Maliye Bakanlığı Genel Muhasebecisi yedek askerlerin terhis edilmesinin ekonomiyi canlandıracağını söyledi
YDH- Financial Times'a göre, İsrail bu yıl 60 milyar dolar borçlanmayı, devlette işe alımları dondurmayı ve vergileri arttırmayı planlıyor.
Habere göre Gazze çatışmasını desteklemek için savunma harcamaları neredeyse iki katına çıkacak.
Hamas ile savaş nedeniyle ekonomi 2023’ün son çeyreğinde yaklaşık %20 oranında daraldı. Ancak Maliye Bakanlığı’nın genel muhasebecisi Yali Rothenberg’e göre yedek askerlerin terhis edilmesi ve tüketici harcamalarının kademeli olarak iyileşmesiyle toparlanma umudu var.
Yali Rothenberg, “Ekonomik temeller orada, ileri teknoloji sektörüne bakarsanız, orada olduğunu görürsünüz. Altyapı yatırımlarına bakarsanız, orada. Özel tüketime bakarsanız, orada” dedi.
Rothenberg, İsrail ekonomisinin sağlığına kavuşmasında kritik bir faktörün de yedek askerlerin terhis edilmesi olduğunu söyledi.
İsrailli yetkililerin 7 Ekim’den sonra askere çağrılan 300 bin kişinin yaklaşık beşte birinin halen görevde olduğunu söylediğini nakleden Rothenberg, bu sayının Mart ayı sonuna kadar 30 ile 40 bin arasına düşmesinin beklendiğini söyledi.
Ancak hükümet, böylesine yoğun nüfuslu bir bölgeye yapılacak bir saldırının yıkıcı olacağı yönündeki uluslararası uyarılara rağmen, Gazze’deki saldırısını yerlerinden edilmiş 1 milyondan fazla insanın sığındığı güney şehri Refah’a doğru genişletmekle tehdit ediyor.
Filistinli sağlık yetkililerine göre İsrail saldırısı 29 binden fazla insanın ölümüne neden oldu, şeridin büyük bir bölümünü harap etti ve 2.3 milyonluk nüfusun yüzde 85’inden fazlasını evlerini terk etmek zorunda bıraktı.
Binlerce yedek askerini terhis etmesine rağmen İsrail rejimi öngörülebilir gelecekte Gazze Şeridi’nde güvenlik varlığını sürdürmeyi beklediğini söyledi.
Benyamin Netanyahu’nun ofisi Cuma günü savaş sonrası Gazze için İsrail’in bölgede büyük bir güvenlik tamponu oluşturmasını öngören bir plan yayımladı.
Lübnan-İsrail sınırında Hizbullah ile İsrail güçleri arasında neredeyse her gün yaşanan çatışmaların büyük bir çatışmaya dönüşmesinden de endişe ediliyor.
İsrail hükümeti bu yıl savunma harcamalarını 55 milyar şekel (15 milyar dolar) arttırarak savaş öncesi bütçenin yüzde 85’ine çıkarmayı planlıyor.
Böylece, çatışma öncesinde yüzde 13,5 olan savunma harcamaları 2024 bütçesinin yaklaşık yüzde 20’sine ulaşacak.
Önerilen 2024 bütçesi şu anda Knesset komiteleri tarafından inceleniyor ve önümüzdeki ay onaylanması bekleniyor.
Rothenberg, “İsrail’de önümüzdeki yıllarda savunma harcamalarının artacağını düşünüyoruz. Bu nedenle şu anda mali adımlar atıyoruz” dedi.
Rothenberg ayrıca gelecekteki savunma harcamaları konusunda tavsiyelerde bulunmak üzere hükümet dışından uzmanlardan oluşan bir komite kurulduğunu da sözlerine ekledi.
Rejimin 2023 yılı gelirleri tahminlerin 12 milyar şekel altında gerçekleşirken, hükümet savaş nedeniyle harcamalarını yaklaşık 26 milyar şekel arttırdı.
Buna, Hamas’ın 7 Ekim saldırısının hemen ardından Maliye Bakanlığı’nın hükümetin bütçe dışında faaliyet göstermesine izin veren özel izinler çıkarması nedeniyle savunmaya yapılan 4.7 milyar dolarlık ek harcama da dahil.
Bütçeyi dengelemek amacıyla bakanlık katma değer vergisini 2025’te %17’den %18’e çıkarmayı planlarken, bu yıl ve önümüzdeki yıl sigara ve bankacılık gibi vergileri artıracak, kamuda işe alımları donduracak ve kamu sektörü ücret artışlarını erteleyecek.
Moody’s bu ay İsrail’in kredi notunu Gazze’deki savaş, savaşın belirsiz süresi ve ekonomi üzerindeki geniş çaplı etkisine ilişkin endişeler nedeniyle A1’den A2’ye düşürmüştü.
Derecelendirme kuruluşu ayrıca çatışmanın ülkenin kuzey cephesine yayılma riski nedeniyle İsrail’in borç görünümünü de negatife indirdi.
Geçtiğimiz ay İsrail Merkez Bankası Başkanı, hükümeti harcamaları hızla kısmaya çağırarak, piyasadaki “güvenilirliğinin” harcamalarda kesinti ve gelirlerde artış da dahil olmak üzere bütçe ayarlamaları yapmasına bağlı olduğu uyarısında bulundu.
İsrail hükümeti bu yıl gayrisafi yurtiçi hasılanın yüzde 6,6’sı oranında bir bütçe açığı öngörüyor ve büyümenin 2023’te yüzde 2’den bu yıl yüzde 1,6’ya düşeceğini tahmin ediyor.
Savaşın patlak vermesinin ardından yaklaşık 81 milyar şekel borçlanarak borcun GSYH’ye oranını yaklaşık son sekiz yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 62’ye çıkardı.
Bakanlık bu yıl bu oranın beş ila altı puan daha artmasını bekliyor ve yaklaşık 250 milyar şekel sağlamak için hem iç hem de uluslararası piyasalara erişmeyi hedefliyor.
Bununla birlikte, borcun GSYH’ye oranının yüzde 70’in altında kalmaya devam edeceğini öngörüyor.
New York ve Londra gibi prestijli finans merkezlerinde yatırımcılarla temaslarda bulunan Rothenberg, borcun önemli bir kısmının yerel kaynaklardan sağlanacağını vurguladı.
Bununla birlikte, bakanlığın dolar piyasasını dikkatle değerlendirdiğini ve tüm seçeneklerin araştırıldığını belirtti.
“Yatırımcılar İsrail menkul kıymetlerini satın almaya hevesli, bunu kazançlı bir fırsat olarak görüyor ve mevcut gerilimi azaltmayı kabul ediyorlar” dedi.
