Gazze'de ateşkes ve esir takasının ilk aşaması başlıyor

YDH - ABD Başkanı Donald Trump, İsrail ile Filistin direnişinin Mısır'da yürütülen dolaylı müzakereler sonucunda "Gazze Barış Planı" olarak adlandırılan girişimin ilk aşamasını uygulamayı kabul ettiğini açıkladı.

Açıklamanın ardından İsrail Meclisi Başkanı Amir Ohana, Trump'ı Knesset'te bir konuşma yapması için davet etti. Trump'ın daveti kabul ettiği ve pazar günü Mısır üzerinden işgal altındaki Filistin topraklarına geçmesinin beklendiği bildirildi.

Netanyahu'nun koalisyonunda anlaşma çatlağı

Tel Aviv'deki siyasi çevreler anlaşmaya farklı tepkiler verirken, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun aşırı sağcı koalisyon ortaklarının eleştirilerine rağmen planı uygulamakta kararlı olduğu belirtiliyor.

Dini Siyonizm blokundan Maliye Bakanı Bezalel Smotriç ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, anlaşmayı eleştirmelerine karşın hükümeti düşürme tehdidinde bulunmadı.

İki bakan, ilk aşamanın kabulünün zorunlu olduğunu ancak sonraki aşamalarda tutumlarını yeniden değerlendireceklerini ifade etti.

Bakanlar kurulu toplantısında konuşan Netanyahu, "Rehinelerin serbest bırakılmasını sağlayan bu tarihi anlaşma, İsrail ordusunun Gazze kentine girmesi ve Başkan Trump’ın Hamas’ı tecrit eden uluslararası baskı girişimi sayesinde mümkün oldu" dedi.

Netanyahu, bakanlardan medyaya demeç vermekten ve bilgi sızdırmaktan kaçınmalarını istedi.

İsrail'in Kanal 14 televizyonu, toplantıya Trump’ın damadı Jared Kushner ve ABD'nin özel temsilcisi Steve Witkoff'un da katıldığını bildirdi.

Kanal 15 ise iki Amerikalı yetkilinin anlaşmanın gidişatına ilişkin bir sunum yaparak "büyük bir başarı" elde edildiğini vurguladığını aktardı.

Savaş kabinesindeki tartışmalar basına yansıdı

Hükümet toplantısından önce yapılan savaş kabinesi oturumundaki tartışmalar da basına yansıdı.

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'in, "Şikâyet etmede dünya birincisiyiz, oysa bu çok büyük bir kazanım" dediği belirtildi.

Bu yoruma karşı çıkan Bakan Ben Gvir'in serbest bırakılacak Filistinli tutsakların isimlerini eleştirmesi üzerine, müzakerelere katılan Şin Bet'ten üst düzey bir yetkilinin, "Ben de teröristlerin salıverilmesini hazmetmekte zorlanıyorum, ama ödememiz gereken bedel bu" yanıtını verdiği kaydedildi.

Tarım Bakanı Avi Dichter ise "İki ay önce böyle bir anlaşmaya varılacağı kimsenin aklından geçmiyordu" değerlendirmesini yaptı.

Ben Gvir, Trump'ın planına onay verilmesini "feci bir hata" olarak nitelendirerek bunun "kırmızı çizgisi" olduğunu söyledi.

Ancak Ben Gvir, "şu an için hükümeti dağıtma niyetinde olmadığını" belirterek, "Başbakan Hamas’ı ortadan kaldırmazsa biz hükümeti dağıtırız" diye konuştu.

İsrail'in Kan televizyonu, Ben Gvir ve Smotriç'in anlaşmaya karşı oy kullanacaklarını ancak hükümeti devirmeyeceklerini bildirdi.

Filistinli tutsakların listesi krize neden oldu

Serbest bırakılacak Filistinli tutsakların listesi ise taraflar arasında yeni bir krize yol açtı. Başbakanlıktan yapılan açıklamada, listede Filistinli lider Mervan Bargusi'nin yer almadığı duyuruldu. Hamas ise bu durumu Netanyahu'nun "manipülasyonu" olarak tanımladı.

Hamas, arabuluculara teslim ettiği listede Bargusi ve Filistin Halk Kurtuluş Cephesi Genel Sekreteri Ahmed Saadat'ın yanı sıra hareketin önde gelen isimlerinden Hasan Selame ve İbrahim Hamid ile Kassam Tugayları mensuplarının da bulunduğunu belirtti.

İsrail'in bu talepleri reddettiği, Amerikalı arabulucuların ise anlaşma imzalanmadan önce bu anlaşmazlığı çözme sözü verdiği ifade edildi.

Anlaşmanın ana maddeleri

İsrail hükümetine sunulan taslak anlaşmanın başlıca maddeleri şöyle sıralanıyor:

1. Uygulama, hükümetin onayından hemen sonra başlayacak ve İsrail ordusu 24 saat içinde haritada belirlenen "sarı hat"a çekilecek.

2. Hamas, uygulamanın başlamasından itibaren 72 saat içinde 20 canlı esiri teslim edecek.

3. İsrail'in yerleşim bölgelerinden çekilmesinin ardından Hamas, aralarında dört yabancının da bulunduğu 28 cenazeyi teslim edecek.

4. İsrail, 7 Ekim 2023'ten sonra Gazze Şeridi'nde alıkonulan 1722 kişiyle 22 çocuğu ve 360 Filistinli direnişçinin cenazesini teslim edecek.

5. İsrail, müebbet ve uzun süreli hapis cezaları bulunan 250 Filistinli tutsağı da salıverecek.

6. Cinayet veya adam öldürmeye yönelik eylemlerden hüküm giymiş olanlar, Gazze’ye ya da yurtdışına gönderilecek; işgal altındaki topraklara veya Batı Şeria’ya dönmelerine izin verilmeyecek.

7. Günde en az 400 yardım tırı, Refah sınır kapısı da dâhil olmak üzere çeşitli geçişlerden Gazze’ye girecek.

Garantör ülkeler ve ikinci aşama

Anlaşmanın garantörleri arasında ABD, Mısır, Katar ve Türkiye yer alıyor. Tarafların koşullara uyması halinde savaşın yeniden başlamaması taahhüt altına alındı.

İlk aşamanın yürürlüğe girmesiyle birlikte, "Barış Konseyi" adlı uluslararası bir yapının kurulması ve Gazze'nin yönetimi, Hamas'ın statüsü ve silahları gibi konuların ele alınacağı ikinci aşamanın görüşmeleri başlayacak.

Trump'ın planı, Filistin yönetiminin sürece ancak "kapsamlı reformlardan sonra" dâhil edilmesini öngörüyor.

Kanal 13, Netanyahu’nun bugün güvenlik birimleriyle toplanarak Gazze’deki yönetim alternatiflerini değerlendireceğini bildirdi.

Trump ise dün yaptığı açıklamada, "Gazze’den kimse zorla çıkarılmayacak, bölge için harika bir planımız var" dedi ve ismini vermediği "uluslararası güçlerin" bölgeye konuşlandırılacağını ekledi.