Gazprom, Ukrayna'nın anlaşmayı uzatmayı reddetmesi nedeniyle 1 Ocak 2025 itibarıyla Ukrayna üzerinden Avrupa'ya doğalgaz tedarikini durdurdu. Bu karar, Avrupa'da enerji fiyatlarının artması ve ekonomik kayıplar yaşanması endişelerini beraberinde getirdi.
YDH - Ukrayna tarafının, Rus gazının kendi toprakları üzerinden Avrupa'ya transit geçişine ilişkin anlaşmayı uzatmayı reddetmesi nedeniyle Gazprom, bu güzergâh üzerinden doğalgaz tedarikini durdurdu.
Gazprom'dan yapılan açıklamada, "Ukrayna tarafının anlaşmayı uzatmayı açıkça reddetmesi üzerine, 1 Ocak 2025 itibarıyla Ukrayna üzerinden gaz tedariki teknik ve hukuki olarak imkânsız hale geldi. Bu nedenle, 08:00 itibarıyla gaz akışı durdurulmuştur," denildi.
Gazprom ve Ukrayna'nın devlete ait enerji şirketi Naftogaz arasında imzalanan ve Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya taşınmasını öngören beş yıllık anlaşma, 1 Ocak itibarıyla sona erdi.
Anlaşma kapsamında yıllık 40 milyar metreküp doğalgazın sevk edilmesi planlanıyordu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, yeni bir anlaşma imzalanmayacağını açıkça belirterek, "Yıl başına birkaç gün kala yeni bir anlaşma yapmak mümkün değil," dedi.
Ukrayna da Rus gazının transit geçişini durdurma niyetini resmen açıkladı.
Bununla birlikte, Ukrayna, Avrupa Komisyonu'nun talebi doğrultusunda, Rus gazı olmaması koşuluyla kendi doğalgaz taşıma sistemini kullanmaya hazır olduğunu bildirdi.
Putin ise, üçüncü taraflar (Türk, Macar, Slovak ve Azerbaycan şirketleri) üzerinden doğalgaz tedariki için anlaşmalar yapılabileceğini belirtti.
Uzmanlar, bu durumda en makul çözümün, gazın mülkiyet haklarının Rusya-Ukrayna sınırında devredilmesi olduğunu ifade etti. Böylece, Ukrayna topraklarından geçen doğalgaz, artık Rus gazı olarak sınıflandırılmayacak.
Son dönemde, Rusya'dan doğalgaz tedarikinin devam etmesine en fazla Slovakya ilgi gösterdi. Slovakya Başbakanı Robert Fico, 22 Aralık'ta Rusya'ya bir çalışma ziyareti gerçekleştirerek, Avrupa Birliği liderlerini, Ukrayna'nın gaz transitini durdurma kararına acilen çözüm bulmaya çağırmıştı.
Fico, Rus gazının kesilmesi halinde 2025-2026 yıllarında Avrupa Birliği'nin toplam 120 milyar avro kayıp yaşayabileceğini ve enerji fiyatlarının hızla artacağını öngörmüştü.
Ayrıca, Slovakya'nın Ukrayna'ya karşı önlem alabileceğini ve Kiev'e elektrik tedarikini durdurma seçeneğini değerlendirdiğini belirtmişti.
