YDH- New York Times, İsrail işgali atındaki torakların güneyindeki eski bir kargo deposunda, Amerikan ve İsrailli askerlerin, Arap istihbarat görevlilerinin, yardım kuruluşları çalışanlarının ve Avrupa’dan Singapur’a uzanan geniş bir temsilci grubunun yer aldığı büyük bir koordinasyon merkezinin yoğun biçimde çalıştığını bildirdi.
Yetkililer, merkezin resmî görevinin “İsrail ile Hamas arasındaki kırılgan ateşkesi izlemek” olduğunu aktardı. Ancak merkezin, “Trump yönetiminin 20 maddelik barış planı doğrultusunda Hamas’ın silahsızlandırılması ve Gazze’nin yeni ve bağımsız bir Filistin yönetimi altında yeniden inşası” için hazırlık çalışmaları yürüttüğü de ifade edildi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin pazartesi günü “Trump’ın barış planını destekleyen bir karar” kabul ettiği ve kararda “Gazze’ye Uluslararası İstikrar Gücü gönderilmesi” çağrısında bulunulduğu kaydedildi. NYT’ye göre, merkezdeki bazı ABD’li askeri yetkililer bu gücün operasyon planları üzerinde çalışıyor.
Ancak merkezin bir aylık çalışmasına rağmen ilerlemenin sınırlı göründüğü, yetkililerin, Amerikan liderliğindeki Sivil-Askerî Koordinasyon Merkezi’ni (C.M.C.C.), “henüz düzene oturmamış, hızlı büyüme hedefi olan küçük ve dağınık bir girişimi andıran” bir yapı olarak tanımladığı aktarıldı.
En dikkat çekici noktanın, “hiçbir Filistinli temsilcinin merkeze dahil edilmemesi” olduğu belirtildi. Diplomatik ve insani aktörler, Filistinlilerin sürece anlamlı katılımı olmadan dışarıdan dayatılacak bir planın işlemeyeceğini ifade etti. Haberde, bazı yetkililerin “Amerikalı askerlerin Gazze’nin nasıl yeniden inşa edileceğine dair fikir üretmesinin, Irak ve Afganistan’daki başarısız yeniden yapılanma girişimlerini hatırlattığını” söylediği aktarıldı.
Merkezin iç yapısı ve “düzene oturmamış girişim” atmosferi
Kiryat Gat’taki binada dev ekranlarda Gazze’nin hava görüntülerinin yer aldığı, istihbarat, insani yardım ve sivil yönetişim başlıklarının Amerikan subaylarının yönettiği çalışma gruplarında ele alındığı bildirildi. CENTCOM sözcüsü Komutan Tim Hawkins bu grupların faaliyetlerine dair bilgi verdi.
NYT’ye göre, merkezin genel stratejisi, Tel Aviv’de görev yapan Trump yönetimi danışmanı Aryeh Lightstone tarafından koordine ediliyor.
Kanada’dan BAE’ye, Almanya’dan çeşitli yardım kuruluşlarına kadar birçok aktörün temsilci gönderdiği, bölge uzmanı olanlarla “tecrübesiz katılımcıların” yan yana çalıştığı belirtildi. Üç yetkili, yeni gelenler için “Hamas nedir?” başlıklı bir oturum düzenlendiğini aktardı.
Haberde, ağır konuların daha hafif başlıklarla ele alındığı, sağlık ve eğitim gibi alanların işlendiği “wellness Çarşambası” ile su ve altyapı meselelerine odaklanan “thirsty Perşembesi” gibi temalı çalışma günlerinden söz edildi.
NYT, haberin 20’den fazla diplomat, yetkili ve yardım çalışanıyla yapılan görüşmeler ve iç belgeler üzerine kurulduğunu belirtti. Görüşülen kişilerin tamamı, resmi yetkili olmadıkları gerekçesiyle isimlerinin açıklanmamasını istediği kaydedildi.
Ateşkes, esir takası ve savaşın ardından gelen süreç
Geçen ay Hamas ve İsrail arasında ABD destekli gerçekleşen ateşkesle birlikte İsrail’in kuvvetlerini geri çektiği, ancak “Gazze’nin yarısından fazlasında kontrolünü sürdürdüğü” kaydedildi. Anlaşmanın “savaşı resmen sona erdirmediği” vurgulandı.
ABD’nin şimdi planın ikinci aşamasını, yani “Hamas’ın silahsızlandırılmasını, uluslararası gücün bölgeye girişini ve İsrail’in kontrol ettiği alanlarda yeniden inşa sürecinin başlamasını” ilerletmeye çalıştığı bildirildi.
Yardım akışı, yetki çekişmesi ve Filistin Yönetimi’nin dışlanması
Merkezin izlediği başlıklardan birinin, “İsrail tarafından düzenlenen insani yardım akışı” olduğu belirtildi. Komutan Hawkins, “günlük yaklaşık 800 yardım tırının Gazze’ye girdiğini” söyledi.
Beş katılımcı, ABD’nin yardımların tamamen merkezin kontrolüne alınması için çabaladığını, ancak “karışık sonuçlar” aldığını bildirdi. İki İsrailli güvenlik yetkilisi, “İsrail ordusunun bölgesel koordinasyon kurumu COGAT’ın yetkilerini devretmediğini” belirtti.
Haberde, Filistin Yönetimi’nin kendi yardım ve yeniden inşa planlarının hazır olduğu ancak “Filistin yetkililerinin merkeze dahil edilmediği” tekrar vurgulandı. Bunun, İsrail’in Filistin Yönetimi’nin Gazze’de rol üstlenmesini engelleme tutumuyla uyumlu olduğu ifade edildi. Ayrıca bunun Netanyahu’nun “Filistin devletinin kurulmasını engelleme politikasıyla örtüştüğü” kaydedildi.
Depoda ABD askerlerinin üst katta, İsrailli personelin zemin katta bulunduğu; uluslararası kuruluşların ise ortak bir katta yer aldığı aktarıldı.
Ziyaretler, haritalar ve yeni “güvenli topluluk” planları
Merkezin, Trump yönetimi yetkililerinden Başkan Yardımcısı JD Vance ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio gibi isimlerin ziyaretlerine sahne olduğu belirtildi. Pazartesi günkü kontrollü basın turunda gazetecilere binanın yalnızca orta katının gösterildiği aktarıldı. Amerikalı askerlerin, İsrailli subaylara “Gazze için planlanan bir Filistin polis gücü” hakkında sunum yaptığı bildirildi.
Merkezdeki büyük haritada, Hamas kontrolündeki “kırmızı bölge”, İsrail kontrolündeki “yeşil bölge” ve ateşkes kapsamında çekilme hattını gösteren “sarı çizgi” yer alıyordu. Bir Batılı diplomat, merkezin açık ofis düzenini “düşük bütçeli bir Google kampüsüne” benzetti. Her sabah yapılan “ortak katılım toplantıları” bu izlenimi güçlendiriyor.
NYT’ye göre merkezde, “alternatif güvenli topluluklar” planları da görüşülüyor. ABD ve İsrailli yetkililerin, Gazze’nin İsrail kontrolündeki alanlarında kurulabilecek yeni konut bölgelerinin “Filistinlileri güvenlik ve barınma amacıyla bu bölgelere çekerek Hamas’ın etkisini zayıflatabileceğini” düşündüğü aktarıldı.
Ancak bu yerleşimlerin ne zaman, nasıl veya gerçekten kurulup kurulmayacağının belirsiz olduğu, birçok diplomatın planı eleştirerek “Gazze’nin kalıcı olarak bölünmesine yol açabileceği”, “Filistinlilerin böyle bir modeli kabul edip etmeyeceği” ve “yerleşim için kriterlerin dayatılıp dayatılmayacağı” gibi sorular yönelttiği belirtildi.