YDH - İngiliz The Telegraph gazetesi, Avrupa Birliği’nin Ukrayna’daki savaşı sona erdirmek amacıyla hazırladığı ve ABD’nin önerisine karşı bir alternatif olarak sunduğu barış planının tam metnini yayımladı.
ABD’nin barış planı daha önce 21 Kasım’da Ukrayna Milletvekili Oleksiy Gonçarenko tarafından kamuoyuna duyurulmuştu.
Avrupa Birliği’nin hazırladığı bu yeni yol haritası, güvenlikten ekonomiye, sınır hatlarından uluslararası garantilere kadar 24 maddeden oluşuyor.
Belgede yer alan ilk maddeler, çatışmaların durdurulması ve güvenliğin sağlanmasına odaklanıyor.
-Savaşın sona erdirilmesi ve tekrarını önleyecek kalıcı barış ile güvenlik temellerinin atılması için gerekli anlaşmalar sağlanacak.
-Çatışmanın her iki tarafı; havada, karada ve denizde tam ve koşulsuz ateşkes ilan etmeyi taahhüt edecek.
-Taraflar, ABD ve Avrupa ülkelerinin katılımıyla ateşkesin teknik olarak nasıl izleneceğine dair müzakerelere derhal başlayacak.
-Ukrayna’nın ortaklarından oluşan güçler, ABD liderliğinde uluslararası bir ateşkes izleme mekanizması kuracak. Bu izleme faaliyeti, ağırlıklı olarak uydu, dron ve diğer teknolojik araçlarla uzaktan yürütülecek; olası ihlallerin soruşturulması için esnek bir kara bileşeni de sahada bulunacak.
-Tarafların ateşkes ihlallerini rapor edebileceği ve düzeltici önlemleri tartışabileceği bir mekanizma oluşturulacak.
Planın insani boyutunu içeren maddeler, sivillerin ve savaş esirlerinin durumunu düzenliyor.
-Rusya, yasa dışı yollarla yerinden edilen ve sınır dışı edilen tüm Ukraynalı çocukları koşulsuz olarak iade edecek. Bu süreç uluslararası ortakların desteğiyle yürütülecek.
-Çatışmanın tarafları, "herkese karşı herkes" ilkesi uyarınca tüm savaş esirlerini takas edecek. Rusya, alıkoyduğu tüm sivil tutukluları serbest bırakacak.
-Ateşkesin sürdürülebilirliği sağlandıktan sonra taraflar, temas hattı üzerinden aile ziyaretleri de dahil olmak üzere insani durumu iyileştirecek önlemler alacak.
Ukrayna’nın siyasi geleceği ve uluslararası ittifaklarla ilişkisi şu maddelerle belirleniyor:
-Ukrayna’nın egemenliğine saygı duyulacak ve bu egemenlik teyit edilecek. Ukrayna tarafsız kalmaya zorlanmayacak.
-Ukrayna, gelecekteki olası saldırıları önlemek amacıyla ABD dahil olmak üzere (NATO Antlaşması'nın 5. maddesine benzer) yasal olarak bağlayıcı ve güçlü güvenlik garantileri alacak.
-Ukrayna ordusu ve savunma sanayii üzerinde, uluslararası işbirliği de dahil olmak üzere hiçbir kısıtlama uygulanmayacak.
-Garantör ülkeler, Avrupa ülkelerinden ve katılmaya istekli Avrupa dışı ülkelerden oluşan özel bir grubu temsil edecek. Ukrayna hükümeti, dost ülke silahlı kuvvetlerinin topraklarındaki varlığı, silahlanması ve operasyonları konusundaki kararları özgürce verecek.
-Ukrayna’nın NATO üyeliği, ittifak içindeki uzlaşıya bağlı olacak.
-Ukrayna, Avrupa Birliği üyesi olacak.
Toprak sorunları ve stratejik tesislerin durumu, ateşkes sonrasına bırakılan kritik başlıklar arasında yer alıyor.
-Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde nükleer silahsız bir devlet olarak kalmaya hazır olduğunu beyan edecek.
-Toprak sorunları, tam ve koşulsuz ateşkes sağlandıktan sonra tartışılacak ve çözüme kavuşturulacak.
-Topraklarla ilgili müzakereler, mevcut temas hattındaki pozisyonlardan başlayarak yürütülecek.
-Toprak sorunları üzerinde uzlaşma sağlandıktan sonra hem Rusya hem de Ukrayna, sınırları güç kullanarak değiştirmemeyi taahhüt edecek.
-Ukrayna, ABD’nin katılımıyla Zaporijya Nükleer Santrali ve Kahovka Barajı üzerindeki kontrolü yeniden sağlayacak. Kontrolün devri için özel bir mekanizma kurulacak.
-Ukrayna, Dinyeper Nehri üzerinde engelsiz geçiş hakkına ve Kinburn Burnu üzerinde kontrole sahip olacak.
Savaşın ekonomik faturası ve Rusya’ya yönelik yaptırımların geleceği son bölümde ele alınıyor.
-Ukrayna ve ortakları, herhangi bir kısıtlama olmaksızın ekonomik işbirliği yürütecek.
-Ukrayna tamamen yeniden imar edilecek ve mali tazminat alacak. Bu tazminat, Ukrayna’nın zararı karşılanana kadar dondurulmuş halde kalacak olan Rusya’nın egemen varlıklarından sağlanacak fonları da kapsayacak.
-Rusya’ya karşı 2014 yılından bu yana uygulanan yaptırımlar, sürdürülebilir bir barışa ulaşılmasının ardından kademeli ve kısmi olarak hafifletilebilecek. Barış anlaşmasının ihlali durumunda yaptırımların yeniden devreye girmesini sağlayan bir "tetik" (snapback) mekanizması bulunacak.
-Tüm AGİT üyesi devletlerin katılımıyla Avrupa güvenlik mimarisi üzerine ayrı müzakereler başlatılacak.