Ukrayna üzerinden Rus gazı sevkiyatının sona ermesi, Avrupa doğalgaz piyasalarında fiyatların yükselmesine neden oldu. Sevkiyatın yanı sıra Norveç'teki arz kesintileri ve soğuk hava koşulları da fiyat artışını tetikledi. Avrupa'daki doğalgaz depolarının doluluk oranı, önceki yıllara kıyasla ciddi oranda azalırken, uzmanlar piyasanın önümüzdeki aylarda da yüksek seviyelerde kalacağını öngörüyor.
YDH - Rusya'dan Avrupa'ya Ukrayna üzerinden yapılan doğalgaz sevkiyatının durması, Avrupa'daki doğalgaz fiyatlarının yükselmesine yol açtı.
Bloomberg’in haberine göre, doğalgazın megavat saat başına fiyatı yüzde 5 artarak 50,27 avroya (yaklaşık 540 dolar/1000 metreküp) ulaştı. Bu artışla birlikte Avrupa doğalgaz fiyatları, Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyeye çıktı.
Bu yükselişte sadece sevkiyatın durması değil, Norveç'teki doğalgaz sıvılaştırma tesisinde yaşanan kompresör arızası nedeniyle 9 Ocak’a kadar ihracatın durması ve kıtadaki soğuk hava dalgası da etkili oldu.
Soğuk havanın etkisiyle doğalgaz depolarındaki stoklar, 2021’deki enerji krizinden bu yana en hızlı şekilde azalmaya başladı.
Bloomberg’in verilerine göre, Avrupa'daki doğalgaz depolarının doluluk oranı şu an yüzde 72 seviyesinde; bu oran geçen yıl aynı dönemde yüzde 86 idi.
Avrupa'nın bu kış doğalgazda ciddi bir kıtlık yaşama olasılığı düşük olsa da mevcut durum, önümüzdeki ısıtma sezonu öncesinde stokların yeniden doldurulmasını zorlaştırabilir.
Robobank Enerji Stratejisti Florence Schmitt, "Depolamaya yönelik daha yüksek talep, önümüzdeki aylarda piyasaları yüksek seviyelerde tutacak," dedi.
Energy Aspects şirketinin LNG departman başkanı James Waddell ise küresel piyasanın mevcut durumda yeterince esnek olmadığını ve piyasadaki sıkılaşmanın etkilerini telafi edemeyeceğini belirtti.
Avrupa Komisyonu ise doğalgaz arz güvenliğinde herhangi bir sorun olmadığını açıkladı. "Gaz sevkiyatı, alternatif güzergâhlar (Almanya ve İtalya) ve depolardan yapılan çekimlerle sağlandı," denildi.
1 Ocak itibarıyla Gazprom ile Naftogaz arasındaki kontratın sona ermesiyle Ukrayna üzerinden Avrupa'ya yapılan doğalgaz sevkiyatı durduruldu.
Kiev, transit anlaşmasını uzatmayı reddetti. Bu gelişmelerin ardından Kuzey Akım boru hatlarında yaşanan patlamalar ve Yamal-Avrupa hattındaki duraklamayla birlikte, Türk Akım, Rus gazının Avrupa’ya ulaşan tek güzergâhı haline geldi.
Bu durum, Avrupa'nın sıvılaştırılmış doğalgaza (LNG) bağımlılığını artırırken, 2024 yılında rekor seviyede LNG sevkiyatı gerçekleştiren Rusya'nın Avrupa pazarındaki etkisi devam ediyor.
Fakat bu fiyat artışından en çok etkilenenler, denize kıyısı olmayan ve LNG’yi Almanya, Polonya ve Yunanistan’dan satın alarak kendi topraklarına ulaştırmak zorunda olan Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri oldu. Örneğin, Slovakya'nın bu nedenle yıllık 177 milyon avro ek maliyete katlanması bekleniyor.
Bloomberg, 2025 yılında toptan elektrik fiyatlarının geçen yılın ortalamasını aşacağını öngörerek, Avrupalı tüketicilerin daha uzun bir süre yüksek elektrik faturalarıyla karşı karşıya kalacağını belirtti.
Bununla birlikte, Citigroup stratejistleri, uzun vadede doğalgaz fiyatlarının düşebileceğini ifade etti.
Stratejistler, Rusya'nın Ukrayna üzerinden gaz sevkiyatını yeniden başlatmasının ekonomik teşvikler nedeniyle mümkün olduğunu belirterek, "Ancak, bu tür müzakerelerin sonuçları, özellikle politika ve jeopolitik bağlamında öngörülemez," yorumunda bulundu.
