Güç yerine hassasiyet: İran'ın 'eski' füzeleri İsrail'in hava savunmasını nasıl deldi?

YDH- The Cradle'da bir katılımcının kaleme aldığı makalede, İran'ın 13 Nisan'da İsrail'e yönelik Gerçek Söz Operasyonu olarak bilinen füze saldırısının, işgalci rejimin hava savunma sistemlerini ve dış desteğini başarıyla ekarte ettiği yazıyor.

 Saldırı, İsrail'in İran personeline ve tesislerine yönelik gelecekteki eylemlerini caydırmayı amaçlıyordu ve can kayıplarını ve önemli hasarı en aza indirme niyetiyle gerçekleştirildi.

Bu operasyon, nükleer kapasitesi açıklanmamış bir ülke olan İsrail'i hedef aldığı düşünüldüğünde özellikle cüretkârdı. Video ve fotoğraflar da dahil olmak üzere açık kaynaklı istihbarat, hedefin Nevatim olduğunu belirten önceki raporlarla çelişecek şekilde, Negev bölgesindeki Ramon hava üssünün birden fazla savaş başlığı ile vurulduğunu ortaya koydu.

İsrail ordusunun Nevatim'e yönelik saldırıları teyit etmesine ve küçük çaplı hasar görüntülerini paylaşmasına rağmen, beş füzenin de birbiri ardına hedeflerini başarıyla vurması nedeniyle bu olay İsrail'in son derece saygın hava savunmasındaki potansiyel bir kusura işaret ediyor.

Kullanılan füzelere bir bakış

Devrim Muhafızları Hava-Uzay Kuvvetleri Komutanı Tuğgeneral Ali Hacızade şöyle söylemişti:

''İsrail'e eski silahlar ve minimum araçlarla saldırdık. Bu aşamada Hürremşehr, Sejjil, Şahid Hac Kasım, Kheibar Shekan[-2] ve Hipersonik-2 füzelerini kullanmadık.''

Peki İran kendi ürettiği önemli cephaneliğinden hangi füzeleri kullandı ve neden kullandı?

Gadir: Bu füze 20 yıllık olmasına rağmen, İsrail'in Arrow-2 önleme kapasitesini tüketmek için tuzak savaş başlıkları konuşlandırarak etkili olduğunu kanıtladı. Gadir uzamda yol alırken, Arrow-2'yi İran'ın 10 tuzağına 10'ar önleme füzesi fırlatması için cezbetmek üzere yaklaşık 10 tuzak savaş başlığı bırakarak düşmanın mühimmat stokunu tüketiyor. İsrail önleme uçaklarının bir dizi "gökyüzündeki ışığa" yanıt verdiği görüntüler aslında çoğu zaman sadece tuzaklara ateş ediyordu. İran'ın gerçek savaş başlıkları, Arrow-2'nin sistemleri tarafından ayırt edilemese ve önleyicileri tarafından imha edilemese de hedeflerine ulaştı. Füze, düşmanın füze savunması için ek hedefler yaratabildiği ve hava üsleri gibi geniş alanlardaki varlıkların çalışmasını engelleyebildiği için İran'ın cephaneliğinde hala önemini koruyor.

Dezful: Dezful beş yıl önce hizmete girdiğinde İran için devrim niteliğinde bir ilerlemeydi. 600-700 kilogram taşıma kapasitesine sahip kompakt ve uygun maliyetli bir füze olan Dezful'un özellikle işgal altındaki Kuzey Golan'da bulunan bir İsrail istihbarat üssünü vurmak için kullanıldığı anlaşılıyor. Bu, yaklaşık 6 ton ağırlığında, düşük maliyetli, tek kademeli hassas bir füzedir,  İsrail'e ulaşabilir ancak Nevatim'e değil, çünkü menzili yaklaşık 1.000 kilometre. 

İmad: Yaklaşık on yıllık bir geçmişi olan bu uçak, İran'ın İsrail'in Arrow-3 ve Amerikan SM-3 gibi yeni hava savunma sistemlerine karşı önlemlerini test etmek için kullanıldı. Yeniden giriş yapmadan önce müdahaleden kaçınmak için uzayda şişirilebilir tuzaklar bırakır.

Hayberşekan-1: IRGC'nin İsrail'in Arrow-3'üne cevabı. Hayberşekan-1, 2022 yılında DMO Hava-Uzay Kuvvetleri'nde hizmete girdi. "Basık bir yörüngede" uçarak Arrow-3'e karşı koyuyor.Uçuşunun son aşamasında Hayberşekan-1, Arrow, Patriot ve David's Sling dahil olmak üzere çoklu savunma sistemlerinin müdahalesinden kaçınmak için tasarlanmış aerodinamik manevralar gerçekleştirir. Bir boksörün yumruklardan kaçmasına benzetilen bu manevralar, savunma sistemlerini yanıtlarını geciktirmeye ya da birden fazla önleme aracı konuşlandırmaya zorlayarak önleme sürecini karmaşıklaştırır ve genel etkinliklerini azaltır. Hayberşekan-1 füze savunma sistemlerini "uzaktan fırlatma" modunda fırlatmaya zorlar, yani tek bir füzeye karşı birden fazla önleyici gerekir. İsrail'in belirttiği gibi bu füzeye atfedilen başarılı saldırılar -dokuz teyit edilmiş isabetle- etkinliğinin altını çiziyor ve en son IRGC modellerinin bir nesil gerisinde olmasına rağmen füze teknolojisinde önemli bir evrimi temsil ediyor. Hayberşekan-1'in manevra kabiliyeti, onu video görüntüleriyle yakalanan başarılı saldırıları gerçekleştirmesi en muhtemel aday haline getiriyor.

İran medyası o zamandan beri Hacızade'nin "Bu aşamada İran'ın gelişmiş füze cephaneliğinin bir parçası olan Hürremşehr, Secil, Şehid Hacı Kasım, Hayberşekan-2 ve Hipersonik-2 füzelerini kullanmadık" dediğini yineledi. 

Bu durum İran'ın daha eski olan Hayberşekan-1 füzesini kullanmasını engellemiyor ki bu füze halen İran'ın doğrudan isabet sağlamak için kullandığı en olası füze olarak görünüyor.

'Örümcek ağından daha zayıf'

İsrail'in Negev Çölü'ndeki bir ABD izleme istasyonundan gelen verilerle desteklenen entegre hava savunma sistemine ve Tahran'ın saldırıdan 36 saat önce yaptığı bildirime rağmen, İran'ın birden fazla füzesi hedeflerini başarıyla vurdu.

ABD istasyonu İran'ın füze fırlatışlarını izliyor ve toplanan veriler İsrail'in savunma tepkisini güçlendirmeyi amaçlıyor. Ancak Ürdün'ün hava sahasını koruduğu, Suudi Arabistan ve BAE'nin istihbarat sağladığı çok uluslu bir koalisyonun desteğine rağmen İsrail'in savunması aşıldı.

İsrail, İran'ın saldırısından önce GPS sinyallerini bozmaya çalışsa da çabaları boşa çıktı. Bu tür "elektronik savaş" önlemleri İran'ın balistik füzelerine karşı koyamaz. Eski insansız hava aracı modelleri buna duyarlı olsa da, İran'ın Şahed-136 insansız hava aracı modelleri GPS karıştırmaya karşı "sertleştirildi".

Bu muhtemelen Rusya'nın Ukrayna askeri tiyatrosunda edindiği ve DMO Hava-Uzay Kuvvetleri ile paylaştığı deneyimlere dayanıyor. DMO'nun füzeleri jiroskop ve bilgisayar gibi yerleşik yönlendirme sistemlerine dayanan "ataletsel yönlendirme sistemleri" kullanıyor. Ataletsel güdüm sistemi fırlatma sırasında ve hemen sonrasında girdi alır. Bu noktada IRGC'nin fırlatma üssünden veri almayı keser ve yalnızca kendi yerleşik sistemlerine güvenir.

Füzelerin 1,000 ila 1,200 kilometre yol kat etmesini ve yalnızca yerleşik sistemler tarafından yönlendirilen hedefleri tam isabetle vurmasını İran'ın üstün bir başarısı olarak kabul etmek gerekiyor. 

İsrail'in savunma güvenilirliği tehlikede

İsrail ve müttefikleri İran tarafından yüzlerce füze ve insansız hava aracı fırlatıldığını söylüyor ancak İran tarafının lehine olan tahminlere göre sadece 50 ila 60 füze fırlatıldı ve bunların 9 ila 15'i belirlenen hedeflere isabet etti. İsrail ordusunun propagandasını yaptığı yüzde 99'luk önleme oranı iddiası, yukarıdaki tahminin doğru olması halinde yaklaşık yüzde 50 ya da 60'a düşecek.

İsrail'in füze sayısına ilişkin iddiası, Gadir füzeleri tarafından konuşlandırılan tuzakları da saymaları halinde şişirilmiş olabilir. Eğer öyleyse, İsrail'in füze savunma performansı açısından tablo çok daha kötü görüneceği tahmin ediliyor. Dolayısıyla, durumu kurtarmak ve gerilimi tırmandırmamak için, toplam fırlatılan füzelerin siyasi güdümlü olarak şişirildiği açık ve bu da İsrail'in gerilimi tırmandırmasını engellemeye çalışan ABD'nin çıkarlarıyla uyumlu olduğu görülüyor.

Washington'un krizi kontrol altına alma amacının gerçek sayıyı yayınlamasına izin verip vermeyeceği, özellikle de İran'ın salvosunun küçük olması durumunda, belirsizliğini koruyor; İran'ın nispeten küçük bir salvosunun karmaşık bir füze savunma sistemini yenmeyi başardığı kanıtlanırsa, İsrail yenilmezlik aurasını kaybedecek.

Net bir mesaj göndermek

İran'ın bu saldırıda kullanmayı seçtiği füzelerin türleri ve miktarları sadece askeri taktikler değil, aynı zamanda İsrail'in hava savunma sistemlerinin kabiliyetlerini göstermeyi ve zayıflıklarını ortaya çıkarmayı amaçlayan siyasi mesajlardır. Ancak İran'a ait birden fazla savaş başlığının İsrail'in hava savunma sistemlerine nüfuz ederek kritik hedefleri vurması, denklemi değiştiren bir siyasi-askeri olayın gerçekleştiğini gösteriyor. Yani İran, İsrail'in hava savunma sistemlerini aşarak ve bunu daha eski balistik füzelerle yaparak güçlü bir açıklama yaptı.

İsrail'in İran'ın uranyum zenginleştirme tesislerini hedef alma tehditlerine karşılık İran'ın nükleer altyapısının dayanıklılığı, işgal devletinin konvansiyonel kabiliyetlerine karşı önemli bir meydan okuma oluşturuyor. Dezavantajlarına rağmen, böyle bir saldırının potansiyel siyasi kazanımları, zor durumdaki İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ve onun sağcı, milliyetçi hükümeti tarafından olumlu olarak değerlendirilebilir.

Buna karşılık İsrail'in Natanz ya da Fordow gibi nükleer tesislere yönelik herhangi bir saldırısına İran'ın vereceği yanıt muhtemelen çok sert olacak ve Devrim Muhafızları Hava-Uzay Kuvvetleri'nin tüm imkanlarını kullanacak. Aynı zamanda - Tel Aviv ve Washington'u dehşete düşürecek şekilde - İran'ın Nükleer Merkezleri Koruma ve Güvenlik Kolordusu Tuğgenerali Ahmed Hak Talab'ın 18 Nisan'da önerdiği gibi İslam Cumhuriyeti'ni nükleeer doktrininin gözden geçirilmesine de yol açabilir.