2004 yılında, İngiltere’nin MI6 yetkilileri, Irak’a cihatçı geçişini durdurmak için Suriye lideri Beşşar el-Esed ile işbirliği arayışına girdi. Belgeler, İngiltere’nin bu dönemde Suriye’yi el-Kaide’ye karşı bir ortak olarak değerlendirdiğini gösteriyor.
YDH - 2004 yılında üst düzey İngiliz dış istihbarat teşkilatı MI6'in, eski Suriye Cumhurbaşkanı Beşşar el-Esed'den Irak’a yabancı cihatçıların akışını durdurmak için yardım talep ettiği ortaya çıktı.
Bu cihatçılar, Saddam Hüseyin’in devrilmesinin ardından ABD güçlerine karşı saldırılar düzenleyen el-Kaide bağlantılı unsurlardı.
Bunlar arasında, daha sonra Suriye’deki savaşa öncülük eden ve el-Esed'in devrilmesinde rol oynayan Ebu Muhammed el-Colani (Ahmed eş-Şaraa) da bulunuyordu.
Araştırmacı gazetecilik portalı Declassified UK'in haberine göre İngiliz istihbaratı, Suriye’yi Irak’a giren cihatçılar için önemli bir geçiş noktası olarak tanımladı.
Nisan 2004 tarihli bir brifing notunda, İngiltere’nin bu konudaki stratejisi şu ifadelerle özetlendi: “Birincil endişemiz, Suriye üzerinden Irak’a giren teröristlerin akışıdır. Bu sorunu ele almak için FCO (Dışişleri Bakanlığı), SIS (Gizli İstihbarat Teşkilatı) ve MOD’dan (Savunma Bakanlığı) bir grup üst düzey yetkilinin Suriye’yi ziyaret etmesi için Suriyelilere yoğun baskı yapıyoruz.”
Eski İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, Suriyeli mevkidaşına yazdığı bir mektupla işbirliği çağrısında bulundu.
Ancak el-Esed hükümetinin bu talepler doğrultusunda hareket edip etmediği belirsizliğini koruyor.
2005 yılına gelindiğinde İngiltere Dışişleri Bakanlığı, Suriye’yi cihatçıların Irak’a girişindeki ana geçiş noktası olarak nitelendirerek “Suriyelilerin bu konuda daha fazlasını yapabileceğini” belirtti.
El-Esed'e yönelik pek çok insan hakları ihlali iddialarına rağmen, İngiltere dahil Batılı hükümetler, 2000’lerin başında el-Kaide’ye karşı mücadelede Esad’ın laik hükümetini potansiyel bir ortak olarak gördü.
İngiltere ve diğer Batılı ülkelerin, Libya, Mısır ve Suriye gibi ülkeleri şüphelileri gözaltına almak ve sorgulamak için kullandığı, bu süreçte tartışmalı iş birliği düzenlemelerine başvurduğu da belgelerde yer aldı.
2004 yılında eski CIA yetkilisi Robert Baer, “Eğer işkence edilmelerini istiyorsanız, onları Suriye’ye gönderirsiniz” diyerek bu duruma dikkat çekmişti.
Bu ifşaatlar, Ebu Muhammed el-Colani’nin dönüşümüne de ışık tutuyor. İlk olarak Irak’taki el-Kaide saflarında savaşan Colani, daha sonra Nusra Cephesi’ni kurdu.
Zamanla, grubunu Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ) olarak yeniden yapılandıran Colani'nin örgütü, İngiltere tarafından hâlâ terör örgütü olarak sınıflandırılıyor.
Fakat Colani, örgütün artık terörü desteklemediğini ve Suriye'deki bölgeleri yönetmeye odaklandığını iddia ediyor.
9 Aralık'ta, İngiltere Kıdemli Bakanı Pat McFadden, HTŞ’nin terör örgütü listesinden çıkarılmasının değerlendirilebileceğini belirtti.
Sky News’e verdiği demeçte McFadden, “Bunu düşüneceğiz. Ve bunun bir kısmı, bundan sonra ne olacağına bağlı olacak,” ifadelerini kullandı.
