ABD donanması, Ekim 2023'ten bu yana İsrail'i savunmak ve Kızıldeniz'de Ensarullah'a karşı koymak için rekor sayıda füze kullandı. Bu durum, özellikle SM-3 gibi kritik önleyicilerin stoklarında yüzde 33'lük bir azalmaya yol açtı.
YDH - Amerikalı Quincy Enstitüsü'nün Responsible Statecraft yayınında Mike Fredenburg tarafından kaleme alınan analize göre, ABD donanması Ekim 2023'ten bu yana Orta Doğu'da İsrail'i savunmak ve Kızıldeniz'deki deniz taşımacılığını korumak için tarihte benzeri görülmemiş sayıda hava savunma füzesi ateşledi.
Bu durum, Donanma Harekât Dairesi Başkan Vekili Amiral James Kilby’nin haziran ayında Kongre’de yaptığı açıklamada, gemiden fırlatılan hava savunma füzelerinin, özellikle SM-3'lerin, İsrail’in savunulmasında “endişe verici bir hızda” tüketildiğini belirtmesine yol açtı.
Fredenburg, bu durumun ne kadar endişe verici olduğunu anlamak için üç temel sorunun yanıtlanması gerektiğini vurguladı: ABD’nin Ekim 2023 öncesi envanterinde kaç füze vardı, o tarihten bu yana kaç füze kullanıldı ve 2024 başından 2025 haziran sonuna kadar kaç yeni füze üretildi.
Kullanılan füzelerin dökümü
Donanmanın yayımladığı bir rapora göre, Ekim 2023 ile Aralık 2024 arasında kullanılan "Standard Missile" (SM) füzelerinin sayısı ve 2025'in ilk altı ayında Kızıldeniz'de Ensarullah'a karşı kullanılan füzelerin tahmini sayısı şöyle:
— 168 adet SM-2
— 17 adet SM-3
— 112 adet SM-6
Bu dönemde İsrail, İran'dan iki büyük saldırıya maruz kaldı. Nisan ayında 120, 1 Ekim'de ise 180 balistik füzenin ateşlendiği bu saldırılara, ABD donanmasına ait dört Arleigh Burke sınıfı destroyer müdahale etti.
Açık kaynak verilerine dayanan tahminlere göre, bu müdahalelerde toplam 24 füze kullanıldı. Bu füzelerin 12'sinin SM-3, 12'sinin ise SM-6 olduğu tahmin ediliyor.
Analizde, İsrail’in 2024’te kendi hava savunma füzelerini büyük ölçüde tükettiği varsayımından hareketle, ABD donanmasının 2025'te bölgeye iki yerine beş destroyer gönderdiği bir senaryo ele alındı.
Bu gemilerin, görevleri gereği normalden daha fazla sayıda balistik füze önleyicisi taşıdığı kabul edildi. Her gemide 30 adet SM-3 ve 40 adet SM-6 bulunduğu, kalan fırlatma tüplerinin ise ESSM, Tomahawk, ASROC ve SM-2 gibi füzelerle dolu olduğu varsayıldı.
Bu kabuller doğrultusunda, ABD donanmasının haziran ayında İsrail’i savunmak için yaklaşık 130 adet SM-3, 150 adet SM-6 ve 100 adet SM-2 füzesi kullandığı hesaplandı.
Böylece 7 Ekim 2023'ten bu yana İsrail'in korunmasında kullanılan toplam füze sayısı 100 SM-2, 142 SM-3 ve 168 SM-6'ya ulaştı.
Kızıldeniz'deki operasyonlar da dahil edildiğinde, Ekim 2023 ile Haziran 2025 arasında kullanılan toplam füze sayısı 268 SM-2, 159 SM-3 ve 280 SM-6 olarak tahmin ediliyor.
Stoklar eriyor: Başlangıç, üretim ve nihai durum
Heritage Foundation verilerine göre, ABD'nin Ekim 2023 itibarıyla envanterinde 9 bin 100 SM-2, 400 SM-3 ve bin 500 SM-6 bulunuyordu. Ancak SM-2 envanterindeki bazı füzelerin kullanım dışı olabileceği ve modernizasyonunun ekonomik olmayabileceği belirtiliyor.
Üretim tarafında ise SM-2 için yeni üretim yapılmazken, mevcut stoklar güncelleniyor. SM-3 füzelerinden 2024'te 51, 2025'in ilk yarısında ise 36 adet olmak üzere toplam 87 adet üretildi.
SM-6 üretiminin ise yılda ortalama 125 adet olduğu ve Ocak 2024 ile Haziran 2025 arasında yaklaşık 187 adet üretildiği hesaplandı.
Bu veriler ışığında, stoklardaki toplam azalış şu şekilde tahmin edildi:
— SM-2 stoklarında yüzde 3 azalma
— SM-3 stoklarında yüzde 33 azalma
— SM-6 stoklarında yüzde 17 azalma
Asıl sorun maliyet: Sürdürülebilir bir strateji mi?
Ekim 2024’te Wall Street Journal, Ekim 2023’ten bu yana kullanılan önleyici füzelerin ABD’ye 1,8 milyar dolara mal olduğunu yazmıştı.
Fredenburg, 2025’teki operasyon yoğunluğu dikkate alındığında bu rakamın Haziran 2025 itibarıyla iki katına çıkmış olabileceğini belirtti.
Ancak Fredenburg'a göre asıl sorun toplam maliyet değil, füzelerin birim maliyeti. Bir SM-3 füzesinin maliyeti varyantına bağlı olarak 12,5 ila 28,7 milyon dolar arasında değişirken, bir SM-2 füzesi 2,5 milyon doların, bir SM-6 füzesi ise 4,3 milyon doların üzerinde bir maliyete sahip.
Fredenburg, analizini şu sözlerle tamamladı:
"Bu tür yüksek maliyetler, Ensarullah gibi bir isyancı grup ya da İran gibi ikinci seviye bir orduya karşı sürdürülebilir olabilir. Ancak Çin gibi büyük bir güçle yaşanacak bir çatışmada, füze kullanım oranı çok daha büyük olur ve bu tür savunmalar ekonomik olarak sürdürülemez hâle gelebilir. Üstelik her müdahale genellikle iki veya daha fazla füze gerektiriyor. Yani birkaç düşman füzesini durdurmak, neredeyse bir F-35 savaş uçağı satın almak kadar pahalıya mal olabilir. İşte bu, gerçekten endişe verici."
