El-Sudani liderliğindeki Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Koalisyonu, başbakan adayı olarak Nuri el-Maliki’ye desteğini yineledi. Gözlemciler, direniş gruplarının Maliki’ye diğerlerinden daha fazla güvendiğine inanıyor. Bu durum, daha önce bu konuyu yönetmekte zorlanan başbakanların aksine, ağır silahların entegrasyonu veya silahsızlandırılması konusundaki müzakerelerde Maliki’ye avantaj sağlayabilir.
YDH- El-Ahbar yazarlarından Fakır Fadel, Irak’ta yeni hükümetin kurulması sürecinde yaşanan siyasi müzakerelerdeki karmaşık ve hassas durumu tartıştığı yazısında, Şii partiler ve güçler arasında örgütlenen "Koordinasyon Çerçevesi" içindeki başbakan adayı seçimi konusundaki gerilimleri ve bu gerilimlerin Irak’ın siyasi dengeleri üzerindeki etkilerini analiz ediyor. Başbakan adayının seçilmesi sürecinin anayasal takvime rağmen siyasi gerçekliklerin ve dış baskıların karmaşıklığı nedeniyle beklenenden daha zor ve uzun olduğunu belirten Fadel, ayrıca, bu süreçte farklı siyasi aktörlerin, özellikle el-Sudani ve Maliki’nin ve onların arkasındaki koalisyonların pozisyonlarına dikkat çekiyor.
Yeni Irak hükümetini kurmak için yürütülen siyasi müzakereler devam ederken, son genel seçimlerde sandalye kazanan Şii parti ve güçlerin çoğunu kapsayan "Koordinasyon Çerçevesi" içinde yeni başbakanın seçimi konusunda gerilimler artıyor.
"Koordinasyon Çerçevesi" içindeki bilgili kaynaklara göre, "Çerçeve" güçleri sorunu anayasal süre içinde hızlı bir şekilde çözebileceklerini defalarca vurgulamış olsa da, siyasi gerçeklik daha karmaşık görünmekte ve bu durum daha fazla iç karışıklığa kapı aralıyor.
"Koordinasyon Çerçevesi" kapsamındaki başbakan adayının seçimiyle ilgili toplantılara yakın bir kaynak, el-Ahbar’a verdiği demeçte, görev süresi dolan Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani’nin de katıldığı son toplantıda, "uzlaşıya varmak için özel bir komite kurulmasına rağmen başbakan adayı hakkında hararetli tartışmalar yaşandığını" ifade etti.
Kaynak, "Çerçeve liderliğinin birden fazla bakış açısına sahip olduğunu" ve silahlı grupların varlığını desteklemeyen, bölgesel ve uluslararası alanda kabul gören bir başbakanın seçilmesine odaklanan dış baskıların da bulunduğunu belirtti.
El-Sudani liderliğindeki Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Koalisyonu, başbakan adayı olarak Nuri el-Maliki’ye desteğini yineledi. Koalisyon yaptığı açıklamada, Maliki’nin "yürütme organını yönetmedeki başarılı deneyimi, Koordinasyon Çerçevesi içindeki en geniş temsiliyeti ve en büyük parlamento bloğunu" öne sürdü.
Bu arada, Hukuk Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki, başbakanlık için birincil aday olarak kendini sunmakta ısrar ediyor.
Koalisyon lideri Muhammed el-Mayali, El-Akhbar’a yaptığı açıklamada, "El-Maliki’nin devlet yönetiminde geniş deneyime sahip olduğunu ve bu hassas dönemde Irak’ı yönetebilecek kişi olduğunu" belirterek, "güvenlik, ekonomi ve siyasi konulardaki uzmanlığının, onu iç ve dış zorluklarla başa çıkabilecek güçlü bir hükümet kurmak için en uygun aday haline getirdiğini" vurguladı.
Gruplar Maliki’ye herkesten daha fazla güveniyor; bu da ona müzakerelerde önemli bir avantaj sağlayabilir.
Gözlemciler, direniş gruplarının Maliki’ye diğerlerinden daha fazla güvendiğine inanıyor. Bu durum, daha önce bu konuyu yönetmekte zorlanan başbakanların aksine, ağır silahların entegrasyonu veya silahsızlandırılması konusundaki müzakerelerde Maliki’ye avantaj sağlayabilir.
El-Sudani ise bu konudaki başarının uluslararası koalisyonun desteğine, silahlar üzerinde devlet kontrolünün gerekliliğine ve grupların resmi kurumlara entegre edilmesine bağlı olduğunu düşünüyor.
Bu farklı bakış açıları arasında, siyasi analist Muhammed el-Ali, "Şii güçlerin; parlamento gücü, Sünni ve Kürt bloklarıyla ittifaklar ve uluslararası ile bölgesel baskılar gibi faktörleri göz önünde bulundurarak başbakan seçimi konusunda derinlemesine görüşmeler yürüttüğünü" belirtiyor.
Ali, "Bu tartışma, Irak’ın içinde bulunduğu kritik aşamayı yansıtıyor. Bu aşamada mesele, bir sonraki hükümetin çalışmalarını engelleyebilecek siyasi bir krizden kaçınmak için geniş bir iç mutabakat dışında hızlıca çözülemez." diye ekliyor.
Toplantılara yakın bir kaynağa göre, Koordinasyon Komitesi’nin önerilen isimler konusunda "Sünni ve Kürt güçlerin pozisyonlarını ölçme" çabaları anlaşılabilir hâle geliyor. Kaynak, bölünmenin devam etmesi halinde yeni isimlerin gündeme gelebileceğini belirtirken, Federal Mahkeme’nin seçim sonuçlarını kesin olarak onaylamasına rağmen siyasi ortamın değişkenliğinin sürdüğüne dikkat çekiyor.
Bu bağlamda, göstergeler hükümetin kuruluş takvimini kontrol altına almak amacıyla Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu’na sonuçların kesin onayını geciktirmesi için baskı yapıldığını ve bunun tüm siyasi süreci istikrarsızlaştırabileceğini ortaya koyuyor.
El-Sudani’ye yakın siyasi analist A’ed el-Hilali, el-Ahbar’a yaptığı açıklamada, "Koordinasyon Çerçevesi şimdiye kadar başbakanlık için potansiyel aday olarak yaklaşık 20 isim ortaya koydu, ancak bu isimler hâlâ tartışılmakta ve henüz kesinleşme ya da resmi adaylık aşamasına gelmedi." dedi.
El-Hilali, "Irak siyasi güçleri üzerinde doğrudan bir Amerikan baskısı yok; ancak ABD, siyasi blokların uyması gereken genel bir yol haritası sundu ve ABD Dışişleri Bakanı’nın seçim öncesi mesajı bu konuda netti." ifadelerini kullandı.
Çeviri: YDH
