04 Şubat 2025

Geçtiğimiz Aralık ayında, İsrail ile bir çatışma ya da savaş planlarının olmadığını açıklayıp bölgede İsrail varlığına güvence veren Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) lideri Colani, İsrail ile ilişkilerin normalleşmesi ihtimaline ilişkin olarak barışın arzu edildiğini bir kez daha belirtti; İsrail’in Suriye’yi işgal faaliyetlerine karşı ise ABD ve BM güçlerine sığındı.

YDH- Suriye’yi işgal eden Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) rejiminin lideri Colani, 31 Ocak günü Şam'da, İngiliz The Economist dergisine Suriye için vizyonunu anlattığı bir röportaj verdi.

Colani, İsrail ile ilişkilerin normalleştirilmesi olasılığı konusunda şunları söyledi:

“Aslında tüm taraflarla barış istiyoruz ancak bölgede İsrail konusunda büyük bir hassasiyet var. Biz Şam'a sadece iki ay önce girdik ve önümüzde birçok öncelik var, bu nedenle böyle bir konuyu tartışmak için çok erken çünkü geniş bir kamuoyu gerektiriyor ve bunu tartışmak için birçok prosedür ve yasa gerekiyor ve açıkçası normalleşmeyi tartışmaya açmayı henüz düşünmedik.”

Colani, önceki son meşru Suriye hükümeti dönemini tasvir ederek, ‘’Suriye insan kaynaklarının gelişimi, ekonomi düzeyi ve komşu ülkelerle siyasi ilişkiler düzeyinde bölgesel olarak geriledi. Önceleri Suriye tüm komşu ülkeler için bir endişe kaynağıydı.’’ dedi.

 Colani ‘’önümüzdeki beş yılın birçok dönüm noktasına sahne olacağını’’ belirterek vizyonunu şu sözlerle ifade etti:

‘’Önümüzdeki beş yıllık dönem, devletin yeni ve modern temeller üzerinde yeniden inşası etrafında dönecektir.’’

Dış ilişkiler konusunda ise Colani şunları söyledi:

“Geçtiğimiz kısa dönemde Suriye ile bölgesel ve uluslararası ülkeler arasındaki ilişkileri düzeltmek için çalıştık”

HTŞ rejiminin lideri, ‘’Suriye halkının acılarını arttırabilecek ‘en önemli iki şeyin’ Amerikan yaptırımları ve İsrail’in son dönemde kaydettiği ilerleme olduğunu ve bunun çözülmesi gerektiğini’’ vurguladı:

‘’İsrailliler geri çekilmelidir çünkü ilerlemeleri gelecekte çok fazla soruna neden olacaktır.”

Suriye'de azınlıklara yönelik katliamlar sürmekteyken, özgür ve adil seçimlerin yapılması için beklenen tarih sorulduğunda Colani, seçimlerin “nüfus sayımına, yurtdışında yaşayanların geri dönmesine, büyükelçiliklerin açılmasına ve halkla yasal temasın yeniden kurulmasına ihtiyaç duyduğu” yanıtını verdi:

‘’Bu sürecin zamana ihtiyacı var, uzmanlara sordum ve tamamlamak için en az 3 ya da 4 yıla ihtiyacımız olduğunu söylediler. Eğer demokrasi, kendilerini kimin yöneteceğine ve parlamentoda kimin temsil edeceğine halkın karar vermesi anlamına geliyorsa, evet, Suriye bu yönde ilerliyor”.

Ekonomik açıdan ise Colani, Suriye'nin yatırım için önemli bir fırsat sunduğunu vurgulayarak Arap ülkelerinin egemen fonları aracılığıyla önemli yatırımlar yapma potansiyelinin altını çizdi.

Colani ayrıca ABD ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulması için devam eden çabalara dikkat çekerek, başarılı olması halinde Suriye'nin mevcut yaptırımların devamına karşı çıkacağını belirtti.

İsrail'in tampon bölgeye tecavüzüyle ilgili olarak Colani şunları söyledi:

‘’1974 yılında Suriye ve İsrail arasında Birleşmiş Milletler aracılığıyla bir anlaşma yapıldı. Şam'daki ilk günümüzde Birleşmiş Milletler'e 1974 anlaşmasına bağlı olduğumuzu ve tampon bölgede bulunan Birleşmiş Milletler gücü UNDOF'u kabul etmeye hazır olduğumuzu bildiren bir mesaj gönderdik. UNDOF ile doğrudan iletişim kuruldu ve UNDOF tampon bölgeye girmeye hazır olduğunu ifade etti ancak UNDOF'un bölgeye girebilmesi için İsrail güçlerinin son ilerlemeden önce bulundukları sınırlara çekilmesi gerekiyor.”

Yeni ilişkinin Heyet Tahrir el-Şam ile ABD arasında değil, Suriye ile ABD arasında olmasının önemini vurgulayan Colani, herhangi bir gayrimeşru askeri varlığın devam etmemesi gerektiğini ileri sürdü ve egemen bir devletteki askeri varlığın belirli bir anlaşma çerçevesinde olması gerektiğini ve bu anlaşmanın Suriye ile ABD arasında henüz yapılmadığını vurguladı.

İslam hukukunun Suriye'de geçerli hukuk olup olmayacağı konusunda ise Colani şunları söyledi:

“Bu konu uzmanların kararına bırakılmıştır. Eğer kabul ederlerse benim rolüm bunu uygulamak olacak. Eğer kabul etmezlerse, benim rolüm de onların kararını uygulamak olacaktır.”

Suriye'de herhangi bir federal sistemin halk tarafından kabul görmediğini vurgulayan Colani, Suriye Demokratik Güçleri ile ilgili olarak da “Suriye devletine katılmaya ve askeri güçlerini devlete entegre etmeye hazır olduklarını açıkladılar ancak detaylar konusunda bir tartışma var. Prensipte hemfikirler ancak detaylar konusunda bir tartışma var ve bu anlaşmaya varmak için daha fazla zamana ihtiyacımız var.” dedi.

Suriye'deki geçiş dönemi başkanı Gazze halkının Suriye'ye göç ettirilmesi konusunu reddetti:

“Suriye savaştan yeni çıkmıştır ve büyük sıkıntılar çekmektedir ve Suriye yeni sorunlara boğulmamalıdır.”