Hamas, Gazze Şeridi'nde devam eden çatışmaları sona erdirmek amacıyla ateşkesin ikinci aşamasının hızla başlatılmasını talep etti. İsrail, ABD'nin önerisiyle geçici bir ateşkesi uzatmayı kabul etti, ancak Hamas bu durumu, daha önce varılan anlaşmanın ihlali olarak değerlendirdi.
YDH- Filistin İslami Direniş Hareketi – Hamas, Pazar günü yaptığı açıklamada Gazze Şeridi'nde devam eden çatışmaları sona erdirmeyi amaçlayan ateşkes anlaşmasının ikinci aşamasının acilen başlatılması gerektiğini vurguladı.
Bu çağrı ilk aşamanın Cumartesi günü sona ermesinin ardından geldi.
Bu arada İsrail işgal rejimi, başarısızlıkla sonuçlanan müzakerelerin ardından ABD'nin mevcut ateşkesi Nisan ortasına kadar uzatma önerisini onayladığını açıkladı.
İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun ofisinden gece yarısından kısa bir süre sonra yapılan açıklamada, “İsrail'in, ABD başkanlık elçisi Steve Witkoff'un Ramazan ayı boyunca geçici bir ateşkes için ortaya koyduğu planı benimsediği” belirtildi.
Açıklamada ayrıca “İsrail'in Witkoff planının ayrıntılarına ilişkin olarak Hamas ile görüşmelere başlamaya hazır olduğu” kaydedildi.
Ancak Hamas İsrail'in bu açıklamasını daha önce varılan anlaşmanın ihlali olarak yorumladı.
Hamas lideri Mahmud Mardavi, “Netanyahu'nun son açıklaması, işgalin yaptığı anlaşmaları sürekli olarak göz ardı ettiğini açıkça göstermektedir” dedi.
Mardavi sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bölgede istikrarı ve mahkumların geri dönüşünü sağlamanın tek yolu anlaşmanın uygulanmasını tamamlamaktır... Kalıcı ateşkes, kapsamlı geri çekilme ve yeniden yapılanma müzakerelerini içeren ikinci aşamanın uygulanmasından başlayarak, üzerinde mutabık kalınan bir anlaşma çerçevesinde mahkumların serbest bırakılması... Bu konuda ısrarcıyız ve bundan geri adım atmayacağız.”
Witkoff planı
Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamaya göre, Witkoff'un girişimine göre “yaşayan ve ölmüş İsrailli tutukluların yarısı” planın uygulanmaya başlandığı ilk gün serbest bırakılacak, geri kalan tutuklular ise “kalıcı bir ateşkes için anlaşmaya varılmasına bağlı olarak” eninde sonunda serbest bırakılacaktı.
Ofis ayrıca Witkoff'un bu planı Hamas ve İsrail'in tutumlarını uzlaştırmanın hemen başarılamayacağını ve kalıcı ateşkes görüşmelerini tamamlamak için ek zamana ihtiyaç olduğunu tespit ettikten sonra önerdiğini belirtti.
Bu açıklamanın ardından ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail'e yaklaşık 4 milyar dolar tutarında askeri yardım sağlamak üzere bir anlaşma yaptıklarını açıkladı.
İsrail tahminleri
Bu arada İsrail Kamu Yayın Kurumu Pazar gününün esir takası anlaşmasının ilerletilmesinde belirleyici olacağını belirterek şu açıklamayı yaptı:
“Kahire'deki görüşmeler çıkmaza girdi; Hamas savaşı sona erdirecek ikinci aşamanın görüşülmesini talep ederken İsrail buna şiddetle karşı çıkıyor ve arabuluculardan Hamas'a ilk aşamanın uzatılmasını kabul etmesi için baskı yapmalarını istiyor.”
Bu gelişme hafta sonunda Kahire'de yapılan görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının ve kayda değer bir ilerleme sağlanamamasının ardından geldi.
Yayın Kurumu, İsrailli kaynakların “Hamas'ın askeri gücü devam ederken kaçırılanların tamamının serbest bırakılmasını ve daha sonra savaşa geri dönülmesini içeren bir anlaşmaya varma girişiminin gerçekçi olmayan bir senaryo olduğunu defalarca vurguladıklarını” aktardı.
Kaynaklara göre “İsrail” sadece iki seçenek üzerinde ısrar ediyor: ya anlaşmanın ilk aşamasını uzatmak, yani daha fazla kaçırılan askeri serbest bırakmak ve ateşkesi sürdürmek.
Ya da “Hamas İsrail'in koşullarını reddederse, tam Amerikan desteğiyle savaşı yeniden başlatmak.”
Kaynaklara göre, “İsrail, Hamas'ın sunulan talepleri kabul etmemesi halinde, önümüzdeki saatlerin askeri tırmanışın seyrini belirlemede belirleyici olacağını düşünüyor.”
İsrail'in sürekli engellemesi
Ateşkes anlaşmasında yer alan üç aşamadan biri olan mevcut ateşkes 19 Ocak'ta başladı ve ilk aşaması 42 gün sürerek Cumartesi günü sona erdi.
Bu aşamada Hamas ve diğer gruplar Gazze Şeridi'nde sekizi ölü olmak üzere 33 İsrailli tutukluyu serbest bıraktı.
Buna karşılık İsrail de serbest bırakılması gereken bin 900 Filistinli rehineden yaklaşık bin 800’ünü toplama kamplarından salıverdi.
Aksa Tufanı Operasyonu sırasında yakalanan 251 İsrailliden 58‘i halen Gazze Şeridi'nde tutuluyor ve bunlardan 34’ünün öldüğü işgal ordusu tarafından teyit edildi.
Hayatta olan tutukluların hepsi erkek ve çoğu otuz yaşın altında. Ancak ateşkesin devamına ilişkin görüşmeler zor ilerliyor.
Anlaşma, ikinci aşamaya ilişkin müzakerelerin ilk aşama sırasında başlamasını öngörürken, müzakereler karşılıklı olarak anlaşmayı ihlal suçlamaları nedeniyle sekteye uğradı.
Kalan İsrailli tutukluların, İsrail işgal ordusunun Gazze Şeridi'nden tamamen çekilmesini ve savaşın durdurulmasını öngören ikinci aşamada iade edilmesi bekleniyor.
Hamas bu aşamada tüm tutukluları “bir kerede” iade etmeye hazır olduğunu teyit etti.
Üçüncü aşama ise Birleşmiş Milletler tarafından 53 milyar dolardan fazla tutacağı tahmin edilen devasa bir proje olan Gazze'nin yeniden inşasına ayrıldı.
Birleşmiş Milletler Cumartesi günü yaptığı açıklamada Gazze Şeridi'nde yeni bir savaşın “felaket” olacağı uyarısında bulundu.
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Düşmanlıkların yeniden alevlenmesini önlemek için her türlü çaba gösterilmelidir, ki bu felaket olur” dedi.
Sözcüsü yaptığı açıklamada “Çatışmaların tırmanmasını ve siviller için daha yıkıcı sonuçlar doğurmasını önlemek için kalıcı bir ateşkes ve tüm İsrailli tutukluların serbest bırakılması şarttır” dedi.
