1996 yılında Rusya Dışişleri Bakanı olarak görev yapan Primakov, 1998 yılında Rusya Başbakanı olmuştur.

Bolis Yeltsin tarafından görevden alınan ve Ortadoğu politikaları konusunda uzman olan Primakov, vaktiyle PKK lideri Abdullah Öcalan’ın Rusya’ya sığınma talebini reddetmiştir. Primakov’un Türkiye’nin Kuzey Irak’a muhtemel bir sınır ötesi operasyonu konusundaki değerlendirmesini sunuyoruz.

Türk operasyonu ve cevabı olmayan sorular

Türk parlamentosu Türk ordusunun Kuzey Irak’ta PKK militanlarına karşı askeri operasyon düzenlemesini onayladı.

Bu kararın dünya kamuoyunu kaygılandırdığından hiç şüphe yok. Zira beklenen Türk operasyonu en az 10 milyon Kürt’ün yaşadığı bölgedeki istikrarı bozabilir.

Öte yandan Türk askeri operasyonu konusunda birçok soru var:

Birincisi: Türkiye, Türk toprakları dışındaki militanlara karşı askeri operasyon düzenleme hakkına sahip midir?

İkincisi: Ankara, Kürtleri bağımsızlık noktasında cesaretlendirebilir gerekçesiyle Kürtlere hiçbir şekilde özerk yönetim vermeyi kabul etmemektedir. Bu şartlarda Ankara’nın tavrını desteklemek mümkün müdür?

Üçüncüsü: Irak topraklarının toprak bütünlüğünden söz edilmektedir. Doğru, Iraklıların çoğu ve tüm komşu ülkeler ve diğer birçok dünya ülkesi Irak’ın toprak bütünlüğünün korunması çağrısını yapmaktadır.

Ancak diğer tarafta Irak Kürtlerini de içine alacak şekilde Türkiye, İran ve Suriye Kürtlerinin bir Kürt devleti kurulmasından bahsedenler de vardır ki bu taraf da ağır basabilir. Acaba milyonlarca nüfusu olan Kürt halkının kendilerine özgü bir devlet kurma çabasına itiraz etmek gerekir mi?

Dördüncüsü: Türklerin 1. Dünya Savaşı sırasında Ermenilere karşı işlediği soykırımı tanıyan ABD Temsilciler Meclisi kararına yönelik belirlenecek tavır ne olacaktır?

Bilindiği üzere bu kararı alanlar Demokrat ve Cumhuriyetçi partinin geleceğiyle ilgilendikleri kadar Ermeni halkının geleceğiyle ilgilenmemektedir. Genel olarak halklar arasında barışı gerçekleştirmeyi amaçlamayan parlamento kararlarına dönük tavır ne olacaktır?

Beşincisi: Amerikan kuvvetlerinin Irak’a yaptığı nakliyatın yüzde 70’i Türkiye üzerindendir. ABD’nin olan bitenden duyduğu kaygı da bu yüzdendir.

Amerikalı yetkililer Ankara’yı ziyaret etmiştir. Ancak Türk güçlerinin Irak’ı işgali meselesi gündemdedir. Tüm bunlar Washington’u ABD güçlerinin Irak’tan çekilme takvimini ilan etmeye sevk edebilir... Ancak bu ihtimal Türkiye’nin muhtemel operasyonunu desteklemek için bir gerekçe olabilir mi?

Bence tüm bu sorulara cevap vermek oldukça zordur.

26.10.2007 Moskovskiye Novosti

Çeviri: YDH