Cenevre’deki görüşmelerde ABD ve Ukrayna heyetleri, Trump’ın 28 maddelik barış planında açık maddelerin önemli ölçüde daraltıldığını ve güvenlik garantileri ile temel endişelerin ele alındığını bildirdi.
YDH- Axios’un aktardığına göre, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, pazar gününün, Başkan Donald Trump’ın önerdiği barış planı üzerine yapılan ABD-Ukrayna görüşmelerinde şimdiye kadarki “en verimli gün” olduğunu söyledi.
Görüşmeler geçtiğimiz hafta hız kazanmıştı. Trump, Ukrayna ile bir anlaşmaya varmak için Şükran Günü’ne kadar süre belirlemişti.
Planın detayları, Ukrayna için etkileri
Trump’ın 28 maddelik barış planı, Kiev’in doğudaki bazı toprakları bırakmasını, NATO’ya katılmayacağını kabul etmesini ve savaş suçlarından suçlanan Ruslara tam af tanımasını içeriyor.
Öte yandan plan, NATO’nun 5. Maddesi’ni model alan, ABD ve Avrupa tarafından sağlanacak “eşi görülmemiş bir güvenlik garantisini” kapsıyor; bu garanti, Ukrayna’ya yapılacak bir saldırının tüm “transatlantik topluluğa” yapılmış sayılacağını öngörüyor.
Beyaz Saray’dan açıklama
Görüşmelerin ardından pazar akşamı Beyaz Saray bir açıklama yayımladı ve Ukrayna tarafının, ABD barış planında kendi geri bildirimlerine dayalı olarak yapılan değişikliklerden memnun olduğunu bildirdiğini aktardı.
Beyaz Saray açıklamasında, “Ukraynalı temsilciler, bugün sunulan revizyonlar ve açıklamalar temelinde mevcut taslağın ulusal çıkarlarını yansıttığını ve Ukrayna’nın güvenliğini hem kısa hem uzun vadede koruyacak güvenilir ve uygulanabilir mekanizmalar sağladığını düşünüyor.” ifadeleri yer aldı.
Açıklamada ayrıca, Ukrayna heyetinin, “güvenlik garantileri, uzun vadeli ekonomik kalkınma, altyapı koruması, seyir özgürlüğü ve siyasi egemenlik” konularındaki tüm temel endişelerinin görüşmeler sırasında kapsamlı şekilde ele alındığını teyit ettiği kaydedildi.
Ukraynalı yetkililer, ABD tarafından önerilen güvenlik garantisinin ve planın diğer bölümlerinin “temel stratejik gereksinimlerini karşıladığını” vurguladı.
Beyaz Saray açıklamasında, “Her iki taraf ilerlemeden memnuniyet duydu ve anlaşmalar nihai biçime ulaşana kadar istişarelerin süreceğini kabul etti. Görüşme, bugün kaydedilen ilerlemenin önemli bir adım olduğu ve yakın koordinasyonun devamının şart olduğu ortak anlayışla sona erdi.” denildi.
Görüşmelere katılanlar ve sürecin detayları
Bir ABD yetkilisi, pazar günü Cenevre’de ABD heyeti ile Ukrayna heyetinin görüşmesine Rubio, Beyaz Saray Özel Temsilcisi Steve Witkoff, Ordu Sekreteri Dan Driscoll ve Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner’in katıldığını bildirdi.
Görüşmelerin ardından Rubio, Trump’ın önerisindeki açık kalan maddelerin önemli ölçüde daraltıldığını ifade etti.
Rubio, Pazar gününü “bu konu üzerindeki en verimli günümüz, belki de tüm temaslarımız boyunca” olarak nitelendirirken, “yapılacak çok iş kaldı” dedi.
ABD ekibi, pazar günkü ilerlemeyi Trump’a sundu ve Rubio, “Başkan, kaydedilen ilerleme hakkında verilen raporlardan oldukça memnun.” dedi.
Trump’ın “Şükran Günü” hedefi sorulduğunda Rubio, esas amacın anlaşmayı “mümkün olan en kısa sürede” sağlamak olduğunu belirtti. Planın Avrupa ve NATO ile ilgili maddelerinin ayrı bir süreçte ele alınacağını söyledi, “çünkü onlar da işin içinde” dedi.
Ukrayna tarafı ne dedi?
Görüşmelerin ardından Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, heyetinin ABD yetkilileriyle “kapsamlı görüşmeler” yaptığını ifade etti.
Zelenskiy, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Çok sayıda değişiklik oluyor: çok dikkatli çalışıyoruz. Amerikan temsilcilerle diyalog önemli ve Trump ekibinin bizi duyduğu sinyalleri var.” dedi.
Rubio ve Zelenskiy’nin başdanışmanı Andriy Yermak, “nihai kararın” Trump ve Zelenskiy’ye ait olacağını vurguladı.
Görüşmelerin perde arkası
Görüşmelere yakın iki kaynak, Rubio ve Yermak’ın iyimser açıklamalarının, pazar sabahı “gerilimli bir toplantının” ardından geldiğini belirtti. Toplantıda, Amerikan tarafı Ukraynalıları planın olumsuz detaylarını ABD basınına sızdırmakla suçladı. Ukraynalılar, durumu düzeltmek için heyetlerinden birinin olumlu açıklama yapmayı kabul etti.
Günün ilerleyen saatlerinde Ukrayna tarafı, Trump planında değişiklik taleplerini içeren bir karşı öneri sundu. Kaynak, ABD’nin Ukrayna karşı önerisine dayalı bazı değişiklikler yapmaya istekli olduğunu aktardı.
Tarafların açıklamaları
Görüşmeler sırasında Trump, Ukrayna liderliğini savaşın sona erdirilmesi çabalarına karşı nankörlükle suçladı. Truth Social hesabından yaptığı paylaşımda Zelenskiy’yi eleştiren Trump, “Güçlü ve doğru ABD ve Ukrayna liderliği olsaydı savaş yaşanmazdı.” dedi.
Trump, “Ben, asla olmaması gereken bir savaşı devraldım; bu savaş herkes için kayıp, özellikle gereksiz yere ölen milyonlar için. Ukrayna liderliği çabalarımıza sıfır şükran gösterdi, Avrupa ise Rusya’dan petrol almaya devam ediyor. ABD, NATO’ya devasa silahlar satıyor, bunlar Ukrayna’ya dağıtılacak.” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy, X hesabında ise heyetinin Cenevre’de savaşın sona ermesi için “uygulanabilir çözümler” bulmaya odaklandığını belirtti. Zelenskiy, “Şu anda ABD önerilerinin Ukrayna perspektifine dayalı ve ulusal çıkarlar açısından kritik unsurları içerebileceği konusunda bir anlayış var. Tüm unsurların gerçekten etkili olması için çalışmalar devam ediyor.” dedi.
