SAAF- İngiltere, Fransa ve Almanya’dan oluşan Avrupa üçlüsünün İran’ın nükleer programıyla ilgili olarak cuma günü yapılacak 5+1 (BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi ve Almanya) toplantısına sunacakları plan açıklandı.
İran’ın nükleer programıyla ilgili 5+1 toplantılarının çıkmaza girmesi üzerine Avrupa üçlüsünün İran’a teşvikler öngören yeni planı gündeme gelmiş; fakat İran’ın tesisleriyle ilgili güvenlik garantisi öngörmesi sebebiyle ABD, planın bu şekline karşı çıkmıştı. Bu çerçevede sebep olduğu anlaşmazlıklar sebebiyle 19 Mayıs’ta yapılması gereken 5+1 toplantısının 24 Mayıs’a ertelenmesine sebep olan Avrupa planının ayrıntıları nihayet belli oldu.
Planda şu ifadelere yer veriliyor:
Uluslar arası toplum,
-NPT’nin 4. maddesi çerçevesinde nükleer enerjiden barışçı amaçlarla yararlanılmasının inkar edilmez bir hak olduğunu vurgulamaktadır.
-İran’ın nükleer dosyasının Güvenlik Konseyi’nde tartışılmasını askıya almayı ve müzakerelerin yeniden başlamasını desteklemektedir.
İran da
-Geri kalan sorunları ve uluslar arası toplumun endişelerini gidermek için Uluslar Arası Atom Enerjisi Ajansı’yla tam bir işbirliği yapmalıdır.
-Yakıt üretme ve uranyum zenginleştirmeyle ilgili tüm faaliyetlerini askıya almalı ve bu adımı müzakereler tamamlanıncaya kadar sürdürmelidir.
-Ajans’ın geniş çaplı denetlemeleri için ek protokolü yeniden uygulamaya koymalıdır.
Müzakerelerde söz konusu edilen işbirliği alanları,
- İran’la (İran’da üretilen) tüm UF-6’yı zenginleştirebilecek olan Rusya’nın “uluslar arası nükleer yakıt merkezine” ortak sıfatıyla katılım göstermesi yönünde çok yönlü ve bağlayıcı garantilerin verildiği uzun vadeli bir anlaşmaya varılması,
-İran’a ayrılan nükleer yakıt stokunun korunması için Ajans’ın katılım ve denetiminde beş yıllığına bir yakıt bankasının kurulması,
-Tüm önemli meselelerin ve İran’da bildirilmemiş hiçbir nükleer madde ve faaliyetin bulunmadığı sonucuna varmak durumunda bulunan Ajans’ın ve uluslar arası toplumun endişelerinin halledildiğinin teyit edilmesi,
-Bölge devletleri arasında, bu cümleden bölge ülkelerinin ve menfaat sahibi diğer ülkelerin, bölgesel güvenlik düzenlemelerini uygulamak, siyasi hakimiyet ve toprak bütünlüğü hakkını garanti etmek gibi önemli bölgesel güvenlik meselelerinde işbirliği toplantılarının desteklenmesi,
-Ortadoğu’nun kitle imha silahlarından arındırılmış bir bölge olması hedefinin desteklenmesi,
-İran’ın, Uluslar arası örgütlere, bu cümleden Dünya Ticaret Örgütü’ne tam olarak katılmasının, İran’ın AB ile ticari ve ekonomik işbirliğinin ve İran’da yapılacak doğrudan ticari ve ekonomik yatırımların desteklenmesi,
-Sivil havacılık alanında işbirliği, yolcu uçağı yapan firmaların bu uçakların İran’a satışı konusundaki sınırlamalarının kaldırılması ve yeni bir gelişmiş yolcu uçağı filosunun satışı için zemin hazırlanması,
-İran’la AB arasında kalkınma gibi konularda uzun dönemli stratejik işbirliği,
-Petrol ve gaz tesislerinin modernizasyonu, İran’ın enerji altyapısının yeniden yapılandırılması, bu cümleden petrol boru hatlarının yapılması ve yeniden kullanılabilir enerji konusunda teknolojik işbirliği,
İran’ın işbirliğine yanaşmaması haline atılacak muhtemel adımlar:
1-Bu programla ilgili teknolojilerin ve ürünlerin ihracının ambargo edilmesi,
2-Bu programla ilgili kişi veya kurumların mal varlığının dondurulması, ödemelerinin durdurulması,
3-Bu programla ilgili kişilere vize ve seyahat engeli,
4-Uluslar arası Atom Enerjisi Ajansı’yla teknik işbirliğinin askıya alınması,
5-Bu sanayi ile ilişkili şirketlere yatırım ambargosu uygulanması,
6-Nükleer alanla veya füze geliştirme alanlarıyla ilgili olarak yurt dışında tahsil gören İranlıların engellenmesi, bu konuda ekonomik ve siyasi adımların atılması,
7-İkili temasların azaltılması ve durdurulması,
8-Bazı üst düzey İranlı yetkililere seyahat ve vize engeli getirilmesi,
9-İran hükümetine yakın kişi ve kurumların mal varlıklarının dondurulması,
10-İran’a silah ambargosu uygulanması,
11-İran’a petrol ve gaz ürünleri gibi bazı özel ürünlerin ihracının yasaklanması,
12-İran’ın Dünya Ticaret Örgütü üyeliğine girmesinin desteklenmemesi,
13-İran’da bazı alanlarda yatırım yapılmasının engellenmesi,
14-İran mali kurumlarının tüm mal varlığının bloke edilmesi
15-İran’a yapılan ticaret ve ihracattaki devlet garantisinin ve desteğinin azaltılması