''Ahir zamanlarda yaşarken'' parmaklarımızın ucundaki manipüle edilmiş gerçekliğin pazarlandığı içerik ortamının tehlikesinin farkına varmalıyız ve her gün onlarca insanın Siyonist bir işgalci tarafından katlinin, yapay zeka içerikleriyle romantize edilip gerçeklikten saptırılışına müsaade etmemeliyiz.
YDH- Araştırmacı Elşeyyal ve Fernandez, Middle East Eye'da, 'All Eyes on Rafah': How a viral campaign exposed an unfolding AI war'' başlığıyla yayınlanan makalelerinde ''Tüm Gözler Refah'ta'' resmini incelemeye tabi tutuyor. Gerçek bir vahşet görüntüsü yerine tercih ettiğimiz bir yapay zeka görüntüsüyle elde etmeye çalıştığımız özü sorgulayan araştırmacılar, Baudrillardcı ''gerçekliğe yapılan şantaj'' deliliğiyle soykırım şahitliğinde dahi ''gerçeğin gerçeksizliğine'' yaklaştığımızın haberini veriyor.
Geçtiğimiz sekiz ay boyunca İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşının yol açtığı tarifsiz dehşete tanık olduk.
Refah'ta yerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı bir çadır kampına 26 Mayıs'ta düzenlenen saldırının ardından dünya, küle dönüşen ceset kalıntılarını ve arka planda alevler yükselirken başsız bir bebeğin parçalarının bir arada tutulmaya çalışıldığını gördü.
O Pazar akşamı, Uluslararası Adalet Divanı'nın İsrail'in Refah'taki askeri operasyonlarını durdurma kararının ardından, kırk beş kişi muhtemelen bir misilleme saldırısında öldürüldü.
Bu kıyamet sahneleri Filistinlilerin bombardımandan kaçamayacağını bir kez daha hatırlattı.
İsrail'in stratejik ve kasıtlı şiddeti sonucunda 7 Ekim'den bu yana 36 binden fazla Filistinli öldürüldü. Enkaz altında kalan siviller sayılmadağı için sayıları bilinmiyor. On binlerce kişi yaralandı ve yaklaşık iki milyon kişi ülke içinde yerinden edildi.
“İlk canlı yayın soykırımı” olarak nitelendirilen bu sahneler sosyal medyada eşi benzeri görülmemiş bir yoğunlukla dolaşıma girdi.
Gerçek zamanlı olarak yaşanan terörün bir kanıtı olarak Gazze'nin kalbinden aktarılan içerikte bir eksiklik yok. Aslında, bu influencer çağında öngörülebilir olsa da tedirgin edici bir özellik, belgeleyen ve dünyaya aktaran cesur Filistinli seslerin hepimiz için tanıdık isimler haline gelmesidir.
Sosyal medyada dolaşan ham, korkunç görüntülerin yoğunluğu, ana akım yayın organlarının uzun zamandır TikTok, Instagram ve X lehine birincil haber kaynağı olarak yer değiştirdiği anlamına geliyor.
Sadece görüntüleri değil, aynı zamanda hayatlarına ve kişisel deneyimlerine açılan bir pencereyi de paylaşan sahadaki gençlerin yayınlarını takip ediyoruz. Onların korkularını ve kederlerini paylaşıyor ve geceyi atlattıklarına dair bir paylaşımda bulunmamışlarsa güvenlikleri için endişeleniyoruz.
Tüm bunlar bağlamında, şu anda yaygın olan “Tüm Gözler Refah'ta” Instagram şablonunun viral hale gelme hızını büyük bir şaşkınlıkla gözlemledik.
Yapay zeka (AI) tarafından oluşturulan görsel, farklı tonlarda özenle bir araya getirilmiş çadırlardan oluşan uçsuz bucaksız bir alanın üzerine yerleştirilmiş ve karlı beyaz dağların gölgesinde kalan beyaz çadırlardan oluşuyordu.
Kalın harflerle yazılmış kelimeler ve düzgün görüntü birbiriyle uyumsuz görünüyor; Refah'ta sahadaki gerçeklik paylaşılandan tamamen farklı. Ama belki de paylaşmayı bu kadar kolay kılan da buydu.
“Influencer''ların ve ünlülerin Filistin konusundaki ilgisizlikleri nedeniyle yoğun bir şekilde eleştirildikleri bir dönemde, tamamen sterilize edilmesi ve grafik görüntülerin kasıtlı olarak çıkarılması, sosyal medya kullanıcıları için daha kolay bir ’paylaşım” sağlamış olabilir.
Ancak paylaştığımız içerikte belirleyici faktörler kolaylık ya da rahatlık ise, o zaman kendimize sormamız gereken temel soru şu: Gerçek hayattan bir görüntü yerine bu görüntüyü paylaşarak neyi iyiye doğru götürüyoruz? Tam olarak neyi koruyoruz?
Dijital aktivizm
Gazze'ye yönelik savaşın başlamasıyla birlikte teknoloji ve dijital alanla ilişki kurma biçimimizde kayda değer bir değişim yaşandı. İşverenler sosyal medya paylaşımlarında etiketlendiğinde ya da bu paylaşımlardan haberdar edildiğinde mesleki yansımalara ilişkin endişeler gibi, vahşeti protesto eden öğrenciler üzerinde de ifşa tehditleri yaygın olarak görülüyor.
Yakın tarihli bir vakada, İngiltere İşçi Partisi'nin aday adayı Feyza Şahin'in İsrail'e karşı Boykot, Elden Çıkarma ve Yaptırımları (BDS) destekleyen tweetleri beğendiği için işten çıkarıldığı iddia edildi. Aktivistlere yönelik gözdağı gerçek olduğu gibi etkisi de gerçektir ve bu nedenle 40 milyon paylaşımı aşan “Refah” paylaşımının viralliği, sayıların güvende olduğu hissine dayanıyor olabilir.
Yapay zeka tarafından üretilen grafiği eleştiren pek çok kişi, bunu, 2020 George Floyd protestoları sırasında karşılaştıkları şiddetli adaletsizliklere ve dışlamalara karşı Siyah topluluklarla dayanışma göstermek için popülerlik kazanan kötü şöhretli Siyah profil kareleri ve bunlara eşlik eden #BlackoutTuesday paylaşımları gibi sığ ve performatif olarak görülen diğer viral jestlere benzetti.
Bazıları ise “Refah” paylaşımının sanatın siyasi yeteneklerinin ve bir protesto ve direniş biçimi olarak potansiyelinin kanıtı olduğunu öne sürdüler; zira “dehşet” içermeyen stratejik bir yol, herhangi bir filtreleme ya da engelleme mekanizmasını atlatarak görselin kitlesel erişimine katkıda bulunmuş olabilir.
Ancak bu olay bizi YZ'nin çevrimiçi anlatı oluşturma ve aktivizmdeki rolünü ve etkisini daha derinlemesine düşünmeye sevk ediyor. YZ içeriğinin üretilebildiği kolaylık ve hız, birbirinin yerine hayranlık uyandıran, eğlendiren ve hatta güçlendiren bir şey olarak selamlandı.
Birkaç anahtar kelime yazdığınızda, düşüncelerimizi bir şekilde ifade edebilecek ve aynı zamanda endişelerimizi ve önyargılarımızı açığa çıkarabilecek bir görüntü (veya metin) parmaklarınızın ucunda olabilir.
Dijital alan aktivizm için tartışmasız bir şekilde çok sayıda imkan sunarken, viral çevrimiçi trendlerin hedeflere ulaşmadaki etkinliği konusunda da soru işaretleri yaratıyor.
Bu neo-liberal çağda, hashtag'lerin ve kitlesel “engellemelerin” tam olarak etkileri nelerdir? Amaçlanan hedefleri gerçekten etkileyebilseler de, bu aktivizmle etkileşimimizde sosyal medya şirketlerine kendimiz hakkında hangi bilgileri veriyoruz ve bu tür eğilimler potansiyel olarak aktivizmi gütme, kontrol altına alma veya pasifize etme araçları mı?
Yapay zeka soykırımı
“Refah'' görselinin popülerliğine yanıt olarak, çok sayıda karşı grafik üretildi; bunlardan birinde bir Hamas savaşçısı elinde silahla bir bebeğe bakarken resmediliyor ve büyük harflerle “7 Ekim'de gözleriniz neredeydi?” sorusu yer alıyor.
Siyasi eğilimlerimiz ne olursa olsun, yapay zeka tarafından üretilen içeriğin hikaye anlatımımızı cesaretlendirdiği ve içerik odaklı bir kitleyi harekete geçirdiği açıktır. Aynı zamanda, ideolojileri dayatan botlar ve sahte hesaplar arttıkça neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt etmeyi zorlaştırıyor ve teknolojiye olan güvensizliğimizi derinleştiriyor. Ancak bu durumu özellikle karmaşıklaştıran şey, yurttaş gazeteciliğinin zirvede olduğu bir dönemde olmamız.
İster anlatıları beslemek için yapay zeka tarafından üretilen viral paylaşımlar isterse de en fazla zararı vermek için yapay zeka gözetimi ve silahlarının kullanılması yoluyla olsun, gerçek zamanlı olarak ortaya çıkan ilk yapay zeka savaşına tam anlamıyla tanık oluyoruz.
YZ tarafından üretilen içeriğin paylaşılmasının kabul edilebilir olup olmadığı konusunda görüşler farklı olsa da, YZ'nin gözetim ve “hedefli” öldürmeler yoluyla savaşı ilerletmek için nasıl kullanıldığını acilen ele almalıyız.
2021 yılında İsrail, “Duvarların Koruyucusu Operasyonu” olarak bilinen ve Gazze'nin YZ silahları için yıllık bir laboratuar haline gelmesiyle 261 Filistinlinin öldürüldüğü bir saldırı sırasında yenilikçi teknoloji kullanımıyla övündü.
İsrail ordusunun Lavender, “The Gospel” ve “Where's Daddy?” gibi yapay zeka işaretleme ve takip sistemlerine olan süregelen güveni, “aptal bombalar” (veya güdümsüz füzeler) kullanarak minimum insan gözetimi ile öldürme yetkisine sahip programlara korkutucu derecede kapsamlı yetkiler vermektedir.
Filistinlilerin hayatlarını istikrarsızlaştırmak için insansız hava araçlarının ve sofistike gözetleme programlarının kullanılması, bir kara işgalinden kaçınarak İsrail askerlerinin hayatlarını korumak, YZ teknolojilerinin bazı hayatlara diğerlerinden daha fazla öncelik vermek için nasıl kullanıldığını göstermektedir.
Bu yollarla YZ, ister tüm nüfus üzerinde kullanılan silahlar yoluyla kasıtlı olarak, ister Filistinlilere rutin olarak uygulanan dehşeti gizleyen sterilize edilmiş görüntülerin dolaşımı yoluyla belki de istemeden olsun, Filistinlilerin yaşamlarını insanlıktan çıkarmak, silmek ve tehdit etmek için kullanılmaktadır.
Bu acil zamanlarda, yapay zeka yoluyla gerçeği gizlemek sadece görüşümüzü bulanıklaştırmaya hizmet edecektir; parmak uçlarımızdaki içerik yoğunluğu hız kesmeden artmaya devam ederken uyanık kalmamız gereken bir paradoks bu.
Çeviri: YDH
