Irak'ta yapılan genel seçimler, yüzde 55'lik katılımla sakin bir atmosferde tamamlandı. Irak'ta 2018'de yapılan seçimlere katılım yüzde 44; 2021'de yapılan seçimlere katılım ise yüzde 41 olarak gerçekleşmişti.
YDH - Irak, önceki seçimlere kıyasla yüksek katılımla geçen, sakin ve görece düzenli bir seçim gününü geride bıraktı.
Sadr Grubu Lideri Mukteda Sadr'ın boykot çağrılarına rağmen seçimlere katılım önceki seçimlere oranla daha yüksek oldu. Yüksek Seçim Komisyonu, kayıtlı seçmenlerin yüzde 55'inin sandık başına gittiğini açıkladı.
Irak'ta Sadr grubunun birinci olduğu 2018 yılında yapılan seçimlere katılım yüzde 44, 2021'de yapılan seçimlere katılım ise yüzde 41 olmuştu.
Gözler şimdi, başbakan üzerinde uzlaşıldıktan sonra başlayacak ve Irak siyasetinin en çetin süreci olarak bilinen hükümet kurma aşamasına çevrildi.
Yaklaşık 46 milyon nüfuslu ülkede 21 milyon seçmen, 2003 sonrası dönemin altıncı yasama meclisinde görev yapacak 329 milletvekilini belirlemek üzere dün sabahın erken saatlerinden itibaren oy kullandı.
Ülke genelinde 37 ittifak ve koalisyon çatısı altında yarışan 7 binden fazla aday, 1200’den fazla yerli ve yabancı gözlemcinin yanı sıra yaklaşık 500 bin parti temsilcisinin gözetiminde yarıştı.
BM'den 'şeffaf süreç' onayı
Yüksek Seçim Komisyonu, el-Ahbar’a yaptığı açıklamada, seçim sürecinin “şeffaf ve düzenli bir ortamda” geçtiğini bildirdi.
Komisyonun medya ekibi üyesi Hasan Hadi Zair, 90 yabancı büyükelçiliğe seçimleri izlemeleri için davet gönderildiğini belirterek, “Avrupa Birliği, Arap Birliği ve Birleşmiş Milletler misyonları da bunlar arasında yer aldı” dedi.
Zair, bir milyondan fazla yerli gözlemci ile 55 Arap ve yabancı medya kuruluşunun da seçimleri sahadan takip ettiğini ekledi.
Seçimleri izleyen Ulusal Ağlar ve Sivil Toplum Kuruluşları Koalisyonu da yayımladığı ön raporda, çoğu seçim merkezinin kapılarını zamanında açtığını, ancak bazı istasyonlarda teknik nedenlerle kısa gecikmeler yaşandığını kaydetti.
Koalisyon, “sayım ve döküm sürecinde şeffaflığın korunması için” izleme faaliyetlerinin sürdüğünü vurguladı.
Birleşmiş Milletler temsilcisi Muhammed el-Hasan ise el-Ahbar’a yaptığı açıklamada seçim sürecinden “tam memnuniyet” duyduklarını belirtti.
Hasan, “Seçimler kayda değer bir ihlal ya da seçmen özgürlüğüne müdahale olmadan geçti” diye konuştu.
Hasan, Irak halkının iktisadi, siyasal ve güvenlik açısından umutlarını yansıtan onurlu bir yaşam arayışında olduğunu ifade ederek, bu yılki deneyimin “Irak demokrasisinin kökleşmesi yönünde ileri bir adım” olduğunu söyledi.
Liderlerden mesaj
Siyasi cephede Iraklı liderler, önceki seçimlerde yaşanan tıkanıklığın tekrarlanmaması için hükümetin hızla kurulması konusunda kararlılık mesajları verdi.
Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, aralarında el-Ahbar’ın da bulunduğu medya kuruluşlarına yaptığı açıklamada, “Yeni hükümet tıpkı önceki dönemlerde olduğu gibi uzlaşıyla kurulacak” dedi.
El-Maliki, “Başbakanın belirlenmesinde ciddi bir hızlanma iradesi var, çünkü siyasal istikrar güçlü ve geniş temsilli bir hükümet gerektiriyor” ifadelerini kullandı.
Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ise seçim gününü “mali ve ekonomik dış tehditler karşısında bir zafer günü” olarak tanımladı.
El-Ahbar’a konuşan Amiri, “Seçimler, düşmanların ve sabotajcıların inadına yapıldı; en kısa sürede, tamamen ulusal bir siyasi iradeyle yeni hükümeti kuracağız” dedi.
Amiri, bir sonraki hükümetin oluşumuna herhangi bir yabancı müdahaleye izin verilmeyeceğini vurguladı.
Asaib Ehl el-Hak Hareketi Genel Sekreteri Şeyh Kays el-Hazali de, “Sonuçlarda hiçbir manipülasyon olmayacak, hükümetin kurulma sürecine de dışarıdan müdahale edilmeyecek” diye konuştu.
El-Hazali, Koordinasyon Çerçevesi’nin bu dönemde ulusal bir sorumluluk taşıdığını ve Irak’ın artık “gelişmekte olan demokrasi” sayılmadığını belirtti.
Ulusal Güçler İttifakı lideri Ammar el-Hekim ise el-Ahbar’a verdiği demeçte, “Hiçbir isim veto edilmeyecek” dedi.
Bu seçimlerin 2005’tekiler gibi kader belirleyici olduğunu söyleyen el-Hekim, sonuçların “önümüzdeki yirmi yılın istikrarlı bir temele oturmasını sağlayacağını” savundu.
Sünni cepheden Takaddum Partisi lideri Muhammed el-Halbusi de partisinin “kırk sandalye barajını aşan büyük bir blok elde edeceğine” inandığını söyledi.
Halbusi, “Bu seçim tüm Iraklılar için kader belirleyici; doğru kişiyi bulana dek bir, iki, hatta üç kez oy vereceğiz” dedi.
Sadr hareketinin boykotu katılımı etkilemedi
Mukteda Sadr’ın seçimleri boykot etmesi, katılımı etkilemedi.
2022 yılından bu yana siyasal süreçten çekilen Sadr Hareketi, oylamayı boykot etme çağrısını yineledi.
Sadr, yayımladığı bildiride, “Bu seçimlerde akıma destek verdiğini iddia eden herkes yalancıdır” diyerek, hareketinin “ne yozlaşmışlarla ne de dışa bağımlılarla iş birliği yapmayacağını” belirtti.
Gözlemciler, Sadr grubunun seçim sahnesinden uzak durmasının Şii bileşen içindeki güç dengelerini etkileyebileceğini, ancak mevcut siyasi mutabakat nedeniyle hükümet kurma sürecini sekteye uğratmayacağını değerlendiriyor.
Asıl zorlu süreç şimdi başlıyor
Seçim gününün geride kalmasıyla birlikte, Irak’ta şimdi en karmaşık siyasi aşama, yani hükümet kurma süreci başlıyor.
El-Ahbar’a konuşan siyasi kaynaklar, bu görevin kolay olmayacağını, büyük Şii partilerin yer aldığı Koordinasyon Çerçevesi ile Sünni ve Kürt güçlerin ittifakları arasında uzlaşma gerektirdiğini belirtti.
Hükümetin hızlı kurulması yönündeki söylemlere rağmen, geçmiş yılların deneyimleri müzakerelerin kısa sürmeyeceğini gösteriyor.
Özellikle “bakanlık paylaşımı” konusu, daha şimdiden bloklar arasında yeni bir çekişme alanı haline gelmiş durumda.
