İsrail medyası, Ensarullah saldırıları sonrası işlevsiz hale gelen Eilat Limanı için yeni ihale açılacağını bildirirken, Körfez sermayesinin sürece ilgi gösterebileceğini iddia etti.
YDH- İsrail ekonomi gazetesi Globes'in haberine göre, İsrail hükümeti, Eilat Limanı’nın işletilmesi için yeni bir ihale açmayı planlıyor. İsrail Maliye ve Ulaştırma Bakanlıkları, limanın mevcut işletmecisi olan ve 2013’te limanı devralan Nakash kardeşlere ait şirketin imtiyazının uzatılmasına gerek olmadığı sonucuna vardı.
Haberde, limanın “stratejik konumu” nedeniyle Körfez ülkelerinden ilgi görebileceği iddia edildi. Liman 2013’te düşük bir bedelle özelleştirilmiş, ancak konteyner taşımacılığı hedefi gerçekleşmemiş; yalnızca araç boşaltımı yapılmıştı.
Gazeteye göre, bu alan, “deniz taşımacılığının en kârlı alanlarından.”
Globes’ün aktardığına göre, savaş öncesine kadar İsrail’e ithal edilen araçların “%50’si” bu limanda boşaltılıyordu. Ayrıca limandan, ham petrol taşıyan EAPC boru hattı ile gübre ve minerallerin ihracatının da gerçekleştirildiği belirtildi.
Knesset Ekonomi Komitesi oturumlarında açıklanan verilere göre, savaşın başlamasından önceki dört yıl içinde liman sahiplerinin “162 milyon” şekel temettü aldığı kaydedildi.
Savaş ve Ensarullah saldırıları limanı felç etti
Savaş ve Kızıldeniz’deki Ensarullah saldırılarının, Eilat Limanı’na yanaşan “gemi trafiğini neredeyse tamamen durma noktasına getirdiği, limanın fiilen kapanmış durumda olduğu” belirtildi.
2023 yılında limanın geliri 212 milyon şekel olarak açıklanırken, 2024’te bu rakamın sadece “42” milyon şekele gerilediği ve bu durumun “%80’lik bir düşüşe” işaret ettiği bildirildi.
Haberde kaydedildiğine göre, savaşın başlamasından bu yana limana, turizme bağımlı şehirlerdeki işletmelere yönelik genel ekonomik destek planı çerçevesinde yardım sağlandığı; ayrıca devletten ödemelerin ertelenmesi ve kredi için teminat alındığı ifade edildi.
Hükümetin, geçen Haziran ayında Eilat Limanı’na “özel bir yardım” paketi için oylama yaptığı, bu kapsamda 3 milyon şekel kullanım ücreti ödenmesi şartıyla limana 15 milyon şekele kadar tazminat sağlandığı, ancak söz konusu ücretin savaşın başlangıcından bu yana ödenmediği belirtildi.
İsrail Maliye ve Ulaştırma Bakanlıklarının, Eilat Limanı’nın işletmecisinin yüksek kârlarına rağmen yatırım yapmamasını ve tazminat taleplerini eleştirdiği bildirildi.
Liman çalışanlarının bağlı olduğu Histadrut sendikası da sözleşmenin uzatılmamasını talep ederek altyapı eksiklikleri, yetersiz personel ve çevre ihlallerini gündeme getirdi. Liman yönetimi bu iddiaları reddetti. Ayrıca liman, Eilat Belediyesi’nin vergi talebi nedeniyle hesaplarına haciz konunca kapanma tehdidinde bulundu. Bakanlıkların yıl sonuna kadar karar vermesi beklenirken, yeni bir ihalenin hazırlıkları başlatıldı.
Otomotiv sektörü kaynaklarının, Kızıldeniz’deki araç taşımacılığı yapan gemilerin (RO-RO) trafiğinin, Ensarullah tehdidinin sürmesi nedeniyle “uzun bir süre yeniden başlamayacağını” düşündüğü belirtildi.
Araç sevkiyatında Süveyş alternatifi maliyetleri artırdı
Şu anda Doğu Asya’dan İsrail’e gelen araçların çoğunun Afrika’daki Ümit Burnu’nu dolaşarak Avrupa limanlarına, oradan da İsrail’deki Hayfa Körfezi ve Aşdod limanlarına ulaştırıldığı ifade edildi.
Bu sürecin, yeni araçların Doğu Asya’dan İsrail’e ulaşma süresini yaklaşık “iki hafta” uzattığı ve taşıma maliyetini, Eilat’a doğrudan Kızıldeniz yoluyla yapılan sevkiyata kıyasla “araç başına birkaç bin dolar” artırdığı belirtildi.
Son dönemde bazı ithalatçıların, Kızıldeniz üzerinden Eilat’a araç sevkiyatının yeniden başlayabileceğine dair liman yönetiminden tahminler duydukları aktarıldı. Ancak daha önce de benzer beklentilerin dile getirildiği, fakat savaşın sürmesi nedeniyle gerçekleşmediği belirtildi. Süveyş Kanalı’na araç taşıma gemilerinin dönüşüne dair beklentilerin de şu ana kadar karşılanmadığı ifade edildi.
Buna rağmen otomotiv sektörü kaynakları, limanın stratejik konumu ve Ortadoğu’daki güç dengelerinde beklenen değişiklikler nedeniyle, “Körfez ülkelerindeki büyük ticari aktörler başta olmak üzere uluslararası çevrelerin gelecekteki ihaleye aktif şekilde ilgi göstereceklerini” tahmin ettiklerini belirtti.
Eilat Limanı’nın geleceği için kara köprüsü seçeneği
Kaynaklara göre, “Süveyş Kanalı’nı kara yoluyla bypass edecek ve Eilat’tan Akdeniz limanlarına uzanacak demiryolu bağlantısıyla oluşacak gelecekteki kara köprüsü potansiyeli, güney limanının gelecekteki önemini ciddi şekilde artırabilecek stratejik bir hedef olmayı sürdürüyor.”
