Drone teknolojisinin ve bu teknolojinin hızlı gelişiminin Ensarullah’a kısa ve orta vadede taktiksel bir avantaj sağlayarak sürekli olarak düşmandan bir adım önde olmalarını sağladığını söyleyen yazarlar, “Ensarullah insansız hava aracı saldırılarının etkinliğini ve başarısını daha ne kadar sürdürecek?” diye soruyor.
YDH- ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından finanse edilen Silahlı Çatışma Konumu ve Olay Verileri Projesi (ACLED) tarafından yayımlanan makalenin yazarları Luca Nevola ve Valentin d'Hauthuille, Ensarullah’ın insansız hava araçlarının bölgesel ve uluslararası arenaya yeni bir denge getirme konusundaki başarısına işaret ediyorlar. Makalede, "Husiler tarafından kullanılan temel stratejilerin kapsamlı bir analizi, drone teknolojisinin nasıl taktiksel bir avantaj sağlayabileceğini, düşmanın yapısal zayıflıklarını zafer elde etmek için yenilikçi yollarla nasıl kullanabileceğini gösteriyor" deniyor.
19 Temmuz 2024'te bir Husi insansız hava aracı Yemen'den yaklaşık 16 saat boyunca uçarak 2.600 kilometreden fazla bir mesafeyi aşıp Tel Aviv'e ulaştı ve burada bir İsrail vatandaşını öldürüp en az sekiz kişiyi yaraladı. Husi güçleri Ekim 2023'ten bu yana İsrail'e insansız hava araçları ve füzeler fırlatıyor olsa da İsrail topraklarında kayıplara yol açmak bir yana, ilk kez bir Husi insansız hava aracı İsrail hava savunmasını geçmeyi başardı. Belki de bugüne kadarki en sembolik Husi insansız hava aracı saldırılarından biri olan bu saldırı, grubun insansız hava aracı teknolojisinden yararlanma konusundaki artan kabiliyetinin altını çizdi.
Drone savaşı, modern askeri stratejilerde ve çatışmalarda öne çıkan bir özellik haline geliyor ve drone'ların yaygınlaşması birçok çatışmada hızla artıyor. 2010'da sadece üç ülke silahlı insansız hava aracına sahipken, 2024'e gelindiğinde bu sayı 40'ın üzerine çıkmıştır. Buna ek olarak, hem devlet hem de devlet dışı aktörler tarafından kullanılan tek yönlü saldırılar ve ticari kullanıma hazır insansız hava araçları, insansız hava aracı faaliyetlerini önemli ölçüde artırmıştır ve ACLED 2023'te en az 34 ülkede çatışmalarda insansız hava aracı kullanıldığını kaydetmiştir. Dronlar savaş senaryolarında belirleyici bir etkiye sahip olabilir ve Husilerin dron savaşı stratejileri şu soruyu yanıtlamak için ilgi çekici bir vaka çalışması sunmaktadır: Dron teknolojisi Yemen çatışmasında savaşan taraflar arasındaki güç dengesini değiştirdi mi?
Husiler, drone teknolojisinde nispeten yeni olmalarına rağmen, drone savaşında ön saflarda yer aldılar. İran'ın teknoloji transferlerinden yararlanarak 2018 yılı civarında büyük ölçekli drone üretimine başladılar ve Nisan 2022'de Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni ateşkesi kabul etmeye zorlamak gibi kayda değer askeri başarılar elde ettiler. Yakın zamanda ise Kasım 2023'ten bu yana Kızıldeniz'deki deniz trafiğine kısmi bir abluka uyguluyorlar. Husiler tarafından kullanılan ana stratejilerin kapsamlı bir analizi, drone teknolojisinin sembolik zaferler elde etmek için düşmanın yapısal zayıflıklarını yaratıcı yollarla kullanarak nasıl taktiksel bir avantaj sağlayabileceğini göstermektedir. Ancak bu taktiklerin etkili olmaya devam edebilmesi için sürekli yenilik şarttır. Bu makale, Husi İHA savaşının genel eğilimlerine kısa bir girişin ardından, grubun Yemen'de ve sınırlarının ötesinde kullandığı altı temel stratejiyi özetlemektedir.
Yemen savaşında Husi insansız hava araçları
Eylül 2016'da kaydedilen ilk saldırıdan bu yana, Husi güçleri insansız hava araçları (İHA) olarak da bilinen silahlı insansız hava araçlarını 1.000'den fazla farklı olayda kullandı ve bunlar 700'den fazla ölümden doğrudan sorumlu oldu. Ancak 2016 ve 2017 yıllarında Husi güçlerinin silahlı İHA kullanımı sınırlı kalmış, iki yıl boyunca tamamı Yemen'de olmak üzere sadece 10 saldırı kaydedilmiştir. Saldırılar, muhtemelen İran'dan ithal edilen ve Ebabil-T drone olarak bilinen Kaşif-1 intihar drone'u (aşağıdaki tabloya bakınız) ile gerçekleştirilmiştir. Husi güçleri, büyük olasılıkla yeni teknolojiyi test ettikleri için saldırıları resmi olarak üstlenmedi.
Husi güçleri Şubat 2017'de bir İHA programının varlığını ortaya koymuş ve Nisan 2018'de 'hava kuvvetlerinden' ilk saldırıyı üstlenmiştir. 2019'da üç yeni intihar insansız hava aracını tanıttılar: Samed-2, Samed-3 ve Kaşif-2K. Kaşif-2K, Kaşif-1'in geliştirilmiş bir versiyonu olarak sunulurken, Samed dronları Suudi topraklarının derinliklerine nüfuz etmek için tasarlanmış daha gelişmiş dronlardı.
Husi İHA saldırıları 2018'den 2019'a kadar artmış, odak noktası Yemen'den Suudi Arabistan'a kaymış ve 2019'dan 2020'ye kadar sabit kalmıştır (aşağıdaki grafiğe bakınız). ACLED, Husi İHA saldırılarının 2021'de tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştığını kaydediyor; bu yıl, grubun hedeflere çarpmak yerine küçük patlayıcılar atan yeni ticari sınıf İHA'ları tanıtmasıyla dikkat çekiyor. Bunlar arasında Husilerin Mart 2021'de tanıttığı Rujum çok kullanımlı insansız hava aracı da bulunuyordu.
Nisan 2022'de Birleşmiş Milletler arabuluculuğunda ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Husilerin Suudi Arabistan ve BAE'ye yönelik İHA saldırıları durdu. Ancak Husilerin Yemen'deki İHA saldırıları artarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Ateşkesin bir sonucu olarak cepheler dondu ve savaşan tarafların doğrudan çatışmalar yerine uzaktan şiddet biçimlerine geçmesine yol açtı ki bu eğilim bugün de devam ediyor. Husi güçleri Kasım 2023'te Yemen sınırlarının ötesinde geniş çaplı intihar dronları kullanmaya yeniden başladı. İsrail-Gazze çatışmasına bir yanıt olarak grup, Kızıldeniz ve çevresindeki su yollarında ticari gemileri hedef alarak ve doğrudan İsrail topraklarını hedef alan saldırılar gerçekleştirerek İsrail'e abluka uygulamaya çalıştı. Kasım 2023'ten bu yana, tüm Husi insansız hava aracı saldırılarının %50'sinden fazlası Yemen dışındaki hedeflere yönelik olarak gerçekleştirilmiştir.
1. Yerel kara saldırılarını desteklemek için insansız hava araçlarının konuşlandırılması
Husiler, sahadaki güç dengesini bozmayı amaçlayan birkaç önemli askeri harekâtta drone teknolojisinden yararlandı. Örneğin, Nisan ve Haziran 2018 arasında İHA'lar, BAE'nin Batı Sahili'ndeki destekli saldırısını engelleme girişiminde kilit bir rol oynadı. Yemen'deki Husi güçleri tarafından üstlenilen ilk İHA saldırısı Nisan 2018'de el-Hudeyde ve Taiz vilayetlerindeki BAE komuta merkezlerini ve Patriot sistemlerini hedef aldı. ACLED, o yıl Yemen'deki tüm Husi İHA saldırılarının %60'ından fazlasını bu iki vilayette kaydetmiştir (aşağıdaki grafiğe bakınız). Her ne kadar Husi subaylar kamuoyuna açık bir şekilde Kaşif İHA'sının BAE destekli güçlerle olan çatışmalarında denklemi değiştirdiğini iddia etseler de, grup sonunda el-Hudeyde şehrinin kuşatılmasından sonra ateşkesi kabul etti.
2021 yılında Husilerin Marib'in kuzeyinde yürüttüğü bir başka askeri harekâtta da yoğun bir şekilde insansız hava araçları kullanıldı. 2015'teki ilk başarısız girişimin ardından Marib şehrini ele geçirmek için yenilenen saldırı, Husilerin büyük ölçüde insansız hava araçlarına güvendiğini gördü ve ACLED, o yıl bu vilayetteki tüm Husi insansız hava aracı saldırılarının %50'sini belgeledi (yukarıdaki grafiğe bakın). Özellikle bu kampanya, Husilerin cephaneliğinde çok kullanımlı dronların konuşlandırılmasına işaret ediyordu. Uluslararası Tanınmış Hükümet'in (UTH) [Suudi destekli hükümet] mevzilerini Marib şehri de dahil olmak üzere uzaktan hedef almak için Kaşif insansız hava araçlarının yanı sıra yakın mesafeli cephe çatışmaları için kullanılan çok kullanımlı insansız hava araçlarının kullanılmasını içeriyordu. Ancak Husiler, büyük kaynaklar ayırmalarına rağmen nihayetinde Marib şehrini ele geçirmeyi başaramadı.
Batı Sahili ve Marib'deki operasyonlar Husiler için çok önemliydi. Ancak İHA'ların önemli ölçüde kullanılmasına rağmen savaş alanında askeri üstünlük elde edemediler. Kritik olarak, Husi İHA saldırılarının genel bir analizi, grubun her askeri harekatta otomatik olarak İHA kullanmadığını göstermektedir. Örneğin ACLED, Husi ve Husi karşıtı güçler arasındaki yoğun çatışmalara rağmen 2020 ve 2021'de kuzeydeki el-Cevf vilayetinde çok az, 2019'da ise el-Dali vilayetinde sadece bir Husi İHA saldırısı kaydetmiştir. Grubu kara saldırılarını desteklemek için İHA kullanmaya iten şeyin ne olduğu tam olarak bilinmese de Husiler muhtemelen bu stratejik kaynağa daha önemli gördükleri veya başarının daha belirsiz olduğu askeri kampanyalar için öncelik veriyor.
2. Bölgesel güçlere baskı yapmak için kritik altyapıya sınır ötesi drone saldırıları
Husiler, 2018 ile 2022 arasında Suudi Arabistan ve BAE'deki kritik altyapıyı hedef alan asimetrik savaş taktiklerinin bir parçası olarak drone teknolojisini kullandı. Bu strateji, ön cephede askeri hakimiyet peşinde koşmak yerine, sivil havaalanlarına ve hidrokarbon tesislerine saldırarak her iki ülkenin de savunmasızlığını vurgulamayı amaçlıyordu. 2018'den Mart 2022'ye kadar, Nisan 2022'de BM arabuluculuğunda ateşkesin uygulanmasından önce, Suudi Arabistan'a yönelik tüm Husi saldırılarının %43'ü sivil havaalanlarını ve enerji altyapısını hedef aldı. Riyad ve Abu Dabi'nin risk ve güvensizliğe karşı düşük toleransını istismar ederek, Husiler orta vadede stratejik bir avantaj elde etti ve nihayetinde onları ateşkesi kabul etmeye ikna etti.
Sınır ötesi drone savaşları Temmuz 2018'de tırmanmaya başlamış, 22 Temmuz'da Suudi Aramco'ya ait bir petrol tesisini ve 26 Temmuz'da Abu Dabi Uluslararası Havalimanı'nı hedef alan oldukça sembolik uzun menzilli drone saldırıları gerçekleştirilmiştir. 2019 yılında Husilerin Suudi Arabistan'a yönelik İHA operasyonları bir önceki yıla kıyasla yedi kattan fazla artmış ve saldırıların neredeyse yarısı sivil havaalanlarını hedef almıştır (aşağıdaki grafiğe bakınız). Saldırıların çoğunda kısa menzilli Kaşif-2K insansız hava aracı kullanıldı ve Husiler sivil altyapıyı hedef almalarını Suudi liderliğindeki Koalisyon'un "Sanaa havalimanını kuşatmasına" karşılık misilleme olarak gerekçelendirdi. Bu strateji etkili oldu ve önleme oranları son derece düşük kaldı ve 2021'de saldırıların yarısından fazlası isabetle sonuçlandı.
Buna karşın, Suudi hidrokarbon altyapısına yönelik saldırılarda üretimi daha zor olan uzun menzilli Samed İHA'ları kullanıldı ve bu da Husilerin muhtemelen bu silahları daha az kullanmasına neden oldu (bkz. yukarıdaki grafik). Bu silahlar oldukça etkiliydi ve 2018-2022 yılları arasında Suudi hidrokarbon altyapısına yönelik drone saldırılarının sadece %20'si engellenebildi. Öne çıkan bir örnek, 14 Eylül 2019'da Bekik ve Kureys'deki Saudi Aramco tesislerini hedef alan ortak Husi-İran saldırısıdır. Bu olay Suudi Arabistan'ın petrol üretiminin yarısından fazlasını ve küresel petrol arzının yaklaşık %5'ini geçici olarak durdurmuştur.
Operasyon, asimetrik drone savaşının çeşitli avantajlarını ortaya koydu: radarın alçak irtifada uçan cihazları her zaman tespit edememesi ve sürü saldırılarının kullanılması nedeniyle Suudi hava savunma sistemlerinin drone saldırılarına karşı savunmasızlığı; neredeyse anonim saldırılar nedeniyle hesap verebilirlik eksikliği ve bunun sonucunda saldırganlar için makul inkar edilebilirlik; ve düşük maliyetli drone cihazlarının yüksek maliyetli hava savunma sistemlerine üstün gelmesiyle finansal asimetri.
3. Ön saflarda uygun maliyetli şiddet için çok kullanımlı insansız hava araçlarının geliştirilmesi
2021'de çok kullanımlı dronların kullanılmaya başlanması, Husi drone teknolojisinin gelişiminde bir dönüm noktası oldu ve savaş alanında hemen etkisini gösterdi (aşağıdaki haritaya bakın). Çarpma anında veya yerin hemen üzerinde düşüp patlayacak şekilde tasarlanan tek kullanımlık dronların aksine, bu çok kullanımlık dronlar hedeflere patlayıcılar bırakıyor ve benzer görevlerde yeniden kullanılmak üzere üsse geri dönerek onları daha uygun maliyetli hale getiriyor.
Husiler Samed-4 ve Rucum çok amaçlı insansız hava araçlarını Mart 2021'de resmen tanıttı. ACLED Samed-4'ün kullanımını hiçbir zaman kaydetmemiş olsa da veriler, Çinli bir sivil hexacopter drone'un uyarlaması olan Rucum'un Mart 2021'den bu yana Husilerin çok kullanımlı drone saldırılarının %25'inden fazlasında kullanıldığını gösteriyor. Husi güçleri ayrıca Çinli DJI şirketi tarafından üretilen Mavic ve Matrice serisinden sivil drone'lara küçük patlayıcılar takıyor.
Çok kullanımlı cihazlar olarak kullanılan ticari sınıf dronlar, askeri sınıf intihar dronlarından hem daha ucuz hem de elde edilmesi daha kolay. Bunların Husi cephaneliğine eklenmesi, 2020'den 2021'e kadar Yemen'deki Husi İHA saldırılarında %50'lik bir artışa yol açtı ve sadece 2021'deki toplam saldırı sayısı 2018'den 2020'ye kadar olan toplam saldırı sayısını geçti. Bu artış eğilimi 2022'de de devam etti. Rujum gibi 10 ila 30 kilometre menzile sahip düşük maliyetli çok kullanımlı dronlar doğrudan cephe faaliyetlerinde kullanılıyor. Nisan 2022'de BM arabuluculuğundaki ateşkesin uygulanmasından ve ardından cephe hatlarının dondurulmasından bu yana, Husi güçleri düşman kuvvetlerine saldırmak için doğrudan kara çatışmalarının yerini alan çok kullanımlı dronlar kullandı.
Yeni düşük maliyetli dronlar da kademeli olarak iç cephede daha büyük intihar dronlarının yerini aldı. Mart 2021'den bu yana, Yemen içinde intihar dronlarının kullanımı sadece 2021'de Husilerin Marib'e saldırısı ve 2022'nin başlarında Husilerin Hacca vilayetindeki karşı saldırısı sırasında yaygınlaştı. Bu iki örnek dışında, intihar dronları 2021'den bu yana UTH topraklarının derinliklerinde daha stratejik saldırılar için tutuluyor.
4. Cephe gerisini vurmak için birleşik drone-füze saldırıları
Çatışmanın başladığı 2015 yılından bu yana Husiler, sürpriz unsurundan faydalanarak cephe gerisindeki düşman askeri kamplarını hedef almak için roket ve füze saldırılarını kullandı. Çok sayıda saldırıya rağmen, bu strateji, çoğunlukla Husilerin 2016'nın sonlarında veya 2017'nin başlarında tükettiği eski Cumhurbaşkanı Ali Abdullah Salih'in stoklarından gelen balistik füzeleri içeren olaylardan sadece birkaç ölümle sonuçlandı. Ancak 2018'den bu yana drone teknolojisi bu askeri stratejiyi yeniden canlandırarak etkinliğini ve ölümcüllüğünü arttırdı.
Bu stratejinin göze çarpan bir örneği 10 Ocak 2019'da Lahic'deki el-Anad Hava Üssü’ne yapılan saldırıdır. Husiler Kaşif-2K insansız hava aracının yeni ve modifiye edilmiş bir versiyonunu kullanmış ve bu araç bir askeri geçit töreni sırasında patlayarak UTH yetkililerinin üzerine şarapnel parçaları yağdırmıştır. Saldırıda aralarında UTH istihbarat başkanının da bulunduğu sekiz kişinin öldüğü ve 20 kişinin yaralandığı bildirildi. Bu olay, kullanılan yeni teknoloji ve UTH yetkililerini cephe hatlarından uzakta hedef alması nedeniyle güçlü bir sembolik etkiye sahipti.
Daha ileri bir gelişme olarak Husiler, 2019-2021 yılları arasında askeri kamplara drone ve füze teknolojisinin bir kombinasyonunu kullanarak hedefli saldırılar düzenlemiş, bu da tek başına drone saldırılarına kıyasla üç kat daha yüksek ölümcüllükle sonuçlanmıştır (aşağıdaki grafiğe bakınız). Örneğin 1 Ağustos 2019'da grup, Kaşif-2K drone ve balistik füze ile Aden şehrindeki Güvenlik Kemeri Güçleri kampında askeri geçit törenini hedef aldı ve aralarında üst düzey komutan Ebu el-Yemame'nin da bulunduğu en az 36 kişinin ölümüne neden oldu. Olayın ardından UTH saflarında iç çatışmalar patlak verdi.
Bu saldırıların benzeri görülmemiş bir şekilde gerçekleşmesi UTH'yi hazırlıksız yakalamış ve Husilerin yüksek profilli subayları hedef almasına olanak sağlamıştır. Dahası, saldırıların zamanlaması ve meydana geldikleri özel siyasi bağlam, sembolik önemlerinin artmasına yardımcı oldu.
5. UTH gelirlerini engellemek için drone saldırıları
2022'de drone teknolojisi, Husilerin Yemen petrol endüstrisiyle ilişkili hedeflere çeşitli saldırılar düzenleyerek yeni bir ekonomik savaş biçimi yürütmesini sağladı ve UTH petrol ihracatını sona erdirmeye zorladı. Bu taktiğe başvurma kararı, UTH petrol gelirlerinin ödenmesine ilişkin müzakerelerin başarısızlığa uğradığı bir döneme denk geldi. Husi liderliği, Ekim ayında sona erecek olan BM arabuluculuğundaki ateşkesin yenilenmesi karşılığında petrol ve gaz ihracatı gelirlerini kullanarak kontrolleri altındaki bölgelerdeki tüm kamu çalışanlarının maaşlarının ödenmesini talep etti. ABD'nin o dönemki Yemen özel temsilcisi Husilerin ekonomik taleplerini "maksimalist" olarak nitelendirdi ve ateşkes nihayetinde çöktü.
Buna karşılık Husiler de UTH'nin mali gelir kaynaklarını kısıtlamaya karar verdi. Yerli ve yabancı şirketlere çeşitli uyarılarda bulunduktan sonra hidrokarbon ihracatının yasaklanmasına karar verdiler ve bu kararı Ekim ve Kasım 2022'de Yemen'in güneyindeki Şebva ve Hadramevt vilayetlerinde petrol tankerlerine ve altyapıya bir dizi insansız hava aracı saldırısı düzenleyerek uyguladılar (aşağıdaki haritaya bakınız). Sınırlı sayılarına ve neden oldukları önemsiz hasara rağmen, saldırılar UTH'nin hidrokarbon ihracatını başarılı bir şekilde durdurdu ve 10 ayda tahmini olarak 1 milyar ABD dolarından fazla kayba neden oldu.
Bu vakada tuhaf olan, Husilerin insansız hava aracı operasyonlarının zamanlamasıdır. Aynı drone teknolojisi grup için yıllardır mevcuttu. Ancak Husiler, Yemen'in yerel petrol altyapısını hedef almayı itibar riski taşıdığı için 'kırmızı çizgi' olarak görüyordu. Dahası, 2021'den önce petrol üretiminin değeri ihmal edilebilir düzeydeydi ve bu da ekonomik bozulma ile itibar maliyetleri arasındaki dengeyi Husiler için daha az avantajlı hale getiriyordu. Gerçekten de saldırılar oybirliğiyle uluslararası kınamalara yol açtı ve UTH'nin Husileri terörist bir grup olarak tanımlamasına yol açarak ateşkesin yenilenmesine yönelik müzakereleri daha da zora soktu. Dahası, devam eden Kızıldeniz krizinin habercisi oldular ve Husi siyasetinde bir değişime işaret ederek uluslararası toplumun gözünde meşruiyet kazanmaya yönelik artan ilgisizliklerini vurguladılar.
6. Kızıldeniz'de abluka uygulamak için deniz insansız hava aracı saldırıları
Husiler, 7 Ekim 2023 saldırılarının ardından İsrail-Gazze çatışmasının patlak vermesinden bu yana, İsrail'e ambargo uygulamak ve Tel Aviv'in Gazze'ye yönelik saldırısını durdurmak amacıyla askeri odaklarını Kızıldeniz'e kaydırdı. Sürekli bir tırmanışla Husiler başlangıçta İsrail topraklarını hedef alırken, daha sonra hedeflerini İsrail'e bağlı veya İsrail'e giden gemilerin yanı sıra ABD ve Birleşik Krallık savaş gemilerini ve çıkarlarını da kapsayacak şekilde genişleterek hedef havuzunu sürekli genişletti ve Kızıldeniz üzerinden geçen küresel ticareti etkili bir şekilde sekteye uğrattı.
Kızıldeniz ve çevresindeki su yollarında uluslararası gemiciliği hedef alan Husi operasyonları önemli ölçüde insansız hava araçlarına dayanmaktadır; ACLED'in Ekim 2023 ile Haziran 2024 arasında kaydettiği olayların %40'ından fazlasında insansız hava araçları kullanılmıştır. Bununla birlikte, uluslararası gemiciliği hedef alan drone saldırılarının etkinliği, füze saldırılarıyla karşılaştırıldığında oldukça sınırlı kalmıştır. Aslında, Husilerin uluslararası deniz taşımacılığına yönelik drone saldırılarının %75'i, füze saldırılarının yaklaşık %16'sına kıyasla, Husi tehdidine karşı Kızıldeniz ve Aden Körfezi bölgesine konuşlandırılan uluslararası koalisyon güçleri tarafından engellenmiştir. Ayrıca, hedefi başarıyla vuran saldırılar arasında, dronlar beş vakadan yalnızca birinde kullanılmıştır.
Aslında İHA'ların hedefi vurma şansı Husi taktiklerine göre ikinci planda kalıyor. Örgüt bu cihazları büyük miktarlarda ve düşük maliyetle üretebiliyor ve İHA'lar gemilere doğrudan zarar vermeden öncelikle seyrüsefere yönelik tehditleri artırmak için kullanılıyor. Bu strateji Husilerin itibar kaybını en aza indiriyor ve uluslararası koalisyonu nispeten ucuz cihazlara karşı maliyetli hava savunma sistemleri konuşlandırmaya zorluyor.
Ayrıca Husilerin hedefin coğrafi konumuna göre farklı silah türleri kullandığı görülüyor. Dronlar öncelikle Husilerin kontrolündeki bölgelere daha yakın olan güney Kızıldeniz'deki hedefleri vurmak için kullanılırken, füzeler çoğunlukla Aden Körfezi'nde kullanılıyor (aşağıdaki haritaya bakınız). Bunun olası bir açıklaması, İHA'ların füzelerden daha yavaş cihazlar olduğu göz önüne alındığında, Husilerin bunları uluslararası güçlerin tepki vermek için daha fazla zamana sahip olacağı Aden Körfezi bölgesinde daha yüksek bir durdurma oranından kaçınmak için daha küçük bir alan olan güney Kızıldeniz'de kullanmasıdır.
Husiler drone savaşını nasıl sürdürebilir?
Husiler 2018'de drone teknolojisine güvenilir bir erişim sağladı ve o zamandan beri giderek daha gelişmiş cihazlar edindi. Yukarıda özetlenen altı stratejinin de kanıtladığı gibi, Husilerin insansız hava araçlarıyla savaş stratejileri Yemen'deki çatışmanın gidişatını önemli ölçüde etkiledi. Husilerin İHA saldırıları, UTH grubunun istikrarını bozarak ya da bölgesel ve uluslararası güçlerin zayıflıklarını ortaya çıkararak hedefli saldırılar yoluyla sembolik zaferler elde etmede son derece etkili oldu. Ancak İHA'lar kara savaşlarında çok daha az etkili olmuş, stratejik hedeflere ulaşamamış ya da askeri dengeyi Husiler lehine değiştirememiştir.
Drone teknolojisi ve bu teknolojinin hızlı gelişimi Husilere kısa ve orta vadede taktiksel bir avantaj sağlayarak sürekli olarak düşmandan bir adım önde olmalarını sağladı. Grup, sürekli teknolojik yenilik, askeri hedeflerin genişletilmesi ve hasımlarının kendi topraklarında ve mali çıkarlarına yakın yerlerde savaşla ilgili riskleri kabul etme eğiliminin düşük olması sayesinde düşmanın zayıflıklarını tespit edip bunlardan faydalanarak başarılı saldırılar gerçekleştirebildi.
Bu analiz, Husi insansız hava aracı saldırılarının etkinliğini ve başarısını daha ne kadar sürdüreceği sorusunu gündeme getirmektedir. Cevap iki değişkeni içeriyor. Birincisi, Husilerin yenilik yapma kapasitesi: ne kadar süre yeni hedefler belirleyebilecek ve yeni stratejiler geliştirebilecekler? Husi sözcüsü Muhammed Abdusselam'ın yakın zamanda tehdit ettiği gibi, grup tarafından yeni kırmızı çizgiler aşılmadığı sürece yenilik hızının yakın gelecekte yavaşlaması muhtemeldir. Bununla birlikte, Samed-3'ün menzilini artıran motor gibi küçük teknolojik gelişmeler 19 Temmuz'da Tel Aviv'e yapılan saldırıyı mümkün kılarak yeni hedefler ve stratejiler için potansiyel sunmaya devam etmektedir. Bu bağlamda Tahran'ın eğitim, bileşen ve son teknoloji sağlamadaki rolü Husilerin askeri başarısı için kilit önem taşımaya devam edecektir.
İkinci bir değişken ise Husi karşıtı kampın asimetrik savaşın yarattığı boşluğu doldururken Husi stratejilerine uyum sağlama kapasitesidir. Suudi Arabistan halihazırda yeni hava savunma sistemleri tedarik etmiş durumda ve daha fazlası da yolda. Ancak bunun drone tehdidini tamamen etkisiz hale getirmesi pek olası değil. Bu arada, Refah Muhafızı Operasyonu pahalı füzelerle ucuz insansız hava araçlarını düşürmenin maliyetiyle boğuşuyor. Genel olarak, hem bölgesel hem de uluslararası güçler için en büyük zorluk, asimetrik savaşla ilişkili risklerin büyük ölçüde kaçınılmaz olmaya devam edeceği gerçeğini kabullenmektir.
Son olarak, Husilerin yeni edindikleri bölgesel itibar, kalelerinin stratejik konumuyla birleştiğinde, insansız hava araçlarının yayılması için doğrudan veya dolaylı vektörler haline gelme riskini de artırmaktadır. Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin Mayıs 2023'ten bu yana Yemen'in güneyinde gerçekleştirdiği İHA saldırıları Husilerin eğitimi ve lojistik desteğiyle kolaylaştırılmış gibi görünüyor. Ayrıca Husiler Afrika Boynuzu'na silah kaçakçılığına da karışmış görünmektedir. Grubun Kızıldeniz'deki eylemleri, isyancı grupların ve devlet dışı aktörlerin bölgedeki devlet ve uluslararası güçlerin askeri hakimiyetine meydan okumak için benimseyebilecekleri başarılı bir stratejiyi açıkça göstermektedir.
Çeviri: YDH
