Rusya’nın bölgesel stratejisi ve 4’lü işbirliği, yeni bir bölgesel güvenlik düzeninin üretilmesi kapasitesine sahiptir.
YDH- İranlı gazeteci Hadi Muhammedi, Maşrık gazetesinde yayımlanan yazısında, Rusya’nın Suriye’deki uzun vadeli planını ve bunun bölgesel sonuçlarını analiz etti.
Rusya’nın terörizmle gerçek anlamda mücadele adıyla Suriye sahnesine girerek yeni stratejisini aşamalı olarak ortaya koymaya başlaması, Suriye’deki siyasi hedefleri için tekfirci grupları destekleyen Batılı ülkelerin ve bölgesel ortaklarının tepkisine neden oldu.
Bu tepkilerin en temel sebeplerinden biri Rusya’nın Suriye’deki etkin varlığının onların geçen 5 yıllık stratejilerini etkisiz bırakacak olmasıdır.
Ruslar ödeyeceği bedelleri azaltmak için enformatik, siyasi ve operasyonel programını ve stratejisini büyük bir maharetle uyguluyor.
Saldırılarını Suriye krizinin çözümünün ön adımı olarak tanıtan Ruslar, Suriye’de yapacakları konusundaki hassasiyetlerini azaltmak için Amerika’dan, Batı’dan ve diğer bölge ülkelerinden terörle mücadeleye etkin bir şekilde katılmasını istedi.
Gerçi şimdiye kadar bu konuda olumlu bir cevap alamadı; ama Batı’dan ve bölge gericilerinden gelecek karşı adımları azalttı.
Batılıların ve bölgedeki gericilerin tepkileri
Verilen tepkiler farklı düzey ve katmanlarda oldu. Rusya’nın hava operasyonlarındaki sürat ve şiddeti ve çeşitli bölgelerdeki kara operasyonları sebebiyle bazı reaksiyonlar daha acil ve özel önceliklerle ortaya konuyor. Bu çerçevede Batılıların ve bölgedeki gericilerin acilen askeri teçhizat ve silah gönderme azmine değinmek gerekiyor.
Bu alanda en önemli hususlardan biri şudur: Hem Rusya hem de Amerika, attıkları aşamalı adımlarla Suriye krizinin ötesinde yeni düzeyde bir stratejik tepki veriyorlar.
Rusya, Suriye dosyasında attığı adımların terörizmle mücadele sınırında durmayacağını; sadece Suriye yönetimini ve ortaklarını desteklemekle kalmayıp Suriye’de kalıcı olmak için geniş kapsamlı bir plana sahip olduğunu gösterdi.
Rus hava kuvvetleri ile İran, Suriye, Irak hava kuvvetleri arasındaki koordinasyon, tekfirci terörizmle mücadele için istihbarat paylaşımı veya Suriye’de büyük bir askeri üs kurma planı, savunma veya saldırıya yönelik askeri ve elektronik teçhizat intikali ve kullanımı deniz ve hava araçlarının konuşlandırılması, Batılı ve Arap çevrelerin kendilerini stratejik bir gaflette hissetmelerine neden oldu.
Amerikalılar; basın, diplomasi, lojistik güvenlik ve operasyonel bakımdan taktik adımlarla Rusya’ya karşı bir stratejik denge kurmaya çalışıyor. Afganistan’daki Amerikan askerlerinin kalış süresinin 2016’dan sonrasına uzatılması bu reaksiyonlardan biridir.
Terörist gruplar müzakere masasındaki tek koz
Suriye krizi ile ilgili tüm taraflar şunu çok iyi biliyorlar ki Suriye’deki hava ve kara operasyonları arttığı, terörist grupların bağlantı şebekesi çöktüğü, onların operasyon kapasiteleri ve silah-mühimmat desteği yıprandığı ve bunlar Suriye’nin güney ve kuzey sınırlarına doğru kaçtığı oranda krizin çözümü için yapılacak siyasi müzakerelerde ağırlıkları da azalmış olacak.
Ruslar ise operasyonları için öngördükleri zaman limitinin Suriye’deki kara unsurlarının operasyonlarına bağlı olduğunu dolayısıyla hedefin, Ruslar tarafından yapılan planlamanın sonuçlarının niteliğine göre konduğunu açıkladılar.
Bu yüzden Batılıların ve bölgedeki gericilerin tepkilerinin bir bölümü, temel bir eksen olarak Beşşar Esed’in iktidardan çekilmesinin siyasi olarak garanti edilmesi üzerine yoğunlaşmaktadır ve onlar bu meseleyi terörist grupların çökertilmesinden önce kazanmak istemektedir.
Bu isteğe İran ve Rusya’dan verilen cevap son derece açık oldu. Gerçi Batı ve müttefikleri terörist gruplara yardım ulaştırma konusunda ciddi bir gayret içine girmiş olsa da onlar da çok iyi biliyorlar ki sahadaki operasyon sürecini ve sonuçlarını etkileyebilecek durumda değiller.
Hava operasyonlarının etapları
Rusya’nın ilk iki haftada 600 uçuş ve terörist grupların mevzilerine yönelik 456 operasyonla yaptığı hava saldırıları; Şam kırsalı, Humus, Hama, İdlib ve Halep kırsalında yapılacak kara operasyonlarının ilk etabının mukaddimesiydi.
Nitekim kara operasyonlarıyla paralel olarak hava operasyonlarının şiddeti azaldı, böylece hava operasyonlarının karadaki ilerlemelerdeki sonuçları sağlamlaştırıldı.
Hava operasyonlarının ikinci etabı, karadaki ilerlemelerin ve Suriye’nin merkezi bölgeleriyle asli şehirlerindeki işin tamamen bitirilmesi hedefinin ön şartlarının oluşturulmasının ardından Türkiye ve Ürdün sınırındaki lojistik hatların kesilmesine paralel olarak uygulamaya konacak.
Hava ve kara operasyonlarının birinci etabında terörist gruplar arasında çaresizlik ve gerginliğe tanık olunduğu gibi, ikinci etapta da şu öngörülüyor: Silah ihtiyacının artması ve coğrafi bölgelerin sınırlanması, daha büyük grupların küçük grupları yutmaya ve onların imkanlarını ele geçirmeye çalışmalarına ve dolayısıyla da terörist gruplar arasındaki çatışmaların daha da artmasına neden olacak.
Terörist grupları destekleyenler neden panikte?
Terörist grupları destekleyenlerin siyasi müzakerelerin başlamasına dair panikleri, onların muhtemel siyasi müzakerelerde terörizmi bir koz olarak kullanmaya dayalı yeni anlayışlarını yansıtıyor.
Dolayısıyla önümüzdeki haftalarda zamanın iyi kullanılması, kara ve hava operasyonlarının ikinci etabının meyvelerini vermesinde ve Suriye krizinin yönetilmesinde son derece önemli bir rol oynayacak.
Özellikle Suriye’deki yeni sürece paralel olarak Irak’ta da IŞİD’in bulunduğu bölgelerin kontrol altına alınmasına yönelik gelişmeler yaşanıyor.
Amerikalılar, Rusya’nın Irak’a girişini önleyebilmek için F-16 uçaklarının teslimi ve gerekli mühimmatın verilmesi konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmeye başladı. Ancak Amerika’nın bu adımı, Bağdat’ın Rusya, İran ve Suriye ekseni ile güvenlik işbirliğini etkileyemeyecek.
Batılıların ve bölgedeki gericilerin tepkileri ve adımları, daha ağır bedelli ve incitici olacak, Suriye’de terörizmi destekledikleri açıkça ortaya çıkacak. Bu tepkilerden biri, kuzey Avrupa’da hazırlanan bazı savaş araçlarının Amerika’nın onayı ile Türkiye’ye nakledilmesi ve Suriye içindeki terörist gruplara gönderilecek olmasıdır. Masrafları Suudi Arabistan, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından karşılanan bu araçlar konusunda Ruslar ciddi bir uyarı yaparak böylesi bir adımın karşılıksız kalmayacağını ifade etti.
Rusya’nın ve Suriye içindeki bölgesel ortaklarının yeni stratejisinin en önemli noktalarından biri bu strateji ve işbirliğinin öngördüğü boyutların önceden açıklanmasının önlenmesidir. Bu,
Batılıların ve bölgedeki gericilerin adımlarına paralel olarak ortaya çıkacaktır.
ABD-Rusya anlaşması
Amerika’nın Rusya ile müzakerelerden sonraki en önemli kazanımı Suriye’deki operasyon ortamından silinmemesi, onların uçaklarının Rus uçaklarıyla 36 kilometre mesafede tutulması ve uçuşların Suriye’deki Rus operasyon komutanlığına bildirilmesi oldu.
Amerika’nın bu varlığının işlevselliği en fazla şu olabilir: Amerika, karadaki durumu görüntüleyerek teröristlerle istihbarat paylaşımı yapabilir veya onları yönlendirebilir. Şu anda da iletişim sistemleri aracılığıyla zaten yapılmakta olan bu iş şu an Rusların gözetimi altındadır ve dolayıcıyla bu, gözetim altında bir işlevsellik olarak görülmektedir.
Sonuç
Suriye’deki yeni gelişmelere ilişkin bu tablo şunları göstermektedir:
1- Rusya’nın Suriye’deki hava operasyonları stratejisi, zaman ve coğrafya ile sınırlı değildir.
2- Batılıların ve bölgedeki gericilerin tepkileri, genellikle taktiksel, ilkel ve ciddi bir etkileyicilik kapasitesinden yoksundur.
3- Rusya, İran, Irak ve Suriye’nin terörle mücadele işbirliği, son derece ciddi, planlı ve genişlemeye elverişlidir.
4- Rusya stratejisinin boyutlarının aşamalı olarak ortaya çıkışı ve Suriye ve Irak’ta İran’la işbirliği, planlı ve hedeflidir.
5- Bu stratejinin ve 4’lü işbirliğinin hedefleri terörle mücadelede son derece şeffaf ve güvenlik inşa edici ve Batı’nın tekfirci terörizm vesilesiyle Suriye’de yönetim devirme stratejisini önleyicidir.
6- Rusya’nın bölgesel stratejisi ve 4’lü işbirliği, yeni bir bölgesel güvenlik düzeninin üretilmesi kapasitesine sahiptir.
7- Rusya’nın stratejisinin uygulanmasında bedellerin azaltılması ve 4’lü işbirliği, gösterilecek tepkileri etkisiz kılabilecek farklı taktik ve yöntemlere sahiptir.
Çeviri: YDH
