başkent Bağdat'ın yanı sıra Necef, Kadisiye, Kerbela, Mutenna, Meysan, Zi Kar ve Babil dahil olmak üzere 18 vilayetin 8'inde en fazla sandalyeyi kazandı.
Associated Press'in aktardığına göre, bu güçlü performansa rağmen tek bir bloğun rahat bir zafer elde edememesi, Irak siyasetindeki parçalı yapıyı bir kez daha teyit etti.
Geçmiş seçimlerde de en çok sandalyeyi kazanan bloğun kendi başbakan adayını dayatamadığı Irak'ta, benzer bir sürecin yaşanması bekleniyor.
2021'deki son parlamento seçimlerinde en fazla sandalyeyi kazanan Mukteda es-Sadr liderliğindeki Sadr Hareketi, rakip Şii partilerle hükümet kurma müzakerelerinin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından siyasetten çekilmişti.
Şafak News ve The National Context portalının yayımladığı verilere göre, Şii liderliğindeki listeler toplamda 184 ila 187 sandalye kazanarak meclisteki en büyük gücü oluşturdu.
Bu sonuçlar, Şii partilerin Sünni liderliğindeki koalisyonlar içinde de birkaç sandalye elde ettiğini gösteriyor.
Başbakan Sudani'nin koalisyonu ülke genelinde 46 sandalye ile yarışı ilk sırada tamamlarken, en büyük rakiplerinden eski Başbakan Nuri el-Maliki liderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu 28 ila 30 sandalye kazandı.
Seçimlerin en dikkat çekici sonuçlarından biri ise direniş örgütü Asaib Ehl el-Hak'ın lideri Kays el-Hazali'ye bağlı Sadıkun Hareketi'nin 27 sandalye kazanarak kaydettiği ciddi yükseliş oldu.
Sünni partiler yaklaşık 77 sandalye kazanırken, eski Meclis Başkanı Muhammed el-Halbusi liderliğindeki Takaddum Partisi ve müttefikleri en az 33 sandalye ile Sünni siyasetinin başat aktörü konumunu korudu.
Kürt partileri ise toplamda 56 sandalye elde etti. Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), 26 sandalyenin yanı sıra azınlık kotalarından 5 müttefik sandalye daha kazanarak Kürt siyasetindeki liderliğini sürdürdü.
Rakibi Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ise 17 sandalye kazanırken, Arap listelerinden aday gösterdiği iki ismin daha meclise girmesi bekleniyor.
Associated Press'in haberine göre, seçimlerin en büyük sürprizi Sünni Arap nüfusun ağırlıkta olduğu Neyneva vilayetinde yaşandı.
Gözlemciler için beklenmedik bir gelişme olarak KDP, bu vilayette en fazla sandalyeyi kazanan parti oldu. Ö
te yandan, önemli bir Kürt azınlığın yaşadığı Diyala vilayetinde ise 2005'ten bu yana ilk kez hiçbir Kürt adayın sandalye kazanamaması dikkat çekti.
En fazla sandalyeye sahip vilayetler olan Bağdat (71), Neyneva (34) ve Basra'da (25) farklı kazananlar ortaya çıktı.
Bağdat'ta Sudani'nin koalisyonu, Neyneva'da KDP ve Basra'da ise Vali Esad el-İdani liderliğindeki Tesmim listesi zafere ulaştı.
Seçim öncesinde siyasi parti destekçileri arasında çıkan ve iki polisin hayatını kaybettiği çatışmalara sahne olan Kerkük'te ise KYB birinci, Takaddum Partisi ikinci ve Türkmen partisi üçüncü sırada yer aldı.
Mukteda es-Sadr'ın bu yılki seçimleri boykot ederek destekçilerine sandığa gitmeme çağrısı yapmasına rağmen, katılım oranının yüksek olması dikkat çekti.
Seçim yetkilileri, ordu ve güvenlik güçleri ile kamplarda yaşayan ülke içinde yerinden edilmiş kişiler için yapılan özel oylama da dahil olmak üzere nihai katılım oranının yüzde 56 olduğunu açıkladı.
Sadr destekçilerinin yoğun olduğu Bağdat ve Necef gibi bölgelerde katılımın daha düşük kaldığını bildirse de genel oran, boykot çağrısının etkisinin sınırlı olduğunu gösterdi.
İlk sonuçların açıklanmasının hemen ardından Sudani destekçileri Bağdat'ta kutlamalar düzenledi.
Yüzlerce destekçi, araç ve motosiklet konvoylarıyla Tahrir Meydanı'na akın ederek sevinç gösterilerinde bulundu.
Başbakan Sudani, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, "Biz ‘önce Irak’ dediğimiz için birinciyiz. Çalışma, inşa ve başarma yolunda verdikleri destek için Irak halkına derin şükranlarımızı sunuyoruz" diye konuştu.
2022'de direniş taraftarı partiler grubunun desteğiyle iktidara gelen Sudani, o zamandan beri Irak'ın Tahran ve Washington ile ilişkilerini dengelemeye çalışıyor.
Kamu hizmetlerini iyileştirmeye odaklanan pragmatist bir siyasetçi olarak konumlanan Sudani, ilk döneminde ülkede göreceli bir istikrar sağlamış olsa da önemli zorluklarla karşı karşıya.
Özellikle ABD'nin, bazıları bu seçimlerde aday gösteren direniş örgütlerinin nüfuzunu engellemesi yönünde Irak hükümeti üzerindeki baskısı artıyor.