NATO’nun doğu kanadında “Rus tehdidine” karşı ordusunu güçlendiren Polonya’nın, savunma bütçesini artırdığı ve yerli savunma sanayisini hızla geliştirdiği bildirildi.
YDH- Eş-Şark gazetesine göre, Varşova yönetimi “artan güvenlik kaygılarıyla” ordusunu genişletiyor ve savunma harcamalarını tarihi seviyelere çıkarıyor. Polonya ve NATO ülkeleri, Rusya'nın “hava sahası ihlalleri ve insansız hava araçlarıyla gerçekleştirdiği provokasyonları” sürdürdüğünü öne sürerken, Moskova bu suçlamaları reddediyor. Ukrayna’daki savaşın da devam etmesiyle birlikte, Polonya hükümeti ordusunu hızla genişletmeye devam ediyor.
Polonya’nın Ukrayna ile güneydoğudan 500 kilometreden fazla, Rusya’nın müttefiki Belarus ile de doğudan yaklaşık 400 kilometrelik sınırı bulunuyor. Bu durum, Polonya’yı özellikle Avrupa’daki NATO üyeleri arasında “cephe hattının önünde” konumlandırıyor.
Gazete, “savaşın yakın zamanda sona ereceğine dair bir işaretin bulunmaması nedeniyle Polonya’nın askeri kapasitesini genişletme kararını stratejik bir zorunluluk olarak gördüğünü” aktardı.
Üçüncü büyük NATO ordusu
Eş-Şark’a göre, Varşova yönetimi uzun süredir yürüttüğü askeri modernizasyon programı sayesinde ordusunu 216 bin personele çıkardı. NATO verileri, Polonya’yı ABD (1,3 milyon) ve Türkiye’den (481 bin) sonra “ittifakın üçüncü büyük ordusu” olarak sınıflandırıyor.
Polonya, 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesinden bu yana ordusunu iki katından fazla büyüttü. Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki, geçtiğimiz ağustosta düzenlenen büyük askeri geçit töreninde, “yakında yalnızca üçüncü değil, Avrupa’daki NATO içinde birinci ve en güçlü ülke olmaları gerektiğini” ifade etti.
2025 savunma bütçesi için ayrılan “186,6 milyar zloti” (yaklaşık 51,3 milyar dolar), gayrisafi yurt içi hasılanın yüzde 4,7’sine denk geliyor. Bu, bir önceki yıla göre “28,6 milyar zloti artış” anlamına geliyor.
Askeri tedarikte Asya-Atlantik ekseni
Polonya, Avrupa Birliği dışından silah alımlarına ağırlık veriyor. Ülke, Güney Kore’den tanklar ve çoklu roketatar sistemleri, ABD’den “Abrams” tankları, “Apache” saldırı helikopterleri ve “Patriot” hava savunma sistemleri satın alıyor.
Bununla birlikte, yerli savunma sanayisini güçlendirmeye de önem veriyor. Belçika, Norveç ve ABD’nin ardından, Polonya üretimi “Piorun” omuzdan atılan hava savunma sistemlerini satın aldı.
Ekim ayında, İsveç Savunma Bakanı Pal Jonson Polonya ziyareti sırasında, ülkesinin “Polonya yapımı hava savunma roketi sistemleri sipariş ettiğini” açıkladı.
Gazete, “Rus insansız hava araçlarının eylül ayında Polonya hava sahasını ihlal etmesinin ardından, Varşova’nın insansız sistemler konusuna odaklandığını” belirtti.
Bloomberg verilerine göre, Polonya kısa süre önce “Ahamani” adlı Tayvan üretimi insansız hava araçlarının en büyük alıcısı haline geldi ve böylece Çin bileşenlerine bağımlılığını azalttı.
Varşova-Tahran hattında “insansız gerilim”
Eş-Şark’a göre, İran yapımı “Şahid-136” model bir insansız hava aracının, Ekim ayında Londra’daki Avam Kamarası’nda sergilenmesi diplomatik krize yol açtı. Polonya Dışişleri Bakanı Radosław Sikorski, söz konusu İHA’nın “Ukrayna üzerinde düşürüldüğünü” ve “Tahran’ın Moskova ile iş birliğini gösterdiğini” ileri sürdü.
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ise platformu X üzerinden Lehçe yaptığı açıklamada, “Parlamentoda İran’a aitmiş gibi sahte biçimde sergilenen İHA, İsrail lobisi ve sponsorlarının acınası bir gösterisidir.” dedi.
Sikorski’nin de Arakçi’ye cevap verdiğini söyleyen gazete, bu karşılıklı açıklamaların, “Polonya’nın İHA tehdidine dair duyduğu endişeyi yansıttığını” kaydetti.
Uzmanlar: “Savaşın karakteri değişti”
Savunma analiz sitesi Defence24.com uzmanı Kacper Krzemiński, “Rusya-Ukrayna savaşında öne çıkan en önemli yenilik, insansız hava araçlarının yaygın kullanımıdır” dedi.
Krzemiński, bu araçların “düşük maliyetine rağmen son derece etkili, sessiz ve uyarlanabilir” olduklarını belirterek, “Bu sistemler hem askeri hem de sivil altyapıyı yüzlerce kilometre öteden vurabiliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Polish Economics Network Başkanı Jan Olszczuk-Zygmuntowski, savunma harcamalarının uzun vadede sivil ekonomiye katkı sağlayabileceğini dile getirerek, “Çift kullanımlı üretim modeline geçilmeli; askeri yatırımlar, sivil teknolojilere de fayda sağlayabilir.” dedi.
“Hazırlıklı olmalıyız”
Polonya Savunma Bakanı Władysław Kosiniak-Kamysz, “Her türlü senaryoya hazır olmalıyız... Silahlanmak, caydırıcılığın temelidir.” ifadelerini kullandı.
Gazete, Baltık ülkelerinden gelen haberlerin Varşova’yı tedirgin ettiğini belirterek, “Eylül ayında üç Rus savaş uçağının Estonya hava sahasını 12 dakika boyunca izinsiz ihlal ettiğini” hatırlattı.
Bakan Kamysz, bu gelişmelerin “Rusya’nın hiçbir şekilde geri adım atma niyetinde olmadığını” gösterdiğini söyledi.
Askeri uzmanlara göre, “Rusya’dan gelecek olası bir saldırı artık ‘olur mu’ değil, ‘ne zaman olur’ sorusuna dönüştü.” Tahminler üç ila beş yıl arasında değişiyor; bazı analizler ise Rusya’nın ordusunu yeniden inşa etmesinin yedi ila on yıl sürebileceğini öne sürüyor.
NATO’nun doğu kanadı ve sayıların dili
Ulusal güvenlik uzmanı ve NATO eski eğitmeni Albay Dariusz Kozłowski, doğu kanadında “460 bin NATO askerinin bulunduğunu”, buna karşılık Rusya-Belarus ortak gücünün “1,4 milyon askerden oluştuğunu” belirterek, “Aradaki fark neredeyse bir milyon.” dedi.
Kozłowski, Eylül ayında yaşanan Rus İHA ihlallerine işaret ederek, “21 drondan yalnızca üçünün etkisiz hale getirilebilmesi, yüzde 14’lük bir başarı oranına denk geliyor.” değerlendirmesinde bulundu.
NATO’nun resmi açıklamalarında bu olay “başarı örneği” olarak sunulsa da Kozłowski, “Bu açıklamalar ancak az sayıda kişiyi ikna edebilir; bölgedeki gerçek kapasite hâlâ yetersiz.” dedi.
“Bir F-35’i bir İHA’ya karşı kullanmak”
Polonya ordusu emekli generali ve Savunma Enstitüsü Başkanı Jarosław Kromadziński, NATO’nun tepkisinin doğru yönde olduğunu, ancak “maliyet açısından verimsiz” olduğunu ifade etti.
“Bir kriz anında tüm sistemlerimiz devreye girdi, hava kuvvetleri ve savunma birimleri etkin çalıştı. Ancak bu, bir sineğe top atmak gibiydi.” dedi.
Kromadziński, Polonya’nın “F-35 gibi milyar dolarlık savaş uçaklarını, yalnızca bin dolarlık dronlara karşı kullanmak zorunda kaldığını” söyledi.
Zaman daralıyor
Eş-Şark, analizinde “zaman Polonya’nın aleyhine işliyor” ifadesine yer verdi. Ukraynalı ve Rus orduları, dron savaşlarında büyük deneyim kazanırken, NATO ülkeleri bu alanda hâlâ geriden geliyor.
Bu açığı kapatmak amacıyla Polonya ve Ukrayna, yakın zamanda “insansız hava araçları üretimi ve askeri eğitimde iş birliği anlaşması” imzaladı. Uzmanlar, bu adımın “doğru yönde ancak geç kalınmış bir hamle” olabileceğini ifade etti.
