Donald Trump yönetimi, ABD Dışişleri Bakanlığı ve Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) bütçelerinde yüzde 48'lik kesinti önerdi. The Washington Post'un ulaştığı Beyaz Saray belgesine göre, BM ve NATO dahil yaklaşık 20 uluslararası kuruluşa fon sağlanmaması ve insani yardımın yarıya indirilmesi planlanıyor.
YDH - Donald Trump yönetimi, ABD Dışişleri Bakanlığı ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) bütçelerinde, Kongre'nin bu yıl için onayladığı miktara kıyasla yüzde 48'lik kesinti yapılmasını önerdi.
Beyaz Saray Yönetim ve Bütçe Ofisi tarafından hazırlanan ve önerileri içeren bir notta, yaklaşık 20 uluslararası kuruluşa hiç fon ayrılmaması ve insani yardım programlarının finansmanının yarı yarıya azaltılması öngörülüyor.
The Washington Post'un incelediği belgeye göre, Beyaz Saray'ın tamamen dış politika hizmetleri bünyesine katmak istediği Dışişleri Bakanlığı ve USAID'in toplam bütçesi 28,4 milyar dolar olarak belirlenecek.
Bu rakam, Kongre'nin içinde bulunulan yıl için ayırdığı fondan 27 milyar dolar daha az.
Ancak bazı yasa yapıcılar ve eski yetkililer, Kongre'nin bu denli büyük bir kesintiyi onaylama ihtimalinin düşük olduğunu düşünüyor.
En büyük bütçe kesintilerinin (yüzde 90) ABD'nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlar için yapılması planlanıyor.
Belgede, Birleşmiş Milletler (BM), NATO ve yaklaşık 20 diğer kuruluşun yanı sıra uluslararası barış gücü misyonlarına sağlanan finansmanın tamamen kesileceği belirtiliyor.
Buna karşın, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) gibi bazı kuruluşlara fon ayrılmaya devam edilecek.
İnsani yardım bütçesinde yüzde 54, küresel sağlık programlarında ise yüzde 55'lik kesinti öngörülüyor.
Öneriyi inceleyen Amerikan Diplomatik Hizmetler Birliği (profesyonel diplomatlar birliği), Kongre'ye bu kesintileri içeren bütçeyi reddetme çağrısında bulundu.
Birlik, Beyaz Saray'ın tekliflerini "pervasız ve tehlikeli" olarak nitelendirerek, bu durumun "geri çekilen ABD'nin bıraktığı boşluğu doldurmaya çalışan Çin ve Rusya gibi rakiplerin konumunu güçlendireceğini" ifade etti.
Beyaz Saray ayrıca, Dışişleri Bakanlığı çatısı altında yürütülen tüm eğitim ve kültürel programların, Kongre tarafından 1946'da kurulan Fulbright Programı da dahil olmak üzere sonlandırılmasını teklif ediyor.
Bu program aracılığıyla bugüne kadar 40'tan fazla geleceğin devlet ve hükümet başkanı uluslararası değişim programlarına katılmıştı.
Eski Dışişleri Bakanlığı ve Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi Brett Bruen, durumu "Bu, esasen uluslararası nüfuz araçlarımızın yok edilmesidir," sözleriyle değerlendirdi.
Beyaz Saray'ın nihai bütçe teklifini nisan ayı sonunda Kongre'ye sunması bekleniyor.
Hem Demokratlar hem de Cumhuriyetçiler, Dışişleri Bakanlığı ile koordineli çalışmasına rağmen bütçesi doğrudan Kongre tarafından onaylanan bağımsız bir kuruluş olan USAID'in lağvedilmesine daha önce karşı çıkmıştı.
NATO finansmanının kesilmesi önerisinin de benzer bir direnişle karşılaşacağı tahmin ediliyor.
Joe Biden döneminde ABD'nin NATO Daimi Temsilcisi olan Julianne Smith, The Washington Post'a yaptığı açıklamada, böyle bir adımın yıllık toplam bütçesi 5 milyar dolar olan ittifak içinde "ciddi sorunlar" yaratabileceğini belirtti.
Smith'e göre, diğer ülkelerin ya oluşan finansman açığını kapatması ya da kendi katkılarını azaltması gerekecek.
Smith, "Bu durum, NATO'nun temel işleyiş mekanizmasını etkiler ve ittifakın birliğine yıkıcı bir darbe indirebilir," değerlendirmesini yaptı.
Senato Dış İlişkiler Komisyonu'nun Dışişleri Bakanlığı ve USAID'den sorumlu alt komitesinin kıdemli Demokrat üyesi Senatör Chris Van Hollen ise, "Bu ciddi bir bütçe değil. Teklifin her iki partiden de sert bir muhalefetle karşılaşacağını öngörüyorum," diye konuştu.
Bunun yanı sıra Dışişleri Bakanı Marco Rubio da kendi bütçe versiyonu üzerinde çalışıyor.
Konu hakkında bilgi sahibi yetkililerin The Washington Post'a aktardığına göre, Rubio'nun planı da büyük kesintiler içeriyor; 80 bin personelden on binlercesinin işten çıkarılması ve çok sayıda konsolosluk ile diğer diplomatik temsilciliklerin kapatılması gündemde.
Dışişleri Bakanı Rubio, bir ay önce yaptığı açıklamada, USAID faaliyetlerine yönelik bir incelemenin ardından programların yüzde 83'ünün sonlandırıldığını, geri kalan yüzde 17'lik kısmın (yaklaşık 1000 program) ise Dışişleri Bakanlığı tarafından "daha etkin bir şekilde" denetleneceğini belirtmişti.
Rubio, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, "Artık iptal edilmiş olan 5 bin 200 sözleşme kapsamında on milyarlarca dolar, ABD'nin temel ulusal çıkarlarına hizmet etmeyen (hatta bazı durumlarda zarar veren) biçimlerde harcanmıştır," ifadelerini kullanmıştı.
