Yazar, diğer pek çok analist gibi İsrail'in yaklaşan büyük başarısızlığını incelerken Batı'nın halklarla savaşma tarihine yeni bir eklemeyi sahadaki gerçekleri inkar eden İsrail'in yapacağını bildiriyor.
YDH- Lübnan'dan yayın yapan The Cradle'da yayımlanan makalenin yazarı, araştırmacı Muhammed Hasan Sweidan, çatışma sonrası Gazze için planlar yapan İsrail ve ABD rejimlerini tarihin tekrar etme riski konusunda uyarıyor, uygulanabilir planlara dair şüphelerin İsrail'in Gazze'nin yönetimine yaklaşımında potansiyel bir başarısızlığa işaret ettiğinin altını çiziyor.
İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant 23 Haziran'da Washington DC'ye üç günlük bir ziyaret gerçekleştirerek Savunma Bakanı Lloyd Austin ve Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'in de aralarında bulunduğu önde gelen ABD'li yetkililerle bir araya geldi.
ABD Dışişleri ve Savunma Bakanlıklarından yapılan açıklamalara göre Gallant'ın görüşmeleri üç temel konu üzerinde yoğunlaştı: Kuzey cephesinde Hizbullah'la tırmanan gerilim, Gazze savaşının bir sonraki aşaması ve İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile Biden yönetimi arasında özellikle ilk konu nedeniyle gerilen ilişkiyi yumuşatma çabaları.
Vietnam'dan dersler
Etkili bir savaş sonrası planı, bir çatışmanın ortaya çıkardığı koşulları ve güç dinamiklerini gerçekçi bir şekilde dikkate almalıdır. Bir “ertesi gün” stratejisinin başarısı büyük ölçüde bu gerçeklerin kabul edilmesine ve bunlara uyum sağlanmasına bağlıdır. Bunları göz ardı etmek, pratik ve uygulanabilir olmayan stratejilere yol açar ki bu da savaşı kaybettirir. Siyasi yenilgi yoluyla sahadaki yenilgi gelir.
ABD'nin Vietnam Savaşı'ndaki stratejisi, özellikle de 1960'ların başında Stratejik Hamlet Programı'nın uygulanması buna bir örnektir. Bu program, Kuzey Vietnam destekli Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (NLF) kırsal kesimdeki köylüler üzerindeki etkisini azaltmak için “güçlendirilmiş köyler” oluşturmayı amaçlıyordu.
Program Vietnam kırsal yaşamının karmaşık sosyal ve kültürel dinamiklerini hesaba katmakta başarısız oldu.
Zorla yer değiştirmeler geleneksel yaşam tarzlarını ve tarımsal uygulamaları bozarak yaygın bir kızgınlığa yol açtı ve sonuçta bir halk savaşı kavramı doğdu, UKC'ye yönelik halk desteği de güçlendi.
ABD'li planlamacılar Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin kırsal topluluklar içindeki köklü etkisini ve desteğini hafife aldıkları için, program istemeden de olsa daha fazla köylünün UKC'yi desteklemesine yol açtı. Doğal olarak UKC, programın başarısızlıklarını propaganda olarak kullandı ve ABD destekli Güney Vietnam hükümetinin beceriksizliği ayyuka çıktı.
ABD'nin “tahkim edilmiş köylerinin” uygun koruma ve yeterli güvenlikten yoksun olduğunu göstermek için, UKC bu mezralara sızarak amaçlarını baltaladı, köylüleri daha fazla tehlikeye maruz bıraktı ve kukla hükümetin halkını koruyamadığı inancını pekiştirdi.
Mezra Stratejik Programı'nın başarısızlığı büyük ölçüde Vietnam halkının kültürel ve sosyal geçmişinin ihmal edilmesine bağlanabilir ve bu da 1960'ların ortalarında terk edilmesine yol açmıştır.
İsrail'in Gazze'deki bir sonraki aşaması
İsrail'in bu geçmiş deneyimlerden çok az şey öğrendiği görülüyor.
Amerika'nın 11 Eylül sonrası yapılanlar gibi hataların tekrarlanmaması için tarihsel derslerini paylaşma çabalarına rağmen İsrail'in Gazze'ye yönelik çatışma sonrası planları stratejik başarısızlığa doğru ilerleme kararlılığını gösteriyor.
Washington Post'a göre, “Gallant'ın ziyareti sırasında tartıştığı en az görünür ama belki de en önemli konu, Gazze'de savaş sonrası geçiş için ayrıntılı bir plandı.” Plan, Hamas'ın uygulanabilir ve elverişli olmayan ateşkes önerilerini ve İsrailli esirlerin serbest bırakılmasını reddetmeye devam etmesi halinde bile devam edecek.
Planın aşağıdaki unsurları içerdiği bildiriliyor: Gazze'deki geçiş süreci ABD ve müttefiki Arap ortakların liderliğindeki bir yönlendirme komitesi tarafından denetlenecek. Muhtemelen Mısır, Ürdün, BAE ve Fas'tan birlikleri de içeren uluslararası bir güç güvenliği denetleyecek ve ABD güçleri Gazze dışından, muhtemelen Mısır'dan komuta, kontrol ve lojistik destek sağlayacak.
Yerel güvenlik sorumluluklarını kademeli olarak üstlenecek uyumlu bir Filistin gücü de oluşturulacaktır. Bu Filistinli güvenlik gücünün, Kudüs'te İsrail ve Filistin Yönetimi'nin güvenlik koordinatörü olarak görev yapan ABD'li General Michael Wenzel başkanlığındaki işbirlikçi Filistin Yönetimi'nin (FY) mevcut güvenlik yardım programı kapsamında eğitilmesi bekleniyor.
Geçiş planı aşamalı olarak uygulanacak, Gazze'nin kuzeyinden başlanacak ve koşullar iyileştikçe güneye doğru genişleyecek. Son olarak güvenlik “baloncukları” Gazze'deki 24 idari bölgeyi kapsayacak şekilde genişletilecek.
Patlayan balonlar
Bu ayın başlarında Financial Times'ta yayınlanan bir makale İsrail'in savaş sonrası dönemde Gazze'yi yönetmek için bu “baloncukları” test etmeye hazırlandığını ima ediyordu. Bu “Hamas'sız” baloncukların pilot uygulaması yakında Gazze'nin kuzeyindeki el-Atatra, Beyt Hanun ve Beyt Lahiya mahallelerinde başlatılacak. Hem makalede hem de plan hakkında bilgi sahibi olan kaynakların bu yaklaşımın uygulanabilirliği konusunda kuşkularını dile getirmeleri, hatta bazılarının bunu “hayali bir proje” olarak görmeleri dikkat çekicidir.
İlk aşama, işgal güçlerinin yakındaki batı Erez sınır kapısından gelen yardımları yerel Filistinlilere yönlendirmesini içeriyor. Bu kişiler yardımların dağıtılmasından ve Gazze'den geriye kalan sivil yönetimin kademeli olarak kontrol altına alınmasından sorumlu olacak.
Tel Aviv bu deneyin başarılı olması halinde “baloncukların” güneye doğru Gazze'nin diğer bölgelerine de yayılabileceğini ve böylece Hamas yönetiminin yerini alabileceğini umuyor.
Planın tamamına göre, Filistin Yönetimi yetkilileri ve Gazze'deki diğer yerel liderler yeni sistemi yönetecek ve teknokratik bir hükümet kurulacak. Bu yerel hükümet uluslararası ve Arap koalisyonundan, Filistin Yönetimi'nden, özel sektör müteahhitlerinden ve işadamlarından temsilciler içerecektir.
İsrail güvenlik teşkilatı ve Savunma Bakanı Gallant tarafından desteklenen bu strateji, Gazze'de savaş sonrası sürdürülebilir bir rejim için gerekli desteği sağlayacak kapsamlı bir uluslararası ve Arap koalisyonunun kurulmasını öngörmektedir.
Güvenlik düzenlemeleri de planın önemli bir unsurudur. General Wenzel'in gözetiminde Ürdün'de ya da işgal altındaki Batı Şeria'da eğitim görmüş eski Filistin Yönetimi güvenlik personelinden oluşan yerel bir Filistin güvenlik gücünün Gazze'nin içinden eğitilmesi planlanıyor.
Filistin istihbaratının başındaki Mecit Ferec'in bu güvenlik gücü için adayları taramaya başladığı ve birkaç bin kişiyi potansiyel asker olarak belirlediği bildirildi.
Lübnan gazetesi el-Ahbar'ın Ramallah'taki Filistinli kaynaklara dayandırdığı haberine göre, işgal devleti Gazzeli belirli aileler, işadamları ve yerel şirketlerle geniş bir iletişim çemberi oluşturmak için Filistin güvenlik servisleriyle açıkça koordinasyon halinde ve bir alternatif otoritenin çekirdeğini oluşturacak.
Tarihin tekerrür etme riski
İsrail, ABD'nin “güçlendirilmiş köyler” modelini İsrail “baloncukları” aracılığıyla uygulamaya çalışırsa, muhtemelen Stratejik Hamlet Programı ile aynı sorunlarla karşılaşacaktır. Olası başarısızlığın en önemli nedenlerinden biri, Filistinli grupların herhangi bir uluslararası ya da Arap gücünün Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermemesi ve bu birlikleri “kabul edilemez ve işgalci bir güçle eşdeğer” olarak görmesidir.
Filistinli grupların çoğunu bünyesinde barındıran Ulusal ve İslami Güçler Takip Komitesi Mart ayında yaptığı bir açıklamada bu düşünceyi açıkça ifade etmiştir. Bu gerçeği görmezden gelmek ve “baloncuklar” fikrini ileri sürmek ciddi bir hata olacaktır. Dahası, bu planın içinden çıkacak direnişçi olmayan herhangi bir Filistinli liderlik muhtemelen “işbirlikçi” olarak damgalanacak ve Gazzelilerin kendi otoritelerini destekleme ihtimalleri azalacaktır.
Suudi Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan'ın BM'nin Filistin Yönetimi'ni destekleyen bir kararıyla Gazze'ye uluslararası bir güç konuşlandırılmasını desteklemesine rağmen Filistinli direniş grupları bu öneriyi reddetti.
Örneğin Filistin Halk Kurtuluş Cephesi, “Gazze Şeridi'ndeki yönetim otoritesinin geleceğini ve şeklini belirlemeye yetkili tek organın Filistin halkı olduğunu” yineledi.
Gazze'deki Filistinlilerin yaklaşık dokuz ay boyunca aralıksız bombardımana karşı kararlı direnişi ve İsrail'in ilan ettiği savaş hedeflerine ulaşamaması, Netanyahu'nun “mutlak zafere ulaşma” konusundaki gerçekçi olmayan ısrarı ile birleşince, İsrail hükümetinin Gazze'ye yönelik ertesi gün planıyla bir başka başarısızlığa doğru ilerlediği görülüyor.
Filistin Politika ve Anket Araştırmaları Merkezi tarafından geçen ay yayınlanan bir kamuoyu yoklaması, Gazze nüfusunun yüzde 75'inin bir Arap güvenlik gücünün konuşlandırılmasına karşı olduğunu ve Hamas'ın bölgede hala önemli bir popülerlik kazandığını gösterdi.
Sonuç olarak, işgal devleti sahadaki gerçekleri inkâr etmeye devam ederse, Batı'nın yerel halklarla çatışmalar ve halk savaşlarına karşı mücadeleler konusundaki kolektif tarihine yeni bir başarısızlık eklemesi muhtemel görünüyor.
Çeviri: YDH
