Rusya, Türkiye ve İran dışişleri bakanları, Moskova’daki görüşmenin ardından Suriye konusunda ortak bir bildiri yayımladı.
YDH- ISNA haber ajansının bildirdiğine göre Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif ve Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Şam’da yaptıkları üçlü görüşmenin ardından yayımladığı ortak deklarasyon şu maddelerden oluşuyor.
1- Bakanlar, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğine, bağımsızlığına, birliğine ve toprak bütünlüğüne ve BM sözleşmesinin ilke ve hedeflerine bağlı olduklarını bir kez daha belirtti ve herkesin bu ilkelere saygı göstermesi gerektiğini vurguladılar.
2- İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanları tarafından 22 Kasım 2017 ve 4 Nisan 2018 tarihlerinde yayımlanan ortak bildiri çerçevesinde üçlü işbirliğinin geliştirilmesi yönündeki kararlılığı vurguladılar.
3- BM Güvenlik Konseyi’nin 2254 sayılı kararı perspektifine uygun olarak Suriye’de kalıcı siyasi çözüme ulaşılmasını kolaylaştırma ve Astana toplantılarındaki çok boyutlu mekanizmalarından yararlanma konusundaki ortak çabaların arttırılmasında anlaştılar.
4- Astana toplantılarının işlevselliğini tek uluslararası adım olarak vurguladılar ve bu toplantıların terörle mücadele için ortak çabalar ve şiddet düzeyinin düşürülmesi yoluyla siyasi çözüme ulaştıracak uygun şartların oluşturulmasını sağladığını; bu cümleden Suriyeliler ile Suriyelilerin diyalogunu kolaylaştırdığını ve Suriye’deki durumun iyileşmesine yardım ettiğini belirttiler. Bakanlar, Suriye konusundaki bir sonraki uluslararası toplantının Haziran 2018’de Astana’da yapılmasını kararlaştırdılar.
5- Suriye halkının özgür iradesine dayalı olarak, Suriyelilerin yönetiminde ve liderliğinde adil, özgür ve kapsamlı bir siyasi süreç ile Suriye halkının destekleyeceği bir anayasa ve tüm Suriyelilerin katılacağı özgür, adil ve BM gözetiminde seçimler yapılmasıyla sonuçlanacak Suriye’de gerçek bir siyasi çözüme ulaşmada Astana toplantılarının rolünün önemini vurguladılar. Bu doğrultuda İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti’nin üst düzey temsilcilerinin üç garantör ülkenin koordinasyonu ile Soçi’de gerçekleşen Suriye Ulusal Diyalog Kongresi’nin tavsiyeleri çerçevesinde Cenevre’deki anayasa komisyonunun en kısa sürede başlamasını kolaylaştırmak için BM Suriye Özel Temsilcisi ile ortak ve düzenli istiarelerini arttırma konusunda anlaştılar.
6- IŞİD’in, Nusra Cephesi’nin ve Suriye’deki el-Kaide ve IŞİD bağlantılı diğer tüm kişi, grup örgüt ve varlıkların –ki bunlar BM Güvenlik Konseyi tarafından da tanınmıştır- nihai olarak yok edilmesi için işbirliğinin sürdürülmesi yönündeki kararlılığı vurguladılar ve terörle mücadelede kolektif çabaların başarısını açıkladılar.
Bakanlar, tüm muhalif silahlı gruplardan söz konusu terörist gruplarla derhal ve tamamen ilişkilerini kesmesini istediler.
7- Gerginliğin azaltılması için çabaların önemini vurguladılar, sahada şiddetin azalmasına yardım eden ve insani acıların azalmasında etkili rol oynayan ateşkes rejiminin korunmasına bağlı olduklarını bir kez daha belirttiler.
8- Terörle mücadele bahanesiyle sahada yeni gerçeklikler yaratılmasına yönelik tüm çabaları reddettiler ve Suriye’nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü zayıflatma ve komşu ülkelerin ulusal güvenliğini zayıflatma yönündeki tüm gündemlerle mücadele kararlılığını ortaya koydular.
9- Suriye’de her türlü kimyasal silah kullanımını şiddetle mahkum ettiler. Bu konudaki her türlü raporun kimyasal silahların yayılmasının, üretiminin, depolanmasının ve kullanımının önlenmesi konvansiyonuna uygun olarak ve yetkili tek uluslararası merci olan kimyasal silahların önlenmesi kurumu tarafından acil ve profesyonel olarak araştırılmasını istediler.
10- Sivillerin korunması, acil insani yardımların hiçbir sınırlama olmaksızın ihtiyaç sahiplerine ulaştırılmasının kolaylaştırılması yoluyla insani durumun iyileştirilmesi, taraflar arsındaki güven oluşturucu çabaların korunması, Suriye’deki durumun yeniden normalleşmesine yardım edilmesi ve içerideki ve dışarıdaki mültecilerin güvenliğinin ve geri dönüş şartlarının sağlanması yönündeki ortak çabaların sürdürülmesini vurguladılar.
11- Türkiye Cumhuriyeti’nin tutukluların/kaçırılanların serbest bırakılması, cesetlerin teslim edilmesi ve kayıpların belirlenmesi için oluşturulan çalışma grubunun ikinci toplantısının önümüzdeki günlerde İstanbul’da yapılması yönündeki teklifi olumlu karşılandı.
12- Uluslararası toplumdan en çok da BM ile onun insani yardım örgütlerinden yardımlarını Suriye’ye, tüm Suriyelilerin yararına olacak şekilde, bu cümleden mayınların temizlenmesi, temel altyapıların, toplumsal ve ekonomik imkanların yeniden canlandırılması ve tarihi mirasın korunması için yapmasını istediler.
