Netanyahu’yu kim işletti?

Netanyah’nun BM Genel Kurulu konuşmasındaki skandal, sadece sunumun ve içeriğinin gülünçlüğüyle sınırlı değil.

“İran, Tahran’ın Turquzabad bölgesinde şimdiye kadar açıklanmamış olan gizli bir nükleer depoya sahip. Onu ilk kez şu an ben açıklıyorum. 

Bunu, bugün ilk kez ben ifşa ediyorum: İran’ın Tahran’da gizli bir tesisi var, bu gizli nükleer depoda İran’ın gizli nükleer programıyla ilgili çok miktarda araç ve madde bulunuyor. 

Burası görünüşte basit bir halı yıkama yeri. Tıpkı başkent Tahran yakınlarında İran’ın nükleer belgelerinin saklandığı Şurabad gibi...”[1]

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, BM Genel Kurulu’nda İsrail’in o “dillere destan” istihbarat servisinin kendisine verdiği bilgilerle “İran’ın gizli nükleer tesisini” işte bu cümlelerle “ifşa etti!

Şurabad zaferinden Turquzabad skandalına

Netanyahu, geçtiğimiz nisan ayında da birçok uluslararası kanalın canlı olarak yayımladığı bir gösteriyle yine“ İran’ın gizli nükleer programını ifşa etmişti!

Yine “dillere destan” İsrail istihbaratı, yine “eşsiz bir operasyonla” Tahran’ın Şurabad bölgesinde İran’ın gizli nükleer programıyla ilgili “yarım ton belge”ele geçirmişti ve Netanyahu da bunları açıklayarak İran’ın dünyayı kandırdığını ispat ediyordu.[2]

Ancak “dillere destan” İsrail istihbarat servisinin bu “eşsiz operasyonu” sayesinde Netanyahu’nun 30 Nisan’da yaptığı bu “muhteşem gösteri”nin, Amerikan Başkanı Trump’tan başka müşterisi çıkmadı. 

Gerçi amaç da zaten İran’la 5+1 arasında yapılan nükleer anlaşmadan çekilip çekilmeyeceğini 12 Mayıs’ta açıklaması beklenen Trump’ı etkilemekti. 

Nitekim Netanyahu “yarım tonluk Şurabad belgeleri” eşliğinde yaptığı gösteri ile zaten etkilenmeye can atan Washington’u etkilemeyi başarmış ve Trump, 12 Mayıs’ı da beklemeden nükleer anlaşmadan çekilmişti.[3]

Ancak Netanyahu’nun 27 Eylül’de BM Genel Kurulunda fotoğraflar eşliğinde, yine İran’ın nükleer programıyla ilgili yaptığı ifşaat her açıdan skandal oldu.

Turquzabad skandalı 

Netanyah’nun BM Genel Kurulu konuşmasındaki skandal, sadece sunumun ve içeriğinin gülünçlüğüyle sınırlı değil.

Çünkü dünya zaten Netanyahu’nun münazaraya katılan lise öğrencisi düzeyindeki sunumlarına alışkın.

Ayrıca onun da İsrail rejiminin de mantığı bilindiği için dünya zaten onun söylediklerinin içeriğiyle değil, zamanlaması ve öngördüğü hedefiyle ilgileniyor.

30 Nisan’daki gösterisiyle ABD Başkanı Trump’ı etkilemeyi başaran Netanyahu, 27 Eylül’deki anlattığı Turquzabad hikayesine Amerikalı istihbarat yetkililerini bile inandıramadı. 

Bu kez Amerikalı istihbarat yetkilileri, Netanyahu’nın hikayesini “yanıltıcı”[4] diye nitelendi. 

Elbette Netanyahu’yu zor durumda bırakan şey anlattığı Turquzabad hikayesinin gülünç içeriğinden ibaret değil. 

Zira İsrail rejiminin ırkçılığınaişgalciliğine ve BM kararlarını çiğnemesine dair yaptığı izahların yanında “İran, bir halı yıkama atölyesini gizli nükleer tesis olarak kullanıyor” iddiası son derece ciddi kalıyor.

Turguzabad “işletmesi”

Netanyahu’yu zor durumda bırakmaktan da öte, endişelendirmesi gereken asıl şey, o “dillere destan” istihbarat servisinin kendisine anlattırdığı hikayenin mekanı ve kurgusu.

Netanyahu’nun hikayesinin mekanı olan “Turguzabad”, İran’da halk arasında bir yerin mevcut olamayacak kadar sapa olduğunu anlatmak üzere bir istiare olarak kullanılıyordu. 

Çoğu kimse de aslında böyle bir yerin mevcut olmadığını, Turguzabad’ın sadece bir deyim olduğunu düşünüyordu.[5] 

Netanyahu’nun bu açıklamasından sonra bölgeye akın eden gazeteciler “Dokuzabad”, “Darkuzabad” diye söylenişleri de olan Turquzabad’ın Tahran’ın güneyindeki Rey’e bağlı bir köy olduğunu keşfetti.

Selçuklulara başkentlik yapan Rey şehri, modern dönemde Tahran’ın büyümesi sebebiyle bugün başkentin güney banliyöleri arasında yer alıyor. Turguzabad da buraya bağlı ve Tahran-Kum karayolu yakınlarında bir köy.

Şehrvend gazetesinin Turquzabad’ın tarihine, coğrafyasına, sosyolojisine, ekonomisine dair çok ayrıntılı ve aynı zamanda da çok eğlenceli haberinden öğrendiğimize göre Turguzabad’ın adı, halkının memnuniyetsizliğinden dolayı Fatımiye diye değişmiş.[6]

Ancak nüfusunun yarısı Afganlı göçmenlerden oluşan köyün isminin yer aldığı levhada “Şehit perver Fatımiye’ye hoş geldiniz”yazısı içinde Fatımiye’den sonra küçük de olsa “Turguzabad” yazısı hala korunuyor.

Netanyahu’nun konuşmasının, günlerdir İranlı sosyal medya kullanıcılarının eğlencesi haline gelmesinin ilk sebebi, “gizli nükleer tesis” hikayesinin mekanın Turguzabad olmasıydı.

Çünkü o konuşmaya kadar İranlılar için “Turguzabad”, gerçekte var olmayan ve sadece abartı ve alay için kullanılan bir istiareden ibaretti. 

Netanyahu, ise İran’ın Turguzabad’da bir halı yıkama atölyesinde gizli bir nükleer tesis kurduğunu “ifşa ediyor” hatta İran halkının güvenliğini ve sağlığını düşünerek bu tehlikeli tesise karşı uyarıda bulunuyordu.   

Ancak Turquzabad’ın bir istiare değil, objektif gerçekliği olan bir köy olduğunun anlaşılması da İranlı sosyal medya kullanıcılarının eğlencesini bozamadı.

Çünkü “Google Earth” veya navigasyon programları yardımıyla köyü keşfeden muhabirler, Netanyahu’nun fotoğrafını gösterdiği “halı yıkama atölyesi görünümlü gizli nükleer tesisi” gezmeye başladı.

Elbette Netanyahu’nun “dillere destan”gizli servisinin “tesisin” bulunduğu sokağın adını “Mahir” diye vermesi yüzünden örneğin Hemşehri gazetesi muhabirinin tesisi bulması biraz güç oluyor.[7]

“Gizli nükleer tesisin” çevresinde herhangi bir bekçi, polis veya asker bulunmadığı için sokağın isiminin “Mahir” değil, “Mehr” olduğu; ancak çevrede bisikletle dolaşan çocuklar sayesinde öğreniliyor ve nihayet tesise giriliyor.

Netanyahu’nun gösterdiği binanın “halı yıkama atölyesi görünümlü bir gizli nükleer tesis” değil, “gizli nükleer tesis görünümünden eser olmayan bir halı yıkama atölyesi” olduğu gazetecilerin ve meraklı vatandaşların paylaştığı görsellere yansıdıkça sosyal medya kullanıcılarının eğlencesi de artıyor.

Turquzabad, Mossad’ın tuzağı mı Mossad’a tuzak mı?  

Turquzabad’a dair bilgiler arttıkça Netanyahu’nun kasten yanıltıldığına dair kanaatler de güçlenmeye başladı. 

Sosyal medya kullanıcılarının dışında bu kanıyı ilk dile getiren resmi yetkili İran’ın nükleer müzakere ekibinden Abbas Arakçi oldu.

Arakçi Turquzabad’la ilgili görüşünü soran devlet televizyonu muhabirine kahkaha atarak “Ciddi ciddi birilerinin Netanyahu’yu işlettiğini düşünüyorum”[8] dedi.

Bu “işletme” meselesiyle ilgili olarak sosyal medyada iki senaryo var. Birincisine göre Netanyahu, iç politikadaki güç ve iktidar çekişmeleri sebebiyle bizatihi kendi istihbarat servisi tarafından işletildi ve itibarsızlaştırılmak istendi.

İkincisine göre ise İran istihbaratı, Turquzabad hikayesini İsrail istihbaratına olta olarak attı. 

İsrail rejimi de Amerika ve Körfez’deki uygun ortamı değerlendirmek, Rusya ile olan geriliminde kendince dikkatleri İran’a çekmek için BM Genel Kurulu toplantısını fırsat olarak gördü; bu yüzden de oltaya takıldı. 

Eğer ikinci senaryo doğruysa İran istihbaratı, Turquzabad istiaresinden yararlanarak İsrail rejimini ve çok övündüğü istihbarat servisini gülünç duruma düşürüp itibarsızlaştırmış oldu. 

Bununla birlikte bu kepazelik Netanyahu’nun ve İsrail rejiminin kaygılanmasını gerektirecek düzeyde değil. Zira şu an Rusya ile yaşadığı krizin yanında bu, ödül gibi kalır.

Ancak eğer birinci senaryo doğruysa kendi istihbarat servisi tarafından işletilip itibarsızlaştırılan Netanyahu, kişisel olarak ne kadar kaygı duysa az.

Çünkü içine düşülen bu onur kırıcı durumdan Allah’tan başka her şeyden haberdar olduğu var sayılan İsrail istihbaratının değil Netanyahu’nun sorumlu tutulacağı açık.  



[1]İSNA, 29 Eylül 2018.  وقتی نتانیاهو یک قالیشویی ساده را با انبار اتمی اشتباه گرفت! https://www.isna.ir/news/97070703558/وقتی-نتانیاهو-یک-قالیشویی-ساده-را-با-انبار-اتمی-اشتباه-گرفت

[2]Hürriyet, 30 Nisan 2018. İran’a karşı yarım ton ‘belge’ http://www.hurriyet.com.tr/dunya/aciklayacagim-demisti-irani-sucladi-40821929

[3]BBC, 8 Mayıs 2018. ABD Başkanı Trump İran nükleer anlaşmasından çekildiklerini açıkladı https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-44033357

[4]Reuters, 27 Eylül 2018. Netanyahu, in U.N. speech, claims secret Iranian nuclear site https://www.reuters.com/article/us-un-assembly-israel-iran/netanyahu-in-u-n-speech-claims-secret-iranian-nuclear-site-idUSKCN1M72FZ

[5]İlna, 29 Eylül 2018. تورقوزآباد کجاست؟+آدرس https://www.ilna.ir/بخش-فرهنگ-هنر-6/673422-تورقوزآباد-کجاست-آدرس

[6]Khabaronline. 29 Eylül 2018. "دوقوزآباد" یک اصطلاح نیست، روستایی است واقعی در ۵کیلومتری عوارضی تهران-قم با هزار مشکل https://www.khabaronline.ir/detail/655946/society/urban

[7]Asr-ı İran, 29 Eylül 2018. ماجراهای تورقوزآباد http://www.asriran.com/fa/news/633555/ماجراهای-تورقوزآباد-عکس

[8]Tasnim haber ajansı. 28 Eylül 2018. واکنش جالب #عراقچی به ادعای #نتانیاهو درباره یک #انبار_هسته‌ای در «#تورقوزآباد» https://twitter.com/Tasnimnews_Fa/status/1045674087782273025

 



Makaleler

Güncel