YDH-Sadık Hanefer ve Hüseyin Mellah’ın, el-Menar televizyonu için hazırladıkları Suriye krizini ele alan 7 bölümlük yazı dizisinin beşinci bölümünü yayımlıyoruz.
YDH-Sadık Hanefer ve Hüseyin Mellah’ın, el-Menar televizyonu için hazırladıkları Suriye krizini ele alan 7 bölümlük yazı dizisinin beşinci bölümünü yayımlıyoruz.
Yazı dizimizin 5. bölümünde; Suriye muhalefetini, iç ve dış dinamiklerini, silahlı grupları, ihtilafları ve sahada meydana gelen gelişmeler ışığında siyasi çizgilerini işleyeceğiz.
Suriye'de muhalefet
Baas Sosyalist partisi, ilerici cephelerin ortaklığı ile yönetimde yer alıyor. İçte ve dışta olmak üzere, çeşitli partiler, laik cepheden İslami cepheye, Komünistlere ve diğer cephelere kadar bir çok muhalif taraf bu yönetimin karşısında duruyor. Ancak bu güçler, Suriye sahasına, var olan bir kaç nedenden dolayı etki edemiyor: Geçtiğimiz on yıl da meydana gelen gelişmelerle birlikte yönetim, çeşitli avantajlar ve sonuçlar elde etti, geniş halk kesimi tarafından desteklendi ve geniş popülerlik kazandı. Bu dönemde yönetim, kapılarını muhalefete açma gereği duymadı buna karşılık olarak muhalefet de bu yönde çok istekli adımlar atamadı.
2011 martından sonra sahne değişti. Muhalif güçler, olaylar ile birlikte Arap Baharı sloganı ile yönetimden kurtulmak için bir fırsat bulurken; Mısır ve Tunus'ta rejimlerin devrilmesi ve İslami cephelerin ilerleme kaydetmesi ile bazı çevreler (Müslüman Kardeşler) heyecanlandı ve bu çevreler siyasi projelerine bir karşılık bulmak amacı ile harekete geçtiler.
Muhalefet, itirazlar
Suriye muhalefetinin en zayıf noktalarından biri yaşadığı ayrılıklardır. Arap ve uluslararası düzeyde süren girişimlere rağmen şu ana kadar saflarını birleştiremeyen ve ortak siyasi bir program sunamayan muhalefet içindeki ayrılıklar ve farklılıklar çok dikkat çekici seviyededir. Son aylarda bazı vakalarda yaşanan çekişme ve yumruklaşmalar gözden kaybolmuş değil.
Muhalefetteki ayrılıklar, sadece farklı hedeflere sahip olmalarından kaynaklanmıyor. Ayrılıkların ana sebebi, muhalefeti destekleyen ve sponsorluk görevini yerine getiren dış güçlerin çıkarlarıdır. Arabistan'ın, siyasi programını destekleyip finanse ettiği cepheler olduğu gibi, Türkiye ve Katar'ın da desteklediği cepheler var. Benzer şekilde Fransa ve İngiltere'nin sözünün geçtiği taraflar var ve hepsinin arkasında Amerika var.
Suriye Ulusal Koalisyonu
Uzun süre boyunca muhalefet bölünmüş durumda kaldı. Suriye Ulusal Konseyi ne genel sorunları çözebildi ne de kendi içindeki tartışmaların üstesinden gelebildi. Ulusal Konsey’in; sol hareketleri, Hıristiyan azınlıkları ve Kürt taraflarını konseye dahil edip renkli bir muhalefet yaratma girişimleri de başarısızlığa uğradı. Terazi kefeleri, Ankara ve Doha'nın desteklediği güçlerin işgali altındaydı. Bu durumdan kaynaklı olarak Amerika da müdahil olarak yoğun mesai ve yorucu çalışmaların ardından; Amerika'nın Şam eski elçisi Robert Ford, Katarlı ve Türk yetkililer Ulusal Koalisyonu kurup başına Muaz el-Hatib'i getirdiler.
Koalisyonun içinde yaşanan ihtilaflarla birlikte, geçici hükümet başkanı olarak Gassan Hito'nun seçilmesinden sonra istifa edenler de oldu. Sahada birbirleri ile çatışma halinde olan silahlı gruplardan bahsetmiyoruz bile.
Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Koalisyonu:
Koalisyon, Katar'ın başkenti Doha'da 11 kasım 2012 tarihinde ilan edildi. Koalisyon liderliğine Muaz el-Hatib, yardımcılığa Riyad Seyf ve Suheyr Atasi seçilirken, genel müdür de Mustafa Sebaa oldu.
Koalisyon 63 üye koltuğundan oluşmaktadır. Körfez İşbirliği Ülkeleri (Arabistan Krallığı, Katar, Bahreyn, Emirlikler, Kuveyt ve Umman); Cezayir, Lübnan ve Irak haricindeki Arap Birliği ülkeleri, Koalisyon'u tanıyan ve Suriye halkının meşru temsilcisi olarak gören ülkeler oldu.
Koalisyon; Türkiye, Amerika, Emirlikler, Fransa, NATO'ya üye ülkelerden ve bazı Arap Birliği ülkelerinden destek görüyor.
Koalisyon üyeleri
Suriye Ulusal Konseyi
Suriye Devrimi Genel Konseyi
Yerel Koordinasyon Komiteleri
Suriye Devrimi Aşiretler Konseyi
Suriye Ulema Derneği
Edebiyatçılar Birliği
Yurtsever Hareket
Türkmen Topluluğu
Asuri Süryani Topluluğu
Kürt Ulusal Konseyi
Demokrasi Kürsüsü
Yerel Meclisler
Bazı Şahsiyetler
Saf Değiştiren Siyasi Şahsiyetler
Demokratik Değişim İçin Ulusal Koordinasyon Kurulu
Bağımsız bazı güçlerden oluşan Koordinasyon marjinalize edildi. Sürekli dışlandı. Suriye planlarına uyum sağlamamasından dolayı Arap ve Batı güçlerinden de uzak kaldılar.
Kuruluş tarihi 30/6/2011. Lideri Hüseyin Abdülazim'dir.
Kısa olarak Ulusal Koordinasyon olarak bilinen muhalif güç, bir dizi muhalif cephe ve partiden, içte ve dışta bağımsız şahsiyetlerden oluşuyor. Ulusal Koordinasyon en önemli muhalif cephelerden biri olarak görülüyor.
Koordinasyon Kurulu’nun hedefleri
Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Kurulu’nun stratejisi, diğer muhalif fraksiyonlara göre değişiklik gösteriyor. Dış müdahaleye şiddetle karşı çıkmaları ile birlikte, gösterilerin barışçıl olmasından yanalar. Koordinasyon Kurulu esas olarak, Suriye yönetimini bütün varlığı ile yıkmak ve yerine demokratik bir rejim kurarak vatan birliğini güçlendirmeyi hedef alıyor.
Koordinasyon üyeleri
Koordinasyon, Suriyeli bir dizi solcu partiden, cepheden ve örgütten ve 3 ana Kürt partisinden oluşuyor:
Süryani Birlik Partisi
Arap Sosyal Demokrat Birlik Partisi
Suriye Komünist Partisi
Marksist Sol Topluluğu
Demokratik Suriye için Maan Hareketi (Maan: Heysem Menna'nın öldürülen abisi)
Kürt Sol Partisi
Demokratik Birlik Partisi (PYD)
Demokratik Kürt Partisi
Arap Sosyalist Hareketi
Ulusal Koordinasyonun iç ve dış cenahları, askeri dış müdahaleleri reddettiği gibi silahlandırma operasyonları ve para yardımları ile yapılan müdahaleleri reddediyor. Var olan krizde, yönetime de büyük sorumluluklar yüklemekten kaçınmıyorlar.
Herkesin sorumluluğu var
Bu bağlamda, Koordinasyon Lideri Hasan Abdülazim sitemize verdiği demeçte şöyle diyor: ''Rejim krizin bir bölümünden sorumlu olduğu gibi dış müdahale için çalışan, bu konuda vaatler veren ve insanlara, uçuşa yasak bölge ve dış müdahale seçeneklerinin var olduğunu söyleyip hayaller satan dış muhalefet de krizin sorumlularındandır. Rejim tarafındaki aşırıcılar, askeri çözüm üzerinden oynadılar. Aynı şekilde muhalefet tarafındaki aşırıcılar ve Suriyeli olmayan ve İslami Emirlik kurma projeleri ile gelen bazı gruplar da askeri çözüm seçeneğine oynadılar.''
Abdülazim'e göre, Suriye halkının talepleri şunlar: Despot, zorba ve yolsuzluklarla dolu tarihi olan rejimi yıkmak ve yerine demokratik ve bütün tarafları -etnik, mezhebi, dini- içine alan medeni bir devlet kurmak.
Koalisyon ve Koordinasyon
Koordinasyon’un, Koalisyon ve Ulusal Konsey’in politikalarına, şiddetle karşı çıktığını herkes biliyor. Abdülazim bu konuda şöyle dedi: ''Ulusal Konsey, askeri çözüm ile -rejimin de güvendiği gibi- bir yerlere gelebileceğini sanan Müslüman Kardeşlerin kontrolünde. Koalisyonu kurup Muaz el-Hatib gibi şahsiyetleri içine katmak, bu durumu değiştirmiyor. Muaz el-Hatib, bizim de önerimiz olan, şiddetin durması için rejim ile diyalog kurma pozisyonunu aldığı zaman büyük tepkiler aldı. Çünkü Koalisyon'un mahkum olduğu bazı durumlar var: Para yardımı, silahlandırma ve dış güçler gibi.''
Koalisyon Hükümeti
Abdülazim, Suriye'nin kuzeyi için geçici hükümet kurma seçeneğine şiddetle karşı duruyor ve şöyle devam ediyor: ''Ulusal Koordinasyon, iç ve dış muhalif müttefikleri ile, ülkenin kuzeyinde geçici hükümet kurma çalışmalarına karşıdır. Biz, Ulusal Konsey kurulduğunda da, sürgünde bir hükümete karşı olduğumu belirtmiştik. Biz Cenevre'de alınan kararlarla belirtilen, bir tarafta muhalefetin ve devrimcilerin, diğer tarafta yönetimin olacağı müzakere masası ile kurulacak geçiş hükümetini destekliyoruz.''
Silahlılar ve cihatçılar
Raporlar, muhalifler ile silahlı gruplar arasındaki -aynı safta olan Koalisyon ve Özgür Suriye Ordusu dahil- çatlaklar derinleşiyor. Bu çatlak sahadaki ''yetkili'' iddiasında bulunanların çokluğundan da muzdarip. Buna ek olarak, farklı çizgiler ve rekabetten dolayı birbirine bağlı, tutarlı ve uyumlu bir örgüt yapısı da yok. Sahada bir çok tasfiyenin yapılacağı konuşuluyor. Bu tasfiyelerin içinde, bir kaç hafta önce suikast girişimine maruz kalan Özgür Suriye Ordusu komutanı Riyad Esad'ın de olacağı söyleniyor.
Dolayısı ile ''cihatçı gruplar'' Özgür Suriye Ordusunun bir çok mevkisini ele almayı ve muhalefetin etki alanının büyük bir kısmını kontrol etmeyi başarabildi. Özellikle de el-Kaide'ye biat eden Nusra örgütü ile sponsoru dış güçler olan bir çok cihatçı grup, etki alanını oldukça genişletti.
Buradan yola çıkarak, siyasi muhalefetin Suriye içinde seslerinin olmadığını söyleyebiliriz. Öncelik alanlarda ve Suriye krizi, ateş çevre ülkelere ulaşmadan dış cephelerin uzlaşmasına bağlı bir çözümü beklemekte.
Çeviren: Hasan Sivri
