Irak’ta bugün genel seçimler yapılıyor. Daha önceki seçimlere ortak liste ile giden Şii, Sünni ve Kürt partiler, bu seçimlere kendi aralarında bölünmüş olarak girdiler.
YDH- Irak, Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinden sonra dördüncü kez seçimlere gidiyor.
Daha önceki seçimler, 2005’te, 2010’da ve 2014’te yapılmıştı.
Parlamenter sistemin geçerli olduğu Irak’ta seçimler, diğer ülkelerin aksine mecliste çoğunluğu elde eden siyasi gruplara iktidar, azınlıkta kalanlara ise muhalefet rolü vermiyor; çünkü meclise girebilen her grup hükümette yer alıyor.
Cumhurbaşkanından bakanlıklara ve meclis başkanlığına kadar tüm yönetim makamları, siyasi grupların mecliste kazandığı sandalye sayısına ve uzlaşmaya göre belirleniyor.
Irak Yüksek Seçim Kurulu’nun açıklamasına göre 12 Mayıs 2018’de yapılan seçimlere 27 ittifak, bunun yanında 88 seçim listesi ve 205 siyasi parti katılıyor. Bunlar 18 seçim bölgesinde toplamda 320 ittifak listesiyle birbiriyle rekabet ediyor.
Irak’ın 18 ilindeki toplam seçmen sayısı 24.5 milyon, 21 ülkede kurulacak sandıklarda oy kullanması beklenen yurt dışındaki Iraklı seçmen sayısının da yaklaşık olarak 1 milyon olduğu belirtiliyor.
Irak meclisindeki 328 sandalye için 7 bin 367 aday rekabet ediyor. Bir önceki seçimlerde bu rakam 9 binin üstündeydi.
İttifaklar
Daha önceki seçimlerde ittifaklar büyük ölçüde etnik veya mezhebi aidiyetlere göre oluşuyordu. Ancak bu seçimlerde Şiiler de Sünniler de Kürtler de kendi aralarında bölünerek birden fazla ittifak kurdular.
1- Nasr ve Islah ittifakı: Liderliğini Başbakan Haydar el-İbadi yapıyor. En önemli seçim vaadi yolsuzlukla mücadele. Bu ittifakta sadece Şiiler değil Sünni liderler ve gruplar da yer alıyor: Dışişleri Bakanı İbrahim Caferi, Fazilet Partisi Başkanı Hüseyin Şehristani, Haşd Şabi Heyeti Başkanı Falih Feyyad, eski Elektrik Bakanı Kasım Fehdavi gibi Şii liderlerin yanı sıra eski Savunma Bakanı Halid el-Ubeydi, Sünni Divan Vakfı Başkanı Abdullatif Humeym gibi Sünni liderlerin liderlik ettiği gruplar da yer alıyor.
Turhan Mazhar Hasan el-Mufti liderliğindeki el-Hakku’l Medeni ve Casim el-Beyati liderliğindeki Irak Türkmenleri İslami Birliği gibi Türkmen partiler de bu ittifakta yer alıyor.
2- El Fethu’l Mubin ittifakı: Liderliğini Bedir örgütü Başkanı Hadi el-Amiri yapıyor. 14 siyasi gruptan oluşan ittifakta Humam Hammudi liderliğindeki Irak İslami Yüksek Konseyi dışında çoğunlukla Haşd Şabi’nin bileşenleri yer alıyor.
3- Kanun Devleti ittifakı: Liderliğini eski Başbakan Nuri el-Maliki yapıyor. Daha önceki iki seçimi kazanan Kanun Devleti ittifakı, bu seçimlerde de en şanslı ittifaklardan biri olarak görülüyor.
4- Sairun Nahvu’l Islah ittifakı: Liderliğini Sadr grubuna bağlı el-İstikametu’l Vatani partisinin lideri Hasan Abdullah el-Akıli yapıyor. Hamid Mecid Musa liderliğindeki Irak Komünist Partisi, Kahtan el-Cuburi liderliğindeki Adil Devlet Partisi, Adnan Abdulkerim el-Azavi liderliğindeki Değişim İçin Gençler Hareketi, ittifakta yer alan gruplardan bazılarını oluşturuyor.
Bu ittifaka liderlik eden Sadr grubu, kimileri tarafından laik partilerle ittifak yaptığı için eleştirilse de Sadr Grubu liderlerinden İbrahim el-Cabiri, iki yıldır taifeciliğe karşı mücadele verdiklerini belirterek bu ittifakın şaşırtıcı olmaması gerektiğini söylüyor.
5- Milli Hikmet İttifakı: Bu ittifaka, Irak İslami Yüksek Konseyi’nden ayrılan Ammar el-Hekim liderlik ediyor. Diğer gruplarla ittifak yapmayan Milli Hikmet İttifakı, Suudi Arabistan’la ilişkileri sebebiyle eleştiriliyor.
6- İtilaf el-Vataniye (Ulusal İttifak): Liderliğini önceki seçimlerde Sünni grupların oluşturduğu el-Irakiye İttifakına liderlik eden İyad Allavi yapıyor. Halen meclis başkanlığı görevinde bulunan Selim Cuburi, Irak Ulusal Proje Partisi Lideri Cemal Dari, Arap Seçeneği partisi Abdulkerim Cuburi, Ulusal Diyalog Cephesi Başkanı Salih Mutlak gibi Sünni liderler bu ittifakta yer alıyor. İttifakta 22 siyasi grubun bulunduğu bildiriliyor.
7- El Kararu’l- Iraki İttifakı: Liderliğini Cumhurbaşkanı Yardımcısı Usame Nuceyfi yapıyor. Hamis el-Nancer liderliğindeki El Meşru el-Aabi fi’l Irak, eski Planlama Bakanı Salman el-Cemil liderliğindeki Tecemmu el-Mustakelu’l Vatani gibi 10’a yakın Sünni grup bu ittifakta yer alıyor.
Kürt partiler
Kürt partileri daha önceki seçimlerin aksine bu seçimde ittifak yapmadı, Kerkük dışındaki yerlerde her parti bu seçimde bağımsız olarak yer alıyor. Kürt partileri Kerkük’te ise Yusuf Muhammed liderliğindeki Vatan ittifakı ile seçim yarışına katılıyor.
Goran (Değişim) Hareketi, Berhem Salih liderliğindeki Demokrasi ve Adalet İttifakı ve Cemaat-ı İslami bu ittifakta yer alıyor.
Barzani’nin Kürdistan Demokrat partisi (KDP) Kerkük’te ve diğer tartışmalı bölgelerde seçimleri boykot ediyor.
Kürdistan Bölgesi içinde yer alan Erbil, Süleymaniye Duhok gibi kentlerde ise seçim yarışının KDP, KYB, Goran ve Cemaat-ı İslami gibi partiler arasında olacağı bildiriliyor.
