SAAF-El-Cezire televizyonu adına Afganistan üzerine araştırma yapan Muaviye Zubeyr’in hazırladığı
SAAF-El-Cezire televizyonu adına Afganistan üzerine araştırma yapan Muaviye Zubeyr’in hazırladığı “Afganistan’da Eğitim Kurumu – Gerçekler, İdealler” başlıklı raporu arkadaşımız Furkan TORLAK çevirdi.
Afganistan’da Eğitim Kurumu
Afganistan’da 1925’de kurulan Tıp Fakültesi Kabil Üniversitesi’nin ilk tohumu olarak görülüyor. Tıp Fakültesi’ni 1935 yılında “Edebiyat Fakültesi” izlemiş; 1943 yılında da Mühendislik, Eczacılık, Bilim, Hukuk ve Şeriat fakülteleriyle Kabil üniversitesi bir eğitim kurumu olarak yapılandırılmıştır. Daha sonra diğer fakültelerin de eklendiği üniversitede en son 1980 yılında Edebiyat Fakültesi’nden ayrılarak Sanat Fakültesi kurulmuştur.
Afganistan’da Kabil Üniversitesi’ne ek olarak 8 üniversite bulunuyor. Bu üniversiteler, Celalabad, Mezar-ı Şerif, Herat, Kandehar, Bamiyan, Host ve Kunduz’da bulunuyor. Bu üniversitelerden birisi de Kabisa’daki Biruni üniversitesi.
El-Cezire televizyonu heyeti, öğretim durumunu anlamak için üniversitenin her tarafını dolaşmak istiyor. Ancak Üniversite rektörü ayrıntılar noktasında heyeti “güvenlik gerekçesi”yle bilgilendirmekten kaçınıyor.
Afganistan’da çeşitli fakültelere bağlı birçok enstitü bulunuyor. Bunların en önemlilerinden birisi de “Öğretmen Eğitimi Enstitüsü”. Bu enstitü, yüksek okul mezunlarını kabul ediyor ve iki yıllık bir eğitim imkânı sunuyor. Okul belirli alanlara ilişkin uzman öğretmenler yetiştiriyor. “Öğretmenler Evi” diye bir enstitü daha var. Bu enstitüde eğitim ise 5 yıl. Bu enstitü bilimsel ve toplumsal her alana ilişkin uzman öğretmenler yetiştiriyor. Mezunların geneli köylük bölgelerde hizmet veriyor.
Diğer eğitim seviyeleri
El-Cezire ekibi, Enformasyon Bakanlığı’nda Bakan’ın müsteşarı ve sözcüsü Üstat Zahur Afgan ile görüşüyor. Bakan sözcüsü alt seviyeler olan ilkokul, ortaokul ve lise seviyesinde yüzde 65’i ilkokul okuyan 6 milyon kişinin bulunduğunu söylüyor.
Bu durum Taliban yönetimi zamanında altı yıl süreyle durdurulan eğitim kurumlarından daha ileri gözüküyor. Nitekim Taliban döneminde sadece dini ilimler ve şeriat alanında eğitime devam edilebilmişti. Taliban yönetiminin 2001 yılında devrilmesinden sonra eski öğrenciler eski öğretim seviyelerinden eğitime geri alınmış. Öte yandan yüz binlerce çocuk, ilkokula kaydını yaptırmış bulunuyor. Bakanlık sözcüsü “Şimdi bile Taliban kendi otoritesi altında bulunan özellikle de güneydeki bölgelerde bilimsel eğitimi engelliyor” diyor.
Afganistan’da ilkokula altı yaşından itibaren başlanıyor ve eğitim süresi altı yıl. Afganistan’ın çeşitli bölgelerinde toplam beş bin ilkokul var.
Afganistan’da ortaokul da altı yıl. İlkokul, ortaokul ve liseye giden öğrenci toplamının yüzde 15’ini bu grubun öğrencileri oluşturuyor.
Lise eğitimi ise üç sene. Bu grubun öğrencileri toplamın yüzde 10’unu oluşturuyor. Eski Eğitim Öğretim Kurumuna göre ihtisaslaşma 9. sınıfta yani orta sonda başlıyor. Toplumsal bilimler ile asri bilimler diye iki ihtisas bulunuyor.
1992 yılında kurulan Mücahitler hükümeti zamanında ise iki ihtisas liseye eklenmişti. Enformasyon Bakanlığı eski kurumun programını hâlihazırda Kabil’deki beş okulda değerlendirmek için deniyor.
http://www.aljazeera.net/NR/exeres/F2D19CFD-BD4D-48C2-B68B-9479FDCF23EC.htm
